Mở rộng 1.144 km cao tốc Bắc - Nam từ Hà Nội đến TP.HCM lên 6 làn xe, dự kiến khởi công trong năm 2025

Văn phòng Chính phủ vừa thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp bàn về phương án đầu tư mở rộng các đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam diễn ra vào ngày 13/5.

Theo đó, lãnh đạo Chính phủ thống nhất đề xuất của Bộ Xây dựng về việc mở rộng các đoạn trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam.

Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ trọng tâm là khẩn trương xây dựng và hoàn thiện hồ sơ cần thiết để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 đang diễn ra. Mục tiêu đầy tham vọng được đặt ra là phấn đấu có thể khởi công một số dự án thành phần thuộc kế hoạch mở rộng ngay trong tháng 12 năm 2025.

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý Bộ Xây dựng cần xác định rõ phạm vi và các đoạn tuyến cao tốc thực sự cần thiết phải đầu tư mở rộng lên quy mô hoàn chỉnh ngay lúc này. Việc lựa chọn phải đảm bảo tính hiệu quả, phù hợp với nhu cầu vận tải đang tăng trưởng và khả năng cân đối nguồn lực đầu tư hiện có. Các đoạn tuyến khi được mở rộng phải tuân thủ đúng quy mô quy hoạch, đáp ứng quy chuẩn hiện hành, tạo thuận lợi tối đa cho công tác thi công và quan trọng là tránh lặp lại việc mở rộng nhiều lần gây lãng phí nguồn lực.

Trước đó, vào đầu tháng 3, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ đề xuất táo bạo về việc mở rộng khoảng 1.144 km đoạn từ Hà Nội đến TP. Hồ Chí Minh lên quy mô 6 làn xe, với tổng mức đầu tư dự kiến lên tới 152.137 tỉ đồng.

Lý do cấp thiết đằng sau đề xuất này được Bộ Xây dựng phân tích rõ: hiện nay phần lớn các dự án cao tốc Bắc – Nam đang khai thác chỉ có quy mô 4 làn xe hạn chế và đáng chú ý là thiếu làn dừng khẩn cấp. Thực tế trên các tuyến như Cam Lộ – La Sơn, La Sơn – Hòa Liên đã phát sinh những bất cập tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Thêm vào đó, một số đoạn tuyến khác như Cao Bồ – Mai Sơn hay Phan Thiết – Dầu Giây bắt đầu xuất hiện tình trạng ùn tắc cục bộ vào các dịp cao điểm lễ, Tết, cho thấy hạ tầng hiện tại chưa đáp ứng kịp tốc độ gia tăng phương tiện.

Phương án kỹ thuật được Bộ Xây dựng đề xuất là mở rộng nền đường lệch về một phía, chuyển đổi các đoạn 4 làn xe hạn chế hiện có lên chuẩn 6 làn xe cao tốc hoàn chỉnh. Tuy nhiên, đoạn tuyến Mỹ Thuận – Cần Thơ – Cà Mau dài 149 km tạm thời chưa được đề xuất mở rộng ngay, lý do là nhu cầu vận tải tại đây chưa quá lớn và đặc biệt là gặp khó khăn trong điều kiện thi công cùng tình trạng thiếu hụt vật liệu xây dựng đang diễn ra.

Đối với các dự án cao tốc Bắc – Nam được đầu tư theo hình thức BOT, việc mở rộng sẽ do chính các nhà đầu tư xem xét và triển khai vào thời điểm phù hợp, tùy thuộc vào phương án tài chính và nhu cầu vận tải thực tế.

Để kế hoạch mở rộng trị giá hàng trăm nghìn tỷ đồng này có thể triển khai nhanh chóng và hiệu quả, Bộ Xây dựng đã kiến nghị Thủ tướng báo cáo Quốc hội chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời cho phép áp dụng các chính sách đặc thù đã từng được áp dụng thành công đối với các dự án giao thông trọng điểm gần đây.

Các chính sách này bao gồm: cho phép chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn và xây lắp; tạo điều kiện cho nhà thầu thi công không cần thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ khoáng sản thông thường; và đặc biệt là cho phép triển khai song song công tác lập dự án, thiết kế kỹ thuật, dự toán, hồ sơ mời thầu... Nếu những cơ chế đặc thù này được Quốc hội chấp thuận, dự án mở rộng tuyến cao tốc trọng điểm này dự kiến có thể được phê duyệt ngay trong tháng 9 tới và chính thức khởi công vào Quý IV năm 2025.

Tại cuộc họp ngày 13/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng giao Bộ Xây dựng và đơn vị tư vấn tiếp tục cập nhật số liệu, xác định rõ hơn nữa những đoạn tuyến cần ưu tiên tập trung đầu tư hoàn chỉnh để đảm bảo an toàn, tốc độ tăng trưởng vận tải và tối ưu hóa hiệu quả khai thác. Điều này bao gồm cả việc nghiên cứu khả năng mở rộng ngay cả trên những đoạn tuyến hiện vẫn đang trong quá trình thi công.

Đặc biệt, nhằm tạo nguồn vốn cho các giai đoạn mở rộng tiếp theo, Bộ Xây dựng còn được giao phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu phương án đấu thầu quyền khai thác thu phí đối với các đoạn cao tốc đã hoàn thành và đang vận hành hiệu quả.

Toàn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông có tổng chiều dài khoảng 2.055km, kéo dài từ cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) đến thành phố Cà Mau. Đến nay, 1.206km đã được đưa vào khai thác, và 834km khác đang được khẩn trương thi công, dự kiến hoàn thành trong năm 2025 (trừ đoạn cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng dài 43km).

Điểm nhấn công nghệ của tuyến cao tốc này là việc toàn bộ chiều dài sẽ được áp dụng hệ thống giao thông thông minh (ITS), với mục tiêu 100% các dự án thành phần thuộc giai đoạn 2021-2025 sẽ được quản lý và điều hành bằng ITS vào năm 2025.

PV (SHTT)