Mùa hè 'nóng kỷ lục' đang bao trùm toàn cầu: Mặt đường có nơi đạt 70 độ C

Nóng "nghẹt thở" từ Á sang Âu

Tại miền bắc Trung Quốc, mặt đường đã ghi nhận mức nhiệt kinh hoàng lên tới 70 độ C. Ở Thung lũng Trung tâm California, nhiệt độ vượt ngưỡng ba chữ số Fahrenheit. Tây Ban Nha đã phải phát cảnh báo du lịch vì nắng nóng gay gắt.

Ông Daniel Swain, nhà khí hậu học tại Đại học California, Los Angeles, dự báo rằng mùa hè này có thể sẽ là mùa nóng nhất lịch sử. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn đe dọa nghiêm trọng đến lưới điện, mùa màng và đẩy giá năng lượng tăng vọt trên ba châu lục. Nguy cơ cháy rừng cũng tăng cao, điển hình là các đám cháy đã bùng phát ở Alberta, Canada. Thiệt hại kinh tế và con người được dự đoán là rất lớn, với ước tính khoảng 200 tỷ USD thiệt hại hàng năm chỉ riêng ở Hoa Kỳ vào năm 2030, con số này có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.

Cả Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á đều đang phải đối mặt với nhiệt độ oi bức do biến đổi khí hậu. Đặc biệt, miền tây và miền trung Hoa Kỳ, Canada, cùng với miền tây và miền bắc châu Âu, dự kiến sẽ chứng kiến không chỉ nắng nóng mà còn cả những trận mưa lớn kỷ lục và lũ lụt do bầu khí quyển ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn.

Đại dương "nóng lên", bão tố gia tăng

Tại Đại Tây Dương, nhiệt độ nước biển tăng cao làm tăng khả năng xảy ra một mùa bão hoạt động bất thường. Sự vắng mặt của El Niño, hiện tượng nóng lên của Thái Bình Dương xích đạo, cũng có nghĩa là ít điều kiện gió phá hoại bão hơn, dẫn đến nhiều cơn bão và bão nhiệt đới có thể hình thành và phát triển, bao gồm các khu vực sản xuất dầu khí dọc Bờ biển Vịnh Hoa Kỳ.

Paul Pastelok, chuyên gia dự báo thời tiết tại AccuWeather Inc., cảnh báo về khả năng xảy ra "derecho" – những cơn bão dữ dội có thể di chuyển hàng trăm dặm và gây thiệt hại hàng tỷ đô la – trên khắp vùng Trung Tây và đồng bằng phía bắc Hoa Kỳ. Sự hỗn loạn thời tiết này cũng có thể khiến Bờ biển Vịnh, đặc biệt là Texas, dễ bị bão tấn công hơn.

Nguy cơ thiếu điện và năng lượng

Thời tiết oi bức sẽ làm tăng mạnh nhu cầu năng lượng. Khoảng 89 triệu người trên ba lưới điện ở miền trung Hoa Kỳ có nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cấp điện vào mùa hè này. Giá điện cũng có thể tăng do lượng than dự trữ thấp.

Giá khí đốt tự nhiên của Hoa Kỳ đến nay vẫn ở mức khiêm tốn, nhưng khả năng giá đạt 4,60 đô la cho một triệu đơn vị nhiệt Anh trong năm nay – tăng hơn 30% so với mức hiện tại – đang tăng lên, do nhiệt độ cao có thể hạn chế việc tăng dự trữ, chuẩn bị cho một đợt tăng giá trước nhu cầu sưởi ấm mùa đông.

Nhiệt độ cực cao còn đe dọa làm héo úa mùa màng và làm khô cạn các con sông, đẩy giá lương thực tăng cao. Hạn hán đã gia tăng ở các khu vực trồng đậu nành, ngô hoặc lúa mì của Hoa Kỳ. Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, mực nước trên Sông Mississippi có thể giảm, gây xáo trộn giao thông xà lan – tuyến đường vận chuyển cây trồng quan trọng của đất nước.

Châu Âu và Châu Á cũng không ngoại lệ

Châu Âu, lục địa nóng lên nhanh nhất thế giới, đang đối mặt với lượng mưa ít và thời tiết khô hạn sớm, dẫn đến các đợt nắng nóng dữ dội, hạn hán và cháy rừng nguy hiểm. Các mô hình dự báo cho thấy kiểu thời tiết áp suất cao có khả năng kéo dài, làm giảm tốc độ gió và mây che phủ, dẫn đến sản lượng điện gió thấp và sản lượng điện mặt trời kỷ lục.

Andrew Pedrini, nhà khí tượng học của Atmospheric G2, lo ngại rằng áp suất cao cũng có khả năng chặn độ ẩm của Bắc Đại Tây Dương, làm tăng nguy cơ xảy ra đợt nắng nóng và hạn hán nghiêm trọng hơn. Ông dự đoán: "Cá nhân tôi lo ngại rằng chúng ta sẽ nghe nhiều về những hiện tượng cực đoan trong mùa hè này."

Tại Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, một trong những khối không khí nóng nhất trong hơn ba thập kỷ đã tràn vào từ Châu Phi, đẩy nhiệt độ lên tới trên 38 độ C (100 độ F).

Ở Châu Á, Nhật Bản dự kiến có mùa hè ấm hơn bình thường, tương tự như Đông Nam Á. Trung Quốc, ngoại trừ một số khu vực cực bắc, cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề vào tháng 6 này. Hạn hán ở miền bắc Trung Quốc đã ảnh hưởng đến vụ lúa mì trong giai đoạn tăng trưởng quan trọng. Mặc dù dự báo có mưa trong khu vực, nhưng sự thay đổi nhanh chóng từ khô sang ướt làm tăng nguy cơ lũ lụt, lở đất và thiệt hại mùa màng. Indonesia và Singapore cũng ghi nhận thêm 99 ngày nắng nóng khắc nghiệt kể từ tháng 5 năm 2024.

Nhiệt độ cao ở một số vùng của Trung Quốc đã khiến nhiệt độ nhựa đường tăng vọt. Cơ quan Quản lý Năng lượng Quốc gia dự kiến nhu cầu điện cao điểm sẽ cao hơn khoảng 100 gigawatt vào mùa hè này so với năm ngoái, tương đương với việc cần bật tất cả các nhà máy điện ở Anh cùng một lúc.

Karen McKinnon, giáo sư nghiên cứu số liệu thống kê về biến đổi khí hậu tại UCLA, nhận định: "Sự gia tăng nhiệt độ khắc nghiệt là triệu chứng rõ ràng nhất của biến đổi khí hậu. Ngay cả những thay đổi nhỏ về nhiệt độ chỉ vài độ cũng có thể khiến mùa hè trở nên khắc nghiệt hơn đáng kể."

QT (SHTT)