Ekranoplans là tên gọi cho một loại phương tiện đặc biệt do Liên-xô chế tạo, nó lướt đi ở độ cao gần mặt nước với tốc độ lớn nhờ việc sử dụng cơ chế đệm khí nhằm tạo ra lực nâng ở cánh và thân. Lãnh đạo Liên-xô từng rất chú ý tới việc phát triển Ekranoplans và còn coi nó là phương tiện cho chiến tranh tương lai. Ekranoplans dường như tàng hình trước radar và việc di chuyển trên bề mặt nước nên nó tránh được thủy lôi. Tuy nhiên, nó vẫn có một vài nhược điểm lớn, ví dụ như việc không thể cất cánh lên độ cao lớn như máy bay, không linh hoạt trong di chuyển, được bọc thép sơ sài vài thiếu đi hệ thống phòng không nên dễ dàng trở thành mục tiêu của máy bay chiến đấu. Biệt danh “Quái vật biển Caspian” hoàn toàn phù hợp nguyên mẫu chiếc Ekranoplans đầu tiên được chế tạo vào năm 1966 khi nó có chiều dài lên tới 92m, sải cánh 77.6m và trở thành phương tiện bay lớn nhất trên thế giới ở thời điểm đó. Trong suốt quá trình 15 năm, Quái vật biển Caspian trải qua nhiều bài thử nghiệm khác nhau trước khi gặp tai nạn vào năm 1980. Dự án này vẫn không hề bị chệch hướng mà toàn bộ dự liệu nghiên cứu được sử dụng cho việc chế tạo các Ekranoplans mới. Chiếc Ekranoplans đầu tiên sau Quái vật biển Caspian có tên gọi Orlyonok. Nó có thể trở theo 150 lính thủy đánh bộ, cùng 2 xe chiến đấu bộ binh, đồng thời hoạt động được trong cả một cơn bão cấp 5. Ekranoplans lớp Lun xuất hiện vào năm 1986 và gây ra nhiều quan ngại trong quân đội Mỹ khi nó dài 73m và có thể đạt tới vận tốc 500km/h. Chiếc Ekranoplans này mạnh mẽ như một tàu khinh hạm nhưng lại nhanh gấp 5 lần. Nó có thể phóng tên lửa chống hạm P-270 Moskit nên đủ sức đe dọa cả một nhóm tác chiến tàu sân bay. Việc sản xuất ra các Ekranoplans mới vẫn tiếp tục sau khi Liên-xô tan rã, nhưng chỉ ít lâu sau đó loại phương tiện này lại “tuyệt chủng” do lãnh đạo Nga cho rằng nó là phương tiện di chuyển phức tạp, khó điều khiển và không nên được ưu tiên so với các chương trình phát triển vũ khí khác, nhất là trong tình trạng ngân sách hạn hẹp. Đến nay, việc khôi phục Ekranoplans lại được chính quyền Nga tiến hành. Nó sẽ được sử dụng cho cả mục đích quân sự lẫn dân sự. Chiếc Ekranoplans thế hệ mới có tên Rescuer, sẽ được chế tạo bởi Cục thiết kế trung ương SEC Alekseev, với trọng lượng khoảng 600 tấn và làm nhiệm vụ tiếp tế, tìm kiếm, giải cứu ở Bắc Cực. Nó sẽ dài khoảng 93m, sải cánh 71m, cùng có tầm hoạt động vài nghìn km. ngay cả dưới tình trạng biển động cấp 6. Theo kế hoạch mẫu nghiên cứu sẽ xuất hiện vào năm 2023 và việc thử nghiệm Rescuer hoàn thành vào 2025. Theo Đặng Vũ (An Ninh Thủ Đô)