El Chapo xộ khám, 4 con trai 'xưng hùng xưng bá' với đế chế ma túy riêng thế nào?

Tháng 1/2017, vài ngày sau khi Mexico dẫn độ trùm buôn bán ma túy khét tiếng Joaquín Guzmán (El Chapo) sang Mỹ, nhiều cảnh sát địa phương ở bang Sinaloa, Mexico, đã bị tấn công.

Một số cảnh sát bị bắn chết giữa ban ngày. Một số khác mất tích không rõ lý do và không bao giờ được tìm thấy. Tổng cộng, 13 sĩ quan cảnh sát chết hoặc mất tích.

Theo 4 quan chức an ninh và tình báo Mexico, vụ tấn công nhằm vào cảnh sát kể trên là khởi đầu của một sự thay đổi chiến thuật trong băng Sinaloa. Một chiến thuật mới báo hiệu sự xuất hiện của một thế lực mới trong băng đảng ma túy khét tiếng nhất Mexico - 4 con trai của El Chapo.

Được biết đến với tên gọi Los Chapitos, 4 con trai của El Chapo từng bị đối thủ chế giễu là các cậu ấm chỉ biết khoe khoang tài sản trên mạng xã hội hơn là "nối gót" bố.

Tuy nhiên, Los Chapitos đã hồi sinh đế chế ma túy sau khi El Chapo xộ khám ở nhà tù Mỹ, và đa dạng hóa hoạt động buôn bán ma túy bằng cách đầu tư vào một dòng ma túy tổng hợp mới.

Theo Reuters, Los Chapitos đặt cược vào fentanyl, một loại ma túy tổng hợp mạnh hơn heroin gấp 50 lần. Các quan chức Mỹ cho biết, fentanyl là thứ cướp sinh mạng của gần 200 người Mỹ mỗi ngày.

Anne Milgram, người đứng đầu Lực lượng Chống Ma túy Mỹ (DEA), cho biết: "Los Chapitos mở đường cho việc sản xuất và buôn bán loại ma túy nguy hiểm nhất mà nước Mỹ từng phải đối mặt. Chúng thừa hưởng một đế chế ma túy toàn cầu và biến đế chế đó trở nên tàn nhẫn, bạo lực, chết chóc hơn".

Các quan chức phòng chống ma túy Mỹ và Mexico cho biết, dưới sự dẫn dắt của anh cả Ivan, Los Chapitos đã nổi lên như các nhân vật chủ chốt của băng Sinaloa.

Để hiểu hơn về sự trỗi dậy của thế hệ "tiểu trùm ma túy" này, hãng tin Reuters đã phỏng vấn 4 thành viên giấu tên của băng Sinaloa cũng như hàng chục nguồn tin, bao gồm các cảnh sát, tình báo, quan chức chính phủ Mexico - Mỹ, và người dân địa phương.

Tàn bạo hơn El Chapo

Theo truyền thông Mexico, El Chapo có hơn 10 con nhưng không phải ai cũng theo con đường buôn lậu ma túy. Nổi bật nhất trong số này là Los Chapitos, gồm 4 anh em: Joaquin Guzman Lopez, Ovidio Guzman Lopez, Ivan Archivaldo Guzman Salazar, và Jesus Alfredo Guzman Salazar.

Ivan và Jesus là con của El Chapo với người vợ cả, trong khi Joaquin và Ovidio là con của trùm ma túy với vợ thứ 2. Tất cả trong độ tuổi từ 33 đến 40, theo Bộ Tư pháp Mỹ.

Sinh ra trong một gia đình sống ngoài vòng pháp luật lâu đời có tiếng ở Mexico, Los Chapitos sớm sống trong xa hoa - điều mà ngay cả El Chapo thời niên thiếu cũng không được hưởng.

Trên mạng xã hội, 4 con trai của El Chapo khoe những con hổ nuôi trong nhà như thú cưng, loạt siêu xe Ferrari hay khẩu AK-47 mạ vàng.

Mike Vigil, một cựu thành viên của DEA, cho biết: "Ban đầu, giới chức chỉ xem Los Chapitos là những đứa trẻ ăn chơi trác táng".

Tuy nhiên, sau khi El Chapo trốn khỏi nhà tù an ninh nghiêm ngặt ở Mexico năm 2001, Los Chapitos đã được tiếp xúc trực tiếp với công việc buôn bán ma túy của băng Sinaloa, các nguồn tin an ninh cho hay.

Bắt đầu từ năm 2009 với Jesus, Los Chapitos nhiều lần bị chính quyền Mỹ truy tố với các tội danh gồm rửa tiền, sở hữu súng máy, buôn lậu fentanyl, heroin và cocaine.

Năm 2021, Bộ Ngoại giao Mỹ treo giải thưởng 5 triệu USD cho người cung cấp thông tin để bắt giữ Los Chapitos. Con số này sau đó tăng gấp đôi với Ivan và Jesus. Thậm chí, DEA còn lập riêng một trang web để khuyến khích những kẻ phản bội tiết lộ thông tin về Los Chapitos.

Vào tháng 4 năm nay, DEA đã đưa Ivan vào danh sách 10 kẻ bị truy nã gắt gao nhất, cùng với Jesus và Ismael Zambada (El Mayo) – một thành viên có máu mặt của Sinaloa.

Cũng trong tháng 4, một trong những bản cáo trạng của tòa án Mỹ đã nêu chi tiết về các hành động bạo lực dã man được cho là do Los Chapitos gây ra.

Đàn em của Los Chapitos bị cáo buộc bắt cóc 2 quan chức địa phương từ Văn phòng Tổng chưởng lý liên bang vào đầu năm 2017, tra tấn một trong số họ bằng cách dùng bật nắp bia cào rách cơ bắp của người này rồi "rắc ớt bột vào vết thương hở và mũi của nạn nhân".

Theo bản cáo trạng, Ivan và Jesus đã kết liễu 2 nạn nhân bằng nhiều phát súng, trong đó có một phát vào mặt. Cáo trạng còn cho biết, Ivan và Jesus còn ném một số thành viên băng đảng đối thủ để làm mồi cho lũ hổ mà chúng nuôi.

Một đại tá cảnh sát Sinaloa nghỉ hưu giấu tên trả lời hãng tin Reuters: “Thế hệ này tàn bạo hơn thế hệ trước rất nhiều. Trước đây, nếu El Chapo bắt được đối thủ, gã sẽ hỏi thông tin trước rồi mới giết. Con của gã sẽ giết một số người trước, sau đó mới moi thông tin từ kẻ còn sót lại”.

Washington từ lâu đã theo dõi hoạt động làm ăn phi pháp "bùng nổ" của Los Chapitos.

Năm 2021, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, Ovidio và Joaquin bắt đầu buôn lậu hóa chất từ Argentina vào năm 2008 để thử nghiệm sản xuất ma túy đá methamphetamine ở Mexico.

Khi xây dựng đế chế riêng, Los Chapitos muốn gạt bỏ suy nghĩ cho rằng chúng chỉ nên cung cấp ma túy cho các tay trùm nước ngoài. Năm 2014, Ovidio bắt đầu tập trung sản xuất và bán fentanyl ở Mexico.

Cũng trong năm đó, Los Chapitos phải đối mặt với một biến cố lớn khi El Chapo bị giới chức Mexico bắt giữ một lần nữa. Tháng 7/2015, chúng giúp El Chapo một lần nữa vượt ngục bằng cách đào đường hầm dài hàng km dẫn đến phòng giam ở nhà tù Mexico. Thông tin này được El Chapo khai nhận trong một phiên xét xử tội buôn bán ma túy năm 2019 ở New York (Mỹ).

Tranh giành quyền lực

Tháng 1/2016, El Chapo bị giới chức Mexico bắt giữ. Việc trùm băng Sinaloa phải ngồi tù và trao quyền tiếp quản cho Los Chapitos khiến Damaso Lopez - "cánh tay phải" của El Chapo cũng là người điều hành Sinaloa trong thời gian El Chapo ngồi tù trước đó - không phục, theo hãng tin Reuters.

Một cuộc đấu đá diễn ra ở nội bộ băng Sinaloa. Los Chapitos và đàn em đã chèn áp nhóm của Lopez bằng cách vắt kiệt tài chính của kẻ được mệnh danh là ông trùm thứ 2 ở Sinaloa.

Gần một con đập ở bang Sinaloa, nơi nhóm của Los Chapitos và Lopez lấy nước cung cấp cho các phòng sản xuất ma túy bí mật, các con trai của El Chapo lệnh cho đàn em canh giữ, ngăn nhóm của Lopez tiếp cận nguồn nước. Điều này làm tê liệt hoạt động sản xuất ma túy của nhóm Lopez, trong khi Los Chapitos có thêm nguồn nước để tăng cường sản xuất ma túy, theo 3 lính thủy đánh bộ Mexico.

"Los Chapitos có lợi thế lớn khi tiếp tục sản xuất ma túy, đem về nguồn thu lớn. Chúng có tiền để chi cho các sát thủ, mua vũ khí", một trong 3 lính thủy đánh bộ Mexico nói.

Mối thâm thù giữa 2 nhóm leo thang thành cuộc chiến tổng lực sau khi El Chapo bị dẫn độ sang Mỹ năm 2017. Các công tố viên và cựu cảnh sát bang Sinaloa cho biết, các con trai của El Chapo đã sát hại 13 cảnh sát của bang vì cho rằng họ dính líu đến nhóm của Lopez.

Theo Reuters, Los Chapitos thắng thế trong cuộc đấu với Lopez, người bị quân đội Mexico bắt giữ tại thủ đô Mexico City vào năm 2017 rồi sau đó bị dẫn độ sang Mỹ.

Với tư cách là nhân chứng lớn trong phiên tòa xét xử El Chapo năm 2019, Lopez được giảm án so với mức tù chung thân bị tuyên trước đó vì buôn lậu ma túy. Năm 2021, tên của gã không còn trong danh sách đăng ký công khai của Cục Quản lý Nhà tù liên bang Mỹ, làm dấy lên đồn đoán rằng Lopez đang trong chế độ bảo vệ nhân chứng. Thông qua luật sư, Lopez từ chối bình luận về vụ việc.

Trong khi đó, tại thành phố Culiacán, bang Sinaloa, Los Chapitos nhanh chóng củng cố và mở rộng thị trường ma túy trong nước, hãng Reuters dẫn lời Jesús, một kẻ buôn ma túy địa phương, cho hay.

Theo Jesús, các tay súng làm việc cho Los Chapitos nói với những kẻ buôn ma túy đường phố ở Sinaloa rằng chúng phải mua ma túy của Sinaloa và phải trả phí bảo kê. Bạn bè và người thân của những kẻ chậm tuân thủ những gì Los Chapitos yêu cầu sẽ bị bắt cóc và đánh đập. "Các con trai của El Chapo gửi đi thông điệp rõ ràng rằng: Thị trường hiện tại thuộc về chúng", Jesús nói.

Quyền lực ông chủ

Tháng 10/2019, quân đội Mexico bắt giữ Ovidio, em út trong 4 anh em Los Chapitos, ở thành phố Culiacan.

Nhớ về sự kiện đó, 2 thành viên của Sinaloa đã chia sẻ với hãng Reuters rằng, trong vài phút, bộ đàm của các tay súng Sinaloa liên tục vang lên: "Ông chủ bị bắt! Ông chủ bị bắt".

Hàng trăm tay súng của băng Sinaloa, cầm theo vũ khí xông đến nơi giam giữ Ovidio, xả súng vào quân đội Mexico và phong tỏa các đường phố chính để ngăn các binh sĩ đưa con trai của El Chapo rời đi. Theo các quan chức Mexico, chúng còn bắt giữ 8 binh sĩ và vây quanh khu nhà ở quân đội nơi vợ con của các binh sĩ Mexico sinh sống.

Trong tiếng súng vang lên không ngớt, các binh sĩ Mexico canh giữ Ovidio buộc phải để hắn nghe cuộc điện thoại của anh trai - Ivan - nhằm xoa dịu tình hình.

"Bảo anh em rút lui đi anh, em không muốn gây hỗn loạn", Ovidio nói với Ivan trong đoạn video do chính phủ Mexico công bố. "Không, tụi anh đến để cứu chú", Ivan trả lời.

Vài giờ sau, khi Culiacan trông không khác một vùng chiến sự, Tổng thống Mexico Lopez Obrador phải ra lệnh thả Ovidio.

Ngày kinh hoàng đó khiến người dân ở bang Sinaloa bị sốc. Họ được cho là những người có mối quan hệ phức tạp với băng Sinaloa. El Chapo nổi tiếng là tàn nhẫn với đối thủ. Nhưng nhiều người dân địa phương cho biết, gã tạo ra việc làm, tiền bạc và đảm bảo an ninh bằng cách trừng phạt những kẻ lưu manh hay rình rập ở các khu dân cư nghèo.

"Đó là lần đầu tiên chúng tôi thấy băng Sinaloa sử dụng sức mạnh vũ trang để tạo ra hỗn loạn và sợ hãi nhằm đạt được mục đích", Adrian Lopez, ông chủ tờ báo địa phương Sinaloan Noroeste, nói.

Theo Reuters, với Los Chapitos, đây được xem là bước ngoặt. Quân đội Mexico và Tổng thống "cũng phải nhẫn nhịn" trước chúng. Và thông tin về việc Ovidio được thả tràn lan khắp các mặt báo trên thế giới.

"Vụ đó cho thấy quyền lực của Los Chapitos", một thành viên băng Sinaloa nói.

Tuy nhiên, đầu tháng 1 năm nay, quân đội Mexico đã thực hiện một vụ đột kích bất ngờ để bắt giữ Ovidio lần 2.

Vụ đột kích diễn ra vào rạng sáng, với sự tham gia của hàng trăm binh sĩ và sự hỗ trợ của trực thăng quân sự. Giống lần đầu tiên, các tay súng của băng Sinaloa đốt cháy ô tô, chặn đường và buộc sân bay ở thành phố Culiacan phải đóng cửa khi các máy bay chở khách bị dọa bắn.

Vụ bạo loạn khiến 29 người thiệt mạng, trong đó có 10 nhân viên an ninh. Tuy nhiên, các tay súng của Sinaloa đã quá muộn. Một trực thăng quân sự đã đưa Ovidio rời bang Sinaloa.

Theo Reuters, bất chấp đòn giáng mạnh đó vào Los Chapitos và bang Sinaloa, lượng fentanyl vẫn tiếp tục chảy vào nước Mỹ. Trong tháng 2 và tháng 3, các đặc vụ biên giới Mỹ đã thu giữ hơn 2,2 tấn fentanyl tuồn vào từ Mexico.

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2018, ông Lopez Obrador đã thay đổi hoàn toàn chiến lược chống ma túy. Nếu như 2 người tiền nhiệm Felipe Calderón và Enrique Pena Nieto nổi tiếng về sự “mạnh tay”, sẵn sàng sử dụng quân đội tấn công những kẻ buôn ma túy thì ông Obrador lại hướng đến giải quyết tận gốc tội phạm.

Chính phủ Mexico bắt đầu tăng vốn cho những chương trình trợ cấp xã hội và dự án đầu tư kinh tế địa phương. Những đối tượng vị thành niên phạm tội ma túy được xem xét giảm án để sớm đưa về gia đình giáo dục lại. Ngoài ra, chính phủ cũng rà soát hàng loạt cơ quan hành pháp để tìm ra những đối tượng lạm quyền hay tham nhũng, cấu kết với các băng đảng ma túy.

Chiến lược chống ma túy mới của ông Obrador không phải là không có tác dụng. Tuy nhiên, ảnh hưởng của băng Sinaloa đã "bám rễ" ở Mexico. Trước đây là El Chapo, còn giờ là Los Chapitos đã trở thành trùm ma túy quyền lực. Ngoài ra, nhu cầu về fentanyl ở Mỹ vẫn ngày càng tăng lên khiến càng băng đảng ma túy Mexico không dễ dàng từ bỏ "miếng bánh" ngon này.

Hiện tại, chưa có một câu trả lời rõ ràng nào cho việc lật đổ được sự thống trị của Sinaloa và buộc Los Chapitos phải chịu tội.

Theo Nguyễn Thái (Nguoiduatin.vn)