Tại sao con trai không được chơi với búp bê?

Định kiến về giới tính là những kỳ vọng về hành vi và vai trò của mỗi cá nhân dựa trên giới tính của họ. Điều này có nghĩa là xã hội định trước cách thức cư xử của nam và nữ trong xã hội như thế nào. Giới nữ thường bị rập khuôn là những người thiên về cảm xúc, trong khi nam giới bị cho là luôn lý trí và cạnh tranh hơn.

Dựa trên khuôn mẫu này, những người đàn ông thể hiện tình cảm sướt mướt hoặc mau nước mắt thường bị cho là đáng xấu hổ vì đây không phải là điều mà xã hội xem là đặc điểm của đàn ông. Tương tự, nếu một người phụ nữ muốn làm việc trong ngành luật hoặc kinh doanh, cô ấy thường không được khuyến khích, vì đó không phải là điều được kỳ vọng ở một người phụ nữ.

Vậy điều này có mối liên hệ nào với việc những cậu bé không được phép chơi với búp bê? Có! Việc xác định nghề nghiệp dựa trên giới tính chỉ là một hệ quả về sau mà định kiến giới tính gây nên. Từ trước đó, những định kiến này đã sớm được gieo mầm ở những trẻ em từ 2 - 3 tuổi. Chúng được dạy cách cư xử và giao tiếp trong xã hội theo giới tính của chúng, ngay từ những điều nhỏ nhặt, chẳng hạn như cha mẹ dạy cho chúng biết đồ chơi nào phù hợp dành cho nam và đồ chơi nào là dành cho nữ. Các cậu bé được tặng đồ chơi ô tô, siêu anh hùng, quái vật và những thứ được xem là “nam tính” để chơi cùng. Những bé gái được tặng búp bê, dụng cụ nhà bếp và đồ chơi thủ công để chơi. Ngược lại, nếu những bé trai muốn chơi với búp bê, chúng sẽ không được khuyến khích vì định kiến giới tính mã xã hội đã đặt sẵn. Sự phân hóa xã hội từ sớm này dần dựng nên những khuôn mẫu nghề nghiệp trong tương lai của các bé, nơi phụ nữ “thuận theo tự nhiên” sẽ đảm nhận vai trò nội trợ, chăm sóc gia đình và đàn ông sẽ phải có nhiều tham vọng và cạnh tranh ngoài xã hội hơn.

Chúng ta nên biết rằng giới tính sinh học và giới tính xã hội là những định nghĩa khác nhau. Giới tính sinh học (sex) là một yếu tố sinh học, phân biệt dựa trên đặc điểm cơ địa của mỗi giới. Trong khi đó, giới tính xã hội (phái nam/phái nữ, nam giới/nữ giới) (gender) đề cập đến vai trò xã hội của một người. Điều này cho thấy định kiến giới tính không phải là tự nhiên, mà là một sản phẩm của xã hội.

Để chỉ ra rằng những sở thích mà xã hội đã định kiến sẵn không phải là đặc điểm bẩm sinh ở trẻ em, Đại học New York và Đại học Bang Arizona (Mỹ) đã thực hiện một nghiên cứu trên 100 trẻ em 2 tuổi. Bất ngờ thay, họ phát hiện ra rằng trong một phần ba thời gian, các bé trai chọn "đồ chơi con gái" nhiều hơn các bé gái. Ngược lại, những món “đồ chơi con trai” lại được các bé gái chọn nhiều hơn bé trai!

Hãy quan sát, bạn sẽ thấy các dấu hiệu tinh tế (hoặc hoàn toàn trắng trợn) của marketing phân biệt theo giới tính ở khắp mọi nơi. Khi đi đến bất kỳ cửa hàng đồ chơi nào, bạn sẽ tìm thấy đồ chơi liên quan đến xây dựng, chiến đấu, đánh đấm được tiếp thị cho các bé trai, trong khi những món đồ chơi liên quan đến việc làm đẹp, nội trợ sẽ được bán cho các bé gái.

Sự phân biệt loại đồ chơi từ bé này tác động lâu dài đến hành vi của chúng sau này. Một nghiên cứu được thực hiện tại Vương quốc Anh với chiến dịch "Hãy để đồ chơi trở thành đồ chơi" cho rằng cách thức marketing đồ chơi trên thị trường gây hạn chế và phân biệt giới tính. Việc này cũng góp phần gây tác động khiến các chàng trai có xu hướng thể hiện các hành vi bạo lực, thích thống trị (như những điều "được kỳ vọng" từ họ), trong khi các cô gái lại trở nên thụ động, yếu đuối hơn.

Ngoài việc phân biệt đồ chơi, màu sắc cũng được các nhà tiếp thị đồ chơi phân loại riêng biệt. Màu đậm thường được gán cho “đồ chơi của bé trai” và màu nhạt, pastel, màu sáng thì thường được bán cho các bé gái. Một nghiên cứu được thực hiện để phân tích xu hướng giới tính trên một gian hàng đồ chơi online nổi tiếng, Disney đã phát hiện ra rằng các màu như đen, xám, đỏ và nâu thường được sử dụng cho đồ chơi hành động của con trai. Trong khi đó, kệ đồ chơi của con gái thì luôn tràn ngập gam màu pastel, đặc biệt là màu hồng và màu tím.

Chung quy lại, khi trẻ em sinh ra từ bụng mẹ, chúng hoàn toàn không biết giới tính xã hội nào được mong đợi ở chúng. Bất kỳ định kiến nào về sau nếu có đều bắt nguồn từ xã hội tạo nên, bắt đầu bằng việc phân biệt những món đồ chơi. Đây cũng là lúc trẻ em bắt đầu phân biệt nhau dựa trên giới tính của chúng. Tuy nhiên, đây là phương pháp lỗi thời nên, cần thiết được loại bỏ. Những nhà tiếp thị nên làm marketing đồ chơi một cách trung lập về giới tính. Bản thân chúng ta cũng nên dần dần loại bỏ những định kiến giới tính để những bé trai và bé gái được phát triển một cách tự nhiên và tươi đẹp hơn.

Dung (Nguoiduatin.vn)