Đại biểu Quốc hội: 'Nhân văn với tội phạm là độc ác với đồng bào'

Lo ngại về sự "yểu mệnh" của luật và thực trạng tội phạm

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM), với kinh nghiệm tham gia xây dựng Bộ luật Hình sự năm 2015, bày tỏ sự ngạc nhiên và lo ngại về việc bộ luật này liên tục được sửa đổi. Bà đặt câu hỏi về khả năng các luật sư, tòa án có thể theo kịp những thay đổi này, đồng thời bày tỏ băn khoăn về sự cập nhật của ban soạn thảo với thực tế.

Nữ đại biểu đoàn TP.HCM đặt nghi vấn về việc liệu tình hình 4 tội danh được đề xuất bỏ án tử hình có đang "êm đềm" và "an toàn" hay không. Bà nhấn mạnh: "Thực tế, tình hình ma túy ngày càng phức tạp. Mới đây, công an Thanh Hóa phát hiện 21 loại thuốc giả và đó có thể chỉ là phần nổi của tảng băng. Tham nhũng và nhận hối lộ dù Đảng ta đã quyết liệt đấu tranh, nhưng vẫn diễn biến phức tạp".

Đại biểu Phong Lan kiên quyết phản đối quan điểm cho rằng án tử hình không giúp cải tạo và có thể thay thế bằng tù chung thân. "Người phạm tội có nghĩ đến hậu quả khi gây án hay không? Tại sao chúng ta lại "nhân văn" thay cho họ?", bà Lan chất vấn, đồng thời đề nghị Ban soạn thảo cung cấp dữ liệu về cách các quốc gia vẫn còn sử dụng án tử hình xử lý các tội danh này.

Bà cũng dẫn chứng các nước ASEAN, Đông Nam Á thường xử lý tội phạm ma túy nghiêm khắc hơn Việt Nam. "Chúng ta không nên "nhân văn" với tội phạm mà lại "độc ác" với đồng bào, với những người tuân thủ pháp luật và thân nhân của các nạn nhân", bà nhấn mạnh.

"Làm thuốc giả không khác gì giết người hàng loạt"

Đặc biệt trong lĩnh vực y tế, đại biểu Phong Lan, một cán bộ công tác lâu năm trong ngành, khẳng định đạo đức nghề nghiệp là vô cùng quan trọng. Bà gay gắt lên án hành vi làm thuốc giả: "Một bác sĩ dở có thể gây hại cho một bệnh nhân, nhưng một dược sĩ làm thuốc giả có thể giết hàng loạt người. Việc làm này không khác gì giết người hàng loạt. Và đừng nói là "không biết", khi nhận lợi nhuận, họ đều biết rõ. Hành vi này phải bị trừng trị thích đáng."

Bà Lan cho rằng, mặc dù luật hiện hành chưa xử tử hình ai về tội làm thuốc giả, nhưng án tử hình có tác dụng răn đe rất lớn. Bà dẫn ví dụ ở Trung Quốc, năm 2017, Cục trưởng Cục Quản lý dược bị tử hình vì cấp phép cho thuốc kháng sinh gây chết người, và việc thi hành án nhanh chóng đã có tác dụng răn đe mạnh mẽ.

Cùng quan điểm, đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cũng không đồng tình với việc bỏ tử hình với tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh. Bà Thúy bày tỏ sự bức xúc của người dân trước các vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả tinh vi, đưa vào các bệnh viện, nơi người dân tin tưởng nhất. Đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy, nữ đại biểu cũng đề nghị giữ nguyên hình phạt tử hình vì nếu bỏ sẽ khó có sức răn đe, đặc biệt với những vụ vận chuyển ma túy lớn.

Hai tội tham ô tài sản và nhận hối lộ cũng được đại biểu Thúy cho rằng cần giữ hình phạt tử hình, bởi tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp và chỉ có án tử hình mới có sức răn đe cao.

Xu thế nhân đạo và tính răn đe quốc gia

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) nhận định việc giảm hình phạt tử hình là xu thế nhân đạo của thế giới, nhưng cần đảm bảo không làm suy yếu vai trò răn đe của pháp luật, nhất là với các tội xâm phạm quốc gia, ma túy. Ông Bình dẫn ví dụ các nước Pháp, Canada đã bỏ án tử hình nhưng lại quy định rõ các trường hợp ân xá, xét giảm án trong thời gian dài (20-30 năm) để đảm bảo tính răn đe. Ông đề xuất chuyển từ án tử sang tù chung thân nhưng không giảm án, kèm điều kiện để thể hiện tính nghiêm minh.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cũng phân tích về ý nghĩa răn đe rất lớn của hình phạt tử hình. Ông cho rằng ngay cả tội phạm chuyên nghiệp nhất cũng sẽ phải suy nghĩ, chùn bước khi đối mặt với án tử hình, từ đó có thể lựa chọn hành vi ít gây thiệt hại hơn. Ông cũng nêu thực tế nhiều vụ án cho thấy người bị tuyên án tử hình đã rất tích cực lập công chuộc tội hoặc khắc phục hậu quả để được giảm nhẹ hình phạt.

Cuộc tranh luận này cho thấy sự quan tâm sâu sắc của các đại biểu đối với việc hoàn thiện Bộ luật Hình sự, làm sao để vừa phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế về nhân quyền, vừa đảm bảo tính nghiêm minh và sức răn đe của pháp luật trong bối cảnh tình hình tội phạm còn nhiều diễn biến phức tạp.

PV (SHTT)