Đề xuất vi phạm nồng độ cồn có thể xử lý hình sự

Sáng nay 29-1, Cục Cảnh sát giao thông (CSGT, Bộ Công an) đã phối hợp với Bộ Y tế tổ chức Hội thảo "Tác hại của rượu, bia đối với người tham gia giao thông đường bộ".

Phát biểu tại hội thảo, thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục CSGT cho biết, tác hại của việc sử dụng rượu, bia là rất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, y tế, giáo dục, giao thông và làm gia tăng các vấn đề xã hội. 

Ngay từ khi có hiệu lực, Nghị định 100 đã tạo được hiệu ứng, lan tỏa đến các tầng lớp nhân dân, giảm thiểu tai nạn giao thông. Đặc biệt, từ năm 2022 đến nay, với sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Công an, lực lượng CSGT cả nước đã đồng loạt thực hiện quyết liệt việc kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm vi phạm nồng độ cồn đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông với phương châm "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không có ngày nghỉ"; qua đó bước đầu đã hình thành thói quen của người tham gia giao thông "đã uống rượu, bia không lái xe".

Tuy nhiên, thiếu tướng Nguyễn Văn Minh chỉ ra rằng vẫn còn một bộ phận người tham gia giao thông trong cơ thể có nồng độ cồn. Trong đó, cá biệt vẫn xuất hiện những vụ tai nạn liên hoàn, làm chết và bị thương nhiều người, gây tai nạn rồi bỏ chạy, chống lại người thi hành công vụ… xuất phát từ nguyên nhân người lái xe có nồng độ cồn trong cơ thể.

"Loại bỏ những nếp nghĩ cũ, thói quen xấu, trong đó có hành vi điều khiển phương tiện sau khi đã sử dụng rượu, bia là điều rất cần thiết. Đây là tiền đề để hình thành thói quen tốt của người tham gia giao thông và tiến tới xây dựng văn hóa giao thông", Phó Cục trưởng CSGT nhận định.

Đóng góp tham luận tại Hội thảo, ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia (UBATGT), cho biết hiện nay, các quy định xử lý nồng độ đã tương đối đầy đủ, chặt chẽ. Tuy nhiên, qua phân tích các quy định hiện nay, UBATGT thấy rằng vẫn có thể sửa đổi, bổ sung để làm tốt hơn.

Theo ông Trần Hữu Minh, hiện nay, mức xử phạt hành chính nồng độ cồn đã ở mức tương đối cao, tạo được sức răn đe tốt. Tuy nhiên, trên thực tế người uống 5 cốc hay 30 cốc đều có thể bị xử phạt hành chính như nhau, ở mức 3 (cao nhất trên 80 mg/100 ml máu, phạt 30-40 triệu đồng, tước bằng 22 tháng-24 tháng đối với ôtô).

"Điều này chưa phù hợp với quy định xử phạt hành chính, tương xứng với mức độ vi phạm. Theo chúng tôi nếu vượt qua mức 3 hoàn toàn có thể tách ra để xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự đối với hành vi vi phạm quy định nồng độ cồn ở mức đặc biệt nghiêm trọng, kể cả chưa gây hậu quả", Chánh Văn phòng UBATGT nêu rõ.

Để thực hiện xử lý vi phạm nồng độ cồn đặc biệt nghiêm trọng, theo ông Minh, việc này cơ quan chuyên môn ngành y tế cần có văn bản khuyến cáo nồng độ cồn ở mức nào là đặc biệt nghiêm trọng, khi nào người điều khiển sẽ mất kiểm soát hoàn toàn thì sẽ chuyển sang xử lý hình sự. Từ đó, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao sẽ ra các văn bản hướng dẫn để cơ quan chức năng phía dưới thực thi.

PGS-TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh Bộ Y tế, cho biết việc tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho bệnh nhân bị tai nạn giao thông khá phức tạp, công tác này gặp nhiều khó khăn, áp lực đối với đội ngũ y, bác sĩ. Ngoài ra, một số bệnh nhân và gia đình người bệnh bị gặp tai nạn giao thông khi vào viện không hợp tác khi thực hiện xét nghiệm ma túy và nồng độ cồn trong máu.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông (Cục CSGT) cho biết, Việt Nam là một trong số nước có mức tiêu thụ rượu, bia và đồ uống có cồn đứng vào loại cao trên thế giới (thứ hai trong khu vực Đông Nam Á, thứ 10 châu Á và thứ 29 trên thế giới về tiêu thụ rượu, bia). Đối tượng thường sử dụng rượu, bia rất đa dạng, có đủ các thành phần trong xã hội từ nông dân, công nhân, công chức, trí thức…

 Đáng chú ý, tỷ lệ người đã từng sử dụng rượu, bia ở lứa tuổi vị thành niên, thanh niên và nữ giới ở nước ta đang tăng nhanh và ở mức rất cao. Một bộ phận người dân vẫn chưa nhận thức hết về tác hại của rượu, bia đến sức khỏe cũng như những ảnh hưởng liên quan của nó đến môi trường sống, kinh tế - xã hội, ý thức chấp hành pháp luật về rượu, bia trong thời gian qua vẫn còn gặp nhiều trở ngại trong quá trình triển khai, thực hiện.

Theo thống kê, năm 2023, lực lượng CSGT toàn quốc đã kiểm tra, xử lý 770.679 trường hợp người điều khiển phương tiện cơ giới đường bộ mà trong cơ thể có nồng độ cồn. Trung bình mỗi ngày CSGT phát hiện, xử lý hơn 2.100 trường hợp vi phạm nồng độ cồn. Gần đây nhất, trong 15 ngày đầu ra quân thực hiện cao điểm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Giáp Thìn 2024, lực lượng CSGT đã phát hiện, xử lý 40.806 trường hợp vi phạm nồng độ cồn (trung bình mỗi ngày xử lý hơn 2.700 trường hợp vi phạm).

"Nguyên nhân chủ yếu là do hiểu biết của người dân về các tác hại của lạm dụng rượu, bia đối với sức khỏe và đời sống còn chưa đầy đủ, hiểu biết về pháp luật còn hạn chế, đặc biệt tại vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, do việc tiếp cận với thông tin về mối nguy cơ này còn hạn chế; do phong tục, tập quán, nếp sống gắn liền với bia, rượu", đại tá Nguyễn Quang Nhật đánh giá.

Con số đáng chú ý được Đại tá này đưa ra là, ở Việt Nam hiện nay, chi phí kinh tế cho tiêu thụ bia tương đương gần 3,4 tỷ USD, ước tính gần bằng 3% số thu ngân sách của cả nước (chưa kể đến chi phí gián tiếp). Theo thống kê, điều tra xã hội học đối với 45.661 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại các trại giam của Bộ Công an thì có 51,33% phạm nhân trước khi phạm tội có sử dụng rượu, bia. Từ tháng 6/2022 đến tháng 12/2023, toàn quốc xảy ra 5.883 vụ tai nạn giao thông đường bộ liên quan đến người điều khiển phương tiện có sử dụng rượu, bia (chiếm 17,43 % về tổng số vụ), làm chết 3.427 người, bị thương 4.327 người.

Từ các cơ sở khoa học, thực tiễn đánh giá tác hại của rượu, bia đối với sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là tác hại rượu, bia đến an toàn giao thông đường bộ, trật tự, an toàn xã hội, các đại biểu đề xuất nhiều giải pháp hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật, trong đó có việc hoàn thiện dự án Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ.

 Hiền Lê (SHTT)