Vì sao tên tỉnh Phú Thọ được dự kiến được lựa chọn sau khi sáp nhập với Vĩnh Phúc - Hoà Bình?

Theo Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, ba tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình sẽ được hợp nhất thành một đơn vị hành chính mới, lấy tên là tỉnh Phú Thọ, với trung tâm chính trị - hành chính đặt tại thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ hiện nay. Quyết định này không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong việc tinh gọn bộ máy hành chính mà còn thể hiện sự cân nhắc kỹ lưỡng về lịch sử, văn hóa, kinh tế và vị trí địa lý của các địa phương.

Ngày 21/4, Đảng bộ tỉnh Phú Thọ đã họp, thông qua Đề án hợp nhất 3 tỉnh: Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình.

Trước đó, tài liệu lấy ý kiến cử tri về đề án đã nêu cơ sở và lý do đề xuất phương án, lựa chọn tên gọi và trung tâm hành chính - chính trị của tỉnh Phú Thọ sau sắp xếp.

Việc chọn tên tỉnh Phú Thọ được đánh giá là phù hợp với giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt của vùng đất này. Phú Thọ được mệnh danh là "Đất Tổ Hùng Vương", nơi lưu giữ khu di tích Đền Hùng và các giá trị văn hóa tâm linh như lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương và hát Xoan – di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận. Những yếu tố này mang ý nghĩa biểu tượng, khẳng định vai trò trung tâm về văn hóa và lịch sử của Phú Thọ trong khu vực.

So với Vĩnh Phúc, nơi nổi bật về công nghiệp, hay Hòa Bình với đặc trưng văn hóa dân tộc thiểu số, tên Phú Thọ mang tính trung lập hơn, tránh ưu tiên một địa phương cụ thể, từ đó dễ dàng nhận được sự đồng thuận của người dân cả ba tỉnh.

Bên cạnh đó, tầm nhìn phát triển du lịch thì Phú Thọ, với các di tích lịch sử và lễ hội văn hóa, có tiềm năng trở thành trung tâm du lịch tâm linh, kết hợp với các điểm đến nổi tiếng như Tam Đảo (Vĩnh Phúc) và hồ Hòa Bình. Tên gọi Phú Thọ sẽ là thương hiệu mạnh, thúc đẩy du lịch vùng.

Vì sao đặt trung tâm hành chính tại thành phố Việt Trì?

Theo Đề án hợp nhất 3 tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hòa Bình cho biết Việt Trì sở hữu vị trí địa lý chiến lược, nằm ở trung tâm vùng trung du và miền núi phía Bắc, thuận tiện kết nối với Hà Nội và các tỉnh lân cận.

Cụ thể, Việt Trì nằm ở trung tâm vùng trung du và miền núi phía Bắc, cách Hà Nội khoảng 80 km, kết nối thuận tiện qua các tuyến quốc lộ như QL2, QL32 và đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai. Vị trí này giúp Việt Trì trở thành điểm trung chuyển lý tưởng, kết nối các khu vực của tỉnh mới và các tỉnh lân cận, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý hành chính và phát triển kinh tế.

Việt Trì hiện là trung tâm kinh tế, chính trị của tỉnh Phú Thọ, với tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng (9,53% trong năm 2024). Thành phố có các khu công nghiệp như Thụy Vân, hệ thống y tế, giáo dục và dịch vụ công khá hoàn thiện, giảm chi phí xây dựng mới trung tâm hành chính.

Bên cạnh đó, Vĩnh Phúc có nền kinh tế công nghiệp phát triển mạnh (với các khu công nghiệp lớn như Bình Xuyên, Khai Quang), trong khi Hòa Bình có GRDP thấp nhất (khoảng 72.180 tỷ đồng năm 2024) và chủ yếu dựa vào nông nghiệp, du lịch. Phú Thọ nằm ở mức trung gian với tiềm năng kinh tế và văn hóa. Nếu trung tâm hành chính được đặt ở khu vực đã phát triển mạnh như Vĩnh Phúc, có thể dẫn đến việc tập trung nguồn lực vào khu vực này, làm gia tăng chênh lệch phát triển giữa các vùng trong tỉnh mới.

Ngoài ra, việc hợp nhất ba tỉnh được kỳ vọng sẽ tạo ra một "siêu tỉnh" về du lịch, kết hợp các thế mạnh của Phú Thọ (văn hóa tâm linh), Vĩnh Phúc (nghỉ dưỡng tại Tam Đảo, Tây Thiên) và Hòa Bình (hồ thủy điện lớn nhất Đông Nam Á và văn hóa dân tộc). Trung tâm hành chính tại Việt Trì sẽ đóng vai trò điều phối, thúc đẩy các tuyến du lịch liên hoàn, tận dụng tối đa tiềm năng của cả ba địa phương.

Sau sáp nhập, tỉnh Phú Thọ mới có 133 xã và 15 phường

Sau sắp xếp, tỉnh Phú Thọ có diện tích tự nhiên 9.361,381km2, đạt 117,02% so với tiêu chuẩn, quy mô dân số 4.022.611 người, đạt 446,96% so với tiêu chuẩn.

Số lượng đơn vị hành chính cấp xã, phường của tỉnh Phú Thọ sau sáp nhập là 148 (133 xã và 15 phường). Trong đó, tỉnh Phú Thọ hiện nay đã sắp xếp còn 66 xã, phường; tỉnh Vĩnh Phúc dự kiến sắp xếp còn 36 xã, phường; tỉnh Hòa Bình dự kiến sắp xếp thành 46 xã, phường.

Song song với việc sáp nhập tỉnh, các địa phương Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hoà Bình đã thực hiện sắp xếp cấp xã.

Theo đó, tại Vĩnh Phúc thì số đơn vị hành chính cấp xã được tinh gọn còn khoảng 36 xã, phường. Điểm nổi bật là cách đặt tên mới, sử dụng số thứ tự như phường Vĩnh Yên, Vĩnh Yên 1, xã Tam Đảo, Tam Đảo 1… Cách làm này giúp đơn giản hóa việc quản lý và tránh tranh cãi về tên gọi truyền thống. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc đặt tên theo số có thể làm mất đi giá trị lịch sử của các địa danh, đề nghị chính quyền cần cân nhắc thêm trong việc bảo tồn bản sắc địa phương. 

Do đó, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh Vĩnh Phúc chỉ đạo các sở, ngành triển khai nghiên cứu, tiếp thu ý kiến nhân dân, đặt tên các đơn vị hành chính cấp xã mới bảo đảm tính ổn định, phù hợp với đặc điểm lịch sử, văn hóa, truyền thống và tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhân dân.

Tại Phú Thọ, trong tổng số 207 đơn vị hành chính cấp xã, giữ nguyên 2 xã, sắp xếp 205 đơn vị hành chính cấp xã để hình thành 66 đơn vị hành chính cấp xã, phường mới.

Việc sắp xếp các đơn vị hành chính được thực hiện cẩn trọng, ưu tiên giữ tên truyền thống hoặc ghép tên các xã cũ để duy trì giá trị văn hóa. Ví dụ, các xã mới được hình thành từ việc sáp nhập trong cùng huyện, đảm bảo sự liên kết về địa lý và cộng đồng. Quá trình này có sự tham vấn ý kiến người dân, giúp giảm thiểu xáo trộn và tăng cường sự đồng thuận.

Tại Hòa Bình, sáp nhập 151 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc 10 huyện, thành phố thành 46 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc tỉnh (gồm 42 xã và 4 phường). Với đặc điểm là tỉnh miền núi, có nhiều dân tộc thiểu số, trong đó đông nhất là người Mường. những cái tên đậm chất xứ Mường như xã Cao Phong, xã Mường Thàng, xã Thung Nai, xã Mường Bi, xã Mường Hoa, xã Mường Động, xã Mường Vang.

Hòa Bình tập trung sắp xếp các xã có quy mô dân số nhỏ và địa hình phức tạp. Các đơn vị hành chính mới được thiết kế để phù hợp với điều kiện tự nhiên, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, do kinh tế Hòa Bình còn hạn chế (GRDP năm 2024 đạt khoảng 72.180 tỷ đồng, thấp nhất trong ba tỉnh), việc sáp nhập cần được thực hiện nhanh chóng, minh bạch để tránh ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Theo kế hoạch, ngày 29/4, HĐND tỉnh họp thông qua nghị quyết về đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã và đề án hợp nhất 3 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình.

Trước ngày 1/5, hoàn thiện hồ sơ đề án và tờ trình của UBND tỉnh gửi Bộ Nội vụ thẩm định, trình Chính phủ.

 Theo Trang Anh (Nguoiduatin.vn)