Phương án 1 - giảm phí cho chủ phương tiện trong vùng lân cận trạm thu giá quốc lộ 5; giảm 100% các phương tiện nhóm một không tham gia kinh doanh và giảm 20% với phương tiện của các cơ quan đóng trên địa bàn quanh trạm.
Bộ GTVT cho biết, nếu giảm phí trong bán kính khoảng 3 km quanh trạm, nguồn thu phí sẽ giảm khoảng 51 tỷ đồng mỗi năm; giảm trong bán kính 5 km, nguồn thu sẽ giảm khoảng 80 tỷ đồng mỗi năm.
Phương án 2 - giảm chung cho tất cả phương tiện qua trạm. Xe nhóm một giảm từ 40.000 đồng còn 35.000 đồng hoặc 30.000 đồng, các xe nhóm khác sẽ giảm tương ứng từ 10.000 đồng đến 20.000 đồng. Với phương án này, mức thu phí sẽ giảm khoảng 5.000 tỷ đồng so với phương án tài chính của dự án.
Theo Bộ GTVT, phương án 1 sẽ không ảnh hưởng đến phương án tài chính, chỉ giảm khoảng 10% nguồn thu trên quốc lộ 5. Trong khi đó, với phương án 2, Nhà nước sẽ phải hỗ trợ thêm 5.000 tỷ đồng cho dự án giai đoạn từ 2018 đến 2025, phương án này rất khó khả thi do nguồn ngân sách hạn hẹp.
Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng chấp nhận chủ trương giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ theo phương án 1, áp dụng đối với các chủ phương tiện vùng lân cận trạm thu phí quốc lộ 5. Sau một thời gian giảm giá, Bộ GTVT sẽ tổng hợp mức sụt giảm doanh thu thực tế để cập nhật phương án tài chính và báo cáo Thủ tướng.
Ngoài ra, Bộ GTVT cũng kiến nghị Chính phủ xem xét giải quyết phần hỗ trợ của Nhà nước chiếm 39% tổng vốn tại dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đây là chi phí giải phóng mặt bằng, vốn hỗ trợ mà Nhà nước đã cam kết cho chủ đầu tư dự án.
Trước đó, đơn vị quản lý và khai thác quốc lộ 5 là Tổng công ty Phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính (Vidifi) cũng đề xuất lên Bộ GTVT 2 phương án miễn, giảm phí cho tất cả các phương tiện, đồng thời kiến nghị Bộ GTVT báo cáo Chính phủ hỗ trợ theo quyết định của Thủ tướng, cấp bù khoản thiếu hụt do giảm giá trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025.
Năm 2009, Bộ GTVT bàn giao nguyên trạng 2 trạm thu phí trên quốc lộ 5 cho Vidifi thu phí. Theo Quyết định số 1621 của Thủ tướng, đây là một chính sách đặc thù, là một khoản vốn góp của Nhà nước vào Dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, thực hiện theo hình thức đối tác công - tư (PPP).
Theo đó, Vidifi được quản lý, thu phí trên quốc lộ 5 đến hết thời gian kinh doanh BOT Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng với mức thu theo quy định của Bộ Tài chính. Thời gian thu phí (cả đường cao tốc và quốc lộ 5) là 28 năm, 8 tháng 27 ngày, sau đó sẽ bàn giao cả 2 đường cho Nhà nước.
Tháng 9/2017, tình trạng trả tiền lẻ, gây ùn tắc khi qua trạm BOT trên tuyến quốc lộ 5 đã xảy ra, một số tài xế ô tô dùng tiền lẻ trả phí tại trạm thu phí đoạn qua địa phận huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên nhằm phản đối mức phí cao và vị trí đặt trạm BOT chưa hợp lý. Từ ngày 11/12, tình trạng trả tiền lẻ và gây ùn tắc tại trạm thu phí trên quốc lộ 5 lại tiếp tục tái diễn.
Châu Như Quỳnh (Dân Trí)