Ngày 14 tháng 6 vừa qua, Quốc hội Việt Nam đã chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với đa số phiếu tán thành (93,72%), mang đến những thay đổi đáng kể về chính sách thuế đối với thuốc lá và xì gà. Theo luật mới, từ năm 2027, các mặt hàng này sẽ chuyển sang áp dụng mức thuế tuyệt đối thay vì thuế suất phần trăm, dự kiến sẽ khiến giá bán tăng vọt và tác động lớn đến cả người tiêu dùng lẫn các doanh nghiệp trong ngành.
Theo luật sửa đổi, thuốc lá vẫn nằm trong danh mục các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với mức thuế suất 75%. Tuy nhiên, điểm mấu chốt nằm ở lộ trình áp dụng thuế tuyệt đối từ năm 2027:
Thuốc lá điếu: Mức thuế sẽ là 2.000 đồng/bao từ ngày 1/1/2027 và tăng dần lên 10.000 đồng/bao vào năm 2031.
Xì gà: Sẽ chịu mức thuế 20.000 đồng/điếu vào năm 2027 và lên tới 100.000 đồng/điếu từ năm 2031.
Thuốc lá sợi, thuốc lào và các dạng khác: Mức thuế sẽ là 20.000 đồng/100 gram hoặc 100 ml và tăng lên 100.000 đồng vào năm 2031.
Việc áp dụng mức thuế cao đối với thuốc lá được kỳ vọng sẽ góp phần giảm nhu cầu tiêu thụ, từ đó bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, việc tăng thuế đột ngột cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các doanh nghiệp sản xuất, các doanh nghiệp phụ trợ và người lao động trong ngành.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cân nhắc kỹ lưỡng các ý kiến đóng góp. Một số ý kiến đề nghị tăng thuế ngay từ năm 2026 với mức cao hơn, lên tới 15.000 đồng/bao thuốc lá điếu, và điều chỉnh định kỳ theo tỷ lệ lạm phát. Tuy nhiên, để đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu giảm sử dụng và duy trì sự ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định áp dụng lộ trình tăng thuế từ năm 2027 với mức độ tăng dần theo từng năm. Quyết định này nhằm tránh gây ra cú sốc quá lớn cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn từng bước đạt được mục tiêu tăng giá bán và giảm tiêu thụ thuốc lá.
Bên cạnh việc tăng thuế, vấn đề chống buôn lậu thuốc lá và sử dụng hiệu quả nguồn thu từ thuế cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định luật hiện hành đã có các chế tài xử lý hình sự và xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi buôn lậu.
Đối với việc tăng cường nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá và sử dụng hiệu quả nguồn thu thuế, đây là những nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, không thuộc Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả đồng bộ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị Chính phủ tăng cường các biện pháp phòng, chống buôn lậu và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Với những thay đổi sắp tới, thị trường thuốc lá và xì gà tại Việt Nam chắc chắn sẽ chứng kiến nhiều biến động. Các doanh nghiệp và người tiêu dùng cần chủ động nắm bắt thông tin để có sự chuẩn bị và thích ứng kịp thời.
PN (SHTT)