Chân dung 'người khổng lồ' 200 tuổi đứng sau loạt 'đại gia' Việt: Từ Thaco đến Vinamilk, REE

Từ chấm dứt thế độc quyền đến chinh phục thị trường mới

Jardine Matheson, thành lập năm 1832 tại Quảng Châu (Trung Quốc) bởi hai người Scotland, từng gây tiếng vang lớn khi chấm dứt vị thế độc quyền của Công ty Đông Ấn vào năm 1834, trở thành công ty thương mại Anh lớn nhất châu Á. Từ việc buôn bán trà, gia vị, bông, tập đoàn này đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác như ô tô, bất động sản tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Công thức thành công của Jardine Matheson là tập trung đầu tư vào các doanh nghiệp dẫn đầu ngành, có lịch sử hoạt động lâu dài. Tuy nhiên, họ có xu hướng không mua cổ phần ở các tập đoàn địa ốc lớn trong khu vực và ít đầu tư vào các tập đoàn mới nổi trong 1-2 thập kỷ qua.

Dấu ấn sâu đậm tại Việt Nam: Hàng nghìn tỷ đồng đổ vào "đại gia"

Tại Việt Nam, Jardine Matheson, thông qua công ty con Jardine Cycle & Carriage Limited (JC&C) và các khoản đầu tư trực tiếp khác, đang sở hữu lượng lớn cổ phần tại ba doanh nghiệp hàng đầu:

- Thaco (Tập đoàn Ô tô Trường Hải): JC&C bắt đầu đầu tư vào Thaco từ năm 2008 và liên tục gia tăng tỷ lệ sở hữu. Đến năm 2019, JC&C đã nắm giữ 26,6% cổ phần. Cuối năm 2023, JC&C tiếp tục mua khoảng 350 triệu USD trái phiếu chuyển đổi của Thaco, dự kiến sẽ tiếp tục nâng tỷ lệ sở hữu trong tương lai. Gần đây, Chủ tịch Thaco, ông Trần Bá Dương, cũng đề cập đến việc bán cổ phần tại Thaco và các công ty thành viên để huy động vốn cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam.

- REE (Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh): Từ năm 2012, JC&C đã đầu tư và nắm giữ hơn 10% cổ phần tại REE thông qua quỹ đầu tư Platinum Victory. Tỷ lệ sở hữu này liên tục gia tăng và gần đây đã vượt ngưỡng 35%. Điều này mang lại cho "ông lớn" Singapore quyền phủ quyết các quyết định quan trọng tại REE. Đến cuối tháng 11/2024, một đại diện của quỹ Platinum Victory, ông Alain Xavier Cany, đã thay thế bà Nguyễn Thị Mai Thanh ở vị trí Chủ tịch HĐQT REE. Tính đến đầu tháng 6, số cổ phần REE mà JC&C đang sở hữu có giá trị 14,5 nghìn tỷ đồng.

- Vinamilk (VNM): JC&C cũng đã chi một lượng lớn tiền để sở hữu gần 221,9 triệu cổ phần Vinamilk, tương đương hơn 10,6%. Giá trị số cổ phần này hiện khoảng 12,2 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, Jardine Matheson cũng đầu tư mạnh vào bất động sản châu Á, bao gồm Việt Nam, thông qua Hong Kong Land với các dự án ở vị trí đắc địa. Tập đoàn này cũng liên quan đến nhiều chuỗi cửa hàng nổi tiếng như Pizza Hut, Starbucks, KFC Việt Nam.

Tuy nhiên, báo cáo tài chính năm 2024 của Jardine Matheson cho thấy lợi nhuận sau thuế của tập đoàn này giảm mạnh, từ gần 2,4 tỷ USD năm 2023 xuống còn 555 triệu USD. Mặc dù Thaco đang đối mặt với áp lực tài chính từ khoản đầu tư lớn vào nông nghiệp và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường ô tô, nhưng sự hiện diện mạnh mẽ của Jardine Matheson cho thấy niềm tin vào tiềm năng dài hạn của các doanh nghiệp và thị trường Việt Nam.

PV (SHTT)