Làm rõ nguyên nhân dự án cao tốc dài 54km đội vốn hơn 3.700 tỷ đồng

Sáng 19/5, trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, đã trình bày Tờ trình điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu giai đoạn 1. Theo đề xuất, tổng mức đầu tư toàn bộ dự án được điều chỉnh từ 17.837 tỷ đồng lên 21.551 tỷ đồng, tức tăng thêm 3.714 tỷ đồng.

Vì sao “đội” thêm hơn 3.700 tỷ đồng?

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết nguyên nhân chủ yếu khiến tổng mức đầu tư tăng là do phát sinh thêm chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng trong quá trình triển khai dự án.

Cụ thể, dự án thành phần 1 tăng từ 6.240 tỷ lên 6.693 tỷ đồng; dự án thành phần 2 tăng từ 6.407 tỷ lên 7.642 tỷ đồng; dự án thành phần 3 tăng từ 5.190 tỷ lên 7.216 tỷ đồng.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, quá trình triển khai thực hiện dự án, phát sinh trong chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí xây dựng là hai yếu tố làm thay đổi tổng mức đầu tư dự án.

Trong đó, tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án dự kiến khoảng 9.856 tỷ đồng, tăng 3.227 tỷ đồng so với phương án ban đầu. 

Nguyên nhân chính là do việc đo đạc, kiểm đếmvà chuẩn xác lại khối lượng, cơ cấu diện tích các loại đất bị ảnh hưởng; chuẩn xác lại khối lượng và chi phí di dời hạ tầng kỹ thuật; biến động về đơn giá bồi thường trên địa phận hai tỉnh dự án đi qua tại thời điểm thu hồi đất so với dự kiến: tại Đồng Nai (tăng 539 tỷ đồng) và Bà Rịa - Vũng Tàu (tăng 2.688 tỷ đồng). Ngoài ra, việc bổ sung nút giao khác mức liên thông với đường Mỹ Xuân - Ngãi Giao (ĐT991) cũng làm tăng chi phí đáng kể.

Tiếp đó, chi phí đầu tư xây dựng cũng tăng hơn 480 tỷ đồng so với dự kiến là khoảng 11.700 tỷ đồng. Giải trình việc này, Bộ trưởng Xây dựng cho biết, nguyên nhân do kết quả khảo sát địa hình, địa chất, thủy văn chi tiết hơn giúp điều chỉnh thiết kế công trình (như xử lý đất yếu, thiết kế cầu) phù hợp với thực tế. Ngoài ra, biến động giá vật liệu, nhân công và máy móc thi công năm 2023 so với thời điểm lập chủ trương ban đầu cũng là yếu tố khiến chi phí tăng. Việc bổ sung hạng mục kiểm tra tải trọng xe và nút giao Mỹ Xuân - Ngãi Giao càng làm tăng tổng chi phí.

Về nguồn lực thực hiện dự án, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021-2025 được đề xuất tăng thêm 2.854 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương tăng 1.144 tỷ đồng (323 tỷ cho dự án thành phần 1 và 821 tỷ cho thành phần 2), còn lại 1.710 tỷ đồng là từ ngân sách địa phương. Ngoài ra, ngân sách Trung ương giai đoạn 2026-2030 cần bổ sung thêm 860 tỷ đồng. Bộ Xây dựng khẳng định khả năng cân đối vốn Trung ương là khả thi và hai tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu đã cam kết bố trí đủ vốn địa phương.

Ủy ban Kinh tế đồng tình nhưng yêu cầu minh bạch và truy rõ trách nhiệm

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban cơ bản thống nhất với sự cần thiết điều chỉnh dự án, song lưu ý mức tăng 3.714 tỷ đồng – tương đương gần 21% tổng mức đầu tư ban đầu – là "khá lớn". Do đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, làm rõ cơ sở tăng/giảm chi phí để đảm bảo tính hợp lý.

Đặc biệt, cần làm rõ các khoản chi tăng do giá đất, bổ sung nút giao Mỹ Xuân - Ngãi Giao và thực trạng bồi thường, giải phóng mặt bằng tại các địa phương. Đồng thời, yêu cầu Chính phủ xác định rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc chuẩn bị đầu tư chưa kỹ lưỡng, gây phát sinh chi phí lớn.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị làm rõ tiến độ đầu tư tuyến đường liên vùng 3 để có cơ sở điều chỉnh hình thái nút giao Tân Hiệp (thuộc dự án thành phần 2), đảm bảo đồng bộ và tránh lãng phí. Với nút giao Mỹ Xuân - Ngãi Giao, cần xác định rõ quy hoạch, kết nối và năng lực thông hành.

Về nguồn vốn, yêu cầu Chính phủ làm rõ khả năng cân đối và chỉ đạo các địa phương chủ quản đảm bảo bố trí đủ vốn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có thể ảnh hưởng đến nguồn lực địa phương.

Cuối cùng, Ủy ban Kinh tế yêu cầu Chính phủ chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu, cam kết tiến độ và chất lượng công trình, đảm bảo dự án không tiếp tục phát sinh tăng vốn.

Tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu được đầu tư với tổng chiều dài gần 54km. Điểm đầu tại tuyến tránh QL1 thuộc TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Điểm cuối tại QL56 thuộc TP Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Dự án được chia thành 3 dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 1 (Km 0+000 - Km 16+000) dài 16km trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, đầu tư quy mô 4 làn xe.

Dự án thành phần 2 (Km 16+000 - Km 34+200) dài hơn 18km trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, đầu tư quy mô 4 - 6 làn xe (tùy từng đoạn).

Dự án thành phần 3 (Km 34+200 - Km 53+700) dài 19,5km nằm trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đầu tư quy mô 4 làn xe.

Theo kế hoạch, dự án sẽ cơ bản hoàn thành năm 2025, đưa vào khai thác đồng bộ năm 2026.

HL (SHTT)