Vài giờ sau khi Ismael Zambada Garcia, một trong những ông trùm cuối cùng của băng đảng ma túy Sinaloa, bị bắt, giới chức Mỹ dường như đã giải được bí ẩn vì sao Zambada Garcia bất ngờ được giao nộp cho họ sau hàng thập kỷ lẩn trốn.
Các quan chức cho rằng Zambada Garcia bị Joaquin Guzman Lopez, con trai của El Chapo, từng là chiến hữu của ông ta, lừa lên máy bay tới Mỹ. Tuy vậy, sau khi thu thập lời khai từ Joaquin, người sau đó đã đầu thú, giới chức xác định những gì đã xảy ra còn kịch tính hơn.
New York Times dẫn lời ba quan chức thực thi pháp luật cấp liên bang của Mỹ cho biết Zambada Garcia đã rời khỏi nơi ẩn náu hồi tuần trước để gặp Guzman Lopez, với suy nghĩ rằng đó sẽ là một cuộc gặp thân thiện. Tuy vậy, ông ta bị bắt cóc ở thành phố Culiacan (Mexico) rồi đưa lên máy bay Beechcraft King Air tới Mỹ, nơi ông ta bị các đặc vụ liên bang bắt giữ.
Trước đó, New York Times cũng dẫn lời luật sư Frank Perez của Zambada Garcia cho biết trùm ma túy này bị "bắt cóc" thay vì bị lừa lên máy bay. Luật sư này nói Guzman Lopez đã cho đàn em còng tay Zambada Garcia, chụp túi lên đầu rồi đẩy ông ta lên một chiếc xe, sau đó đưa lên máy bay.
"Thân chủ tôi không đầu thú hay đàm phán thỏa thuận nào với chính phủ Mỹ. Joaquin Guzman Lopez đã bắt cóc thân chủ tôi," Frank Perez này cho hay.
Nguồn tin của New York Times khẳng định chính phủ Mỹ không liên quan và cũng không có thông tin thời gian thực về việc Zambada Garcia đã bị đưa tới Mỹ như thế nào. Họ chỉ nắm được thông tin về sự việc xảy ra tại Mexico sau khi trao với các nguồn tin thực địa. Một quan chức Mỹ cho biết vệ sĩ của Guzman Lopez đã đụng độ với nhóm đàn em của Zambada Garcia, nhưng không nêu thông tin cụ thể.
Chuyên gia pháp lý cho rằng việc Zambada Garcia bị ép buộc tới Mỹ không ảnh hưởng tới quá trình truy tố hình sự ông ta. Đã có nhiều tiền lệ pháp lý cho phép cơ quan công tố mở các vụ án nhắm vào bị cáo bị ép buộc tới Mỹ.
"Luật pháp Mỹ quy định rõ ràng rằng ngay cả các vụ bắt cóc vi phạm hiệp ước dẫn độ không phải là lý do để bị cáo thoát tội," cựu công tố viên liên bang Daniel Richman, hiện là giáo sư tại Trường luật Columbia cho biết.
Tuy vậy, luật sư của Zambada Garcia vẫn sẽ có lập luận liên quan tới cáo buộc bắt cóc, khiến nỗ lực truy tố hình sự ông ta gặp nhiều khó khăn về mặt ngoại giao.
Mối quan hệ giữa quan chức thực thi pháp luật Mỹ và Mexico căng thẳng từ năm 2020, khi các đặc vụ liên bang Mỹ bắt giữ cựu bộ trưởng quốc phòng Mexico Salvador Cienfuegos tại Los Angeles, nhưng sau đó phóng thích ông này và bãi bỏ truy tố sau khi chính phủ Mexico phản ứng gay gắt vì không được báo trước.
Chính phủ Mexico cho biết họ không liên quan tới vụ bắt giữ Joaquin Guzman Lopez và Ismael Zambada Garcia mà chỉ được thông báo sau khi sự việc xảy ra.
Bộ trưởng an ninh Mexico Rosa Icela Rodriguez hôm 29/07 cho biết giới chức nước này đã mở cuộc điều tra để xác định "hành vi phạm pháp có thể đã xảy ra".
New York Times dẫn nguồn tin thân cận cho biết Guzman Lopez chưa có thỏa thuận chính thức nào với giới chức Mỹ. Tuy vậy, FB trong nhiều năm gần đây liên tục trao đổi với hắn và các anh em ruột.
Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador xác nhận trong buổi họp báo hôm 29/07 rằng giới chức Mỹ thường xuyên giữ liên lạc với Guzman Lopez. Bộ trưởng an ninh Mexico cũng xác nhận giới chức Mỹ từng nhiều lần được thông báo rằng Guzman Lopez có ý định đầu thú ở Mỹ.
Thảo luận giữa giới chức Mỹ và các con trai của El Chapo (tên thật là Joaquin Guzman Loera) bắt đầu từ gần năm năm trước, sau khi trùm ma túy này bị kết tội và tuyên án chung thân ở bang New York. Giới chức Mỹ muốn thuyết phục các con của El Chapo đầu thú tại Mỹ và tránh mức án như cha họ.
Các cuộc thảo luận được đẩy mạnh từ cuối năm ngoái, sau khi Ovidio Guzman Lopez bị dẫn độ từ Mexico tới Mỹ để xét xử. Sự việc này khiến giới chức Mỹ nỗ lực thuyết phục Joaquin Guzman Lopez đầu thú và đưa Zambada Garcia tới Mỹ.
Động thái này rất có lợi cho anh em Guzman, bởi giới chức Mỹ sẽ khoan hồng hơn cho Joaquin và Ovidio, trong khi những người còn lại ở Mexico loại bỏ được đối thủ nguy hiểm. Đầu tháng 07, Joaquin thông báo với phía Mỹ rằng anh ta sắp thuyết phục được Zambada Garcia gặp mặt mà không có vệ sĩ đi cùng.
Khánh Linh (SHTT)