Sau Vinspeed, THACO cũng đề xuất được đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ban hành nhiều cơ chế, chính sách đột phá, điển hình là Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, nhằm khuyến khích khối kinh tế tư nhân chung tay vào các dự án chiến lược quốc gia như đường sắt tốc độ cao.

Trong công văn gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT THACO, nhấn mạnh rằng những thay đổi về chính sách đã nâng tầm, đưa các doanh nghiệp tư nhân bước vào cuộc chuyển đổi xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng và hùng cường của dân tộc Việt Nam.

Sau khi nghiên cứu thấu đáo, THACO quyết định đề xuất đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, vốn đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15, với mục tiêu làm được điều gì tốt nhất và có đóng góp thiết thực, cao nhất cho đất nước. THACO dự kiến sẽ tự lập dự án đầu tư bằng nguồn vốn tự có và các nguồn huy động hợp pháp khác, tuân thủ Luật Đầu tư số 61/2020/QH14.

Về công nghệ, THACO đề xuất áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa, đảm bảo tính hiện đại và tiêu chuẩn quốc tế. Tập đoàn chủ trương hợp tác với các doanh nghiệp trong nước để nhận chuyển giao công nghệ một cách hợp lý từ các đối tác có kinh nghiệm hàng đầu thế giới ở châu Âu (như Đức, Pháp) và châu Á (như Nhật Bản, Hàn Quốc).

Mục tiêu xa hơn là đào tạo nhân sự, tiến tới làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng, sản xuất đầu máy toa xe, hệ thống tín hiệu, điều khiển và quản lý vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao. Dự án được kỳ vọng sẽ thúc đẩy các ngành công nghiệp nền tảng cho đất nước như công nghiệp nặng (luyện kim, cơ khí) và công nghiệp số, đồng thời ưu tiên phối hợp và liên danh, hợp tác với các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước đối với các hạng mục, phần việc mà trong nước có thể đáp ứng được, phù hợp với Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội.

Tổng mức đầu tư ban đầu của toàn bộ Dự án, đã bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, được Quốc hội phê duyệt là 1.713.548 tỷ đồng, tương đương khoảng 67,34 tỷ USD. Tuy nhiên, trong đề xuất của mình, THACO đưa ra tổng vốn đầu tư khoảng 1.562.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD. Sự khác biệt này là do hạng mục giải phóng mặt bằng sẽ là một dự án độc lập do Nhà nước thực hiện và không tính vào tổng vốn đầu tư của dự án do THACO đề xuất. Để huy động nguồn vốn khổng lồ này, THACO dự kiến sử dụng nguồn vốn tự có và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Cụ thể, phần vốn tương ứng 20% tổng mức đầu tư, khoảng 12,27 tỷ USD, sẽ là vốn góp của THACO (gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp khác) thông qua phát hành cổ phần tăng vốn cho THACO và các Tập đoàn thành viên, nhưng vẫn đảm bảo ông Trần Bá Dương và gia đình nắm cổ phần chi phối của THACO.

Đồng thời, THACO sẽ thành lập Công ty thực hiện dự án và mời gọi các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước khác tham gia góp vốn, trong đó THACO nắm cổ phần chi phối để cùng thực hiện Dự án, với điều kiện tiên quyết không chuyển giao, chuyển nhượng dự án, vốn góp, cổ phần trong Công ty thực hiện dự án cho nước ngoài. Phần 80% tổng vốn đầu tư còn lại, tương đương khoảng 49,08 tỷ USD, sẽ được công ty vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, với đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm, và tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án.

Do tính chất đặc thù của tuyến đường sắt tốc độ cao đòi hỏi công nghệ và kỹ thuật cao về luyện kim, cơ khí chế tạo, xây dựng, công nghệ số tích hợp và hệ thống điều khiển, cùng yếu tố an ninh, an toàn, THACO đề nghị phân kỳ thực hiện dự án thành 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1 dự kiến hoàn thành xây dựng và đưa vào hoạt động trong 05 năm với 02 phân đoạn từ TP. HCM đến Nha Trang và từ Hà Nội đến Hà Tĩnh, sau khi được Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Đây là những phân đoạn có nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa lớn.

Trong giai đoạn 2, dự án sẽ hoàn thành toàn bộ trong 02 năm tiếp theo với phân đoạn còn lại từ ga Hà Tĩnh đến ga Nha Trang, một khu vực có địa hình đèo dốc và địa chất phức tạp cần thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng.

Việc đề xuất tổng thời gian hoàn thành dự án trong 07 năm và phân chia giai đoạn còn nhằm mục đích để các đối tác trong nước có thời gian nghiên cứu học hỏi, hợp tác nhận chuyển giao công nghệ, tham gia xây dựng, sản xuất, lắp đặt và vận hành an toàn, hiệu quả. Đồng thời, điều này cũng tạo đủ thời gian để hình thành một nền công nghiệp đường sắt, tiết kiệm chi phí nhằm giảm tổng vốn đầu tư, qua đó giảm chi phí đi lại cho người dân.

THACO đề xuất thời gian hoạt động của dự án là 70 năm, phù hợp với Luật Đầu tư, với giá vé do Cơ quan nhà nước phê duyệt trên cơ sở đảm bảo phương án tài chính và thời gian hoàn vốn. Ngoài việc Nhà nước tách thành dự án độc lập và thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để bàn giao mặt bằng sạch, doanh nghiệp cũng đề nghị được ưu tiên giao các quỹ đất để thực hiện dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).

Đồng thời, THACO kiến nghị được miễn thuế đối với hàng hóa như máy móc, thiết bị, phương tiện trong nước chưa sản xuất được theo quy định tại Luật Đường sắt 2017, và được hưởng toàn bộ cơ chế, chính sách đặc thù, ưu đãi đầu tư theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội cùng các ưu đãi đầu tư ở mức cao nhất theo pháp luật hiện hành.

Chủ tịch THACO, ông Trần Bá Dương, cam kết phát triển các mô hình TOD một cách mẫu mực với mức giá hợp lý nhằm đáp ứng nhu cầu ở, sinh hoạt cho đại bộ phận người dân Việt Nam. Bên cạnh đó, do yêu cầu đảm bảo an toàn, an ninh quốc gia, THACO đề xuất nhà nước sẽ sở hữu một số cơ sở vật chất và đảm nhiệm một phần công việc trong quản lý vận hành. Trong trường hợp đặc biệt vì lý do an ninh Quốc gia, THACO cam kết sẽ giao Nhà nước toàn quyền sử dụng toàn bộ Dự án để phục vụ đất nước.

Để triển khai dự án, các tập đoàn thành viên của THACO sẽ đảm nhận các vai trò cụ thể. THACO INDUSTRIES sẽ làm đầu mối cùng các doanh nghiệp trong nước nhận chuyển giao và sản xuất đầu máy, toa tàu, linh kiện, thiết bị phục vụ dự án và các phương tiện vận tải kết nối.

THADICO - ĐẠI QUANG MINH sẽ làm đầu mối nhận chuyển giao để triển khai đầu tư - xây dựng, quản lý dự án, vận hành, bảo trì hạ tầng xây dựng, đồng thời đầu tư, khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận ga theo mô hình TOD.

Tập đoàn thành viên THISO sẽ làm đầu mối đầu tư, quản lý và vận hành các hạ tầng xã hội như trung tâm thương mại, đại siêu thị Emart, trường học, bệnh viện, công viên, phục vụ nhu cầu thiết thực cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Đề xuất toàn diện này của THACO mở ra một hướng đi tiềm năng cho việc huy động nguồn lực tư nhân vào các đại dự án hạ tầng, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển của đất nước.

PV (SHTT)