Vụ Su-35: Vì sao Trung Quốc chấp nhận bị Nga "chém đẹp"?

Nga có thể bán cho Trung Quốc phiên bản Su-35S đầy đủ tính năng mạnh nhất với mức giá gần ngang một chiếc F-35 của Mỹ.

Theo tin mới nhất, Trung Quốc sẽ dược mua các phiên bản Su-35S với hệ thống radar nâng cấp hiện đại của Nga.

Theo Tổng giám đốc Nhà máy công cụ Ryazan, ông Pavel Budagov cho biết, Trung Quốc sẽ mua của Nga máy bay chiến đấu đa năng thế hệ 4++ Su-35S được trang bị hệ thống điều khiển radar hiện đại hóa IRBIS-E.

Ông Budagov tiết lộ rằng, công việc hiện đại hóa radar IRBIS-E đã được hoàn thành, hai nước cũng đã ký hợp đồng cung cấp 24 máy bay chiến đấu đa năng Su-35S, được trang bị hệ thống radar cải tiến mới, mạnh mẽ hơn rất nhiều so với phiến bản cũ.

Hệ thống radar N035 IRBIS-E thuộc loại radar mảng pha thụ động (PESA), có khả năng phát hiện, theo dõi và điều phối tấn công rất nhiều mục tiêu trong bất kỳ thời tiết nào, trong cả ngày lẫn đêm, cũng như khi kẻ định sử dụng các loại nhiễu chế áp khác nhau.

Radar này được chế tạo theo công nghệ đỉnh cao trên thế giới, vượt trội hơn rất nhiều so với các radar của các nước khác trên thế giới. Đặc điểm nổi bật của nó là hoạt động theo cơ chế thụ động (không phát ra bức xạ điện từ), nâng cao khả năng chống trinh sát và chế áp radar của địch.

IRBIS-E có cự ly phát hiện máy bay thông thường lên tới 350km, tàu chiến cỡ lớn là 400km. Đặc biệt nó có khả năng phát hiện các loại máy bay tàng hình có bề mặt tán xạ radar dưới 3m ở khoảng cách xa 100 - 150 km.

Với mô hình thiết kế vừa sục sạo vừa theo dõi, loại radar này còn cung cấp cho Su-35S khả năng cùng lúc bắt chết 30 mục tiêu và đồng loạt phóng 8 quả tên lửa dẫn đường bằng radar chủ động, để tấn công 8 mục tiêu khác nhau.

Su-35S của Nga được cho là có thể đối phó được với máy bay chiến đấu thế hệ 5

Động cơ này thuộc dòng Al-41F, được nâng cấp rất mạnh từ nguyên mẫu AL-31F (lực đẩy 12.500kg so với 14.500kg), đồng thời được trang bị hệ thống điều khiển đa hướng phụt, giúp máy bay điều khiển cực kỳ linh hoạt, chiếm ưu thế rất lớn trong không chiến tầm gần.

Do được trang bị động cơ phản lực có lực đẩy mạnh và khả năng linh hoạt cao, đặc tính kỹ thuật bay của Su-35S đã vượt xa các đối thủ cạnh tranh cùng thế hệ thứ 4 của phương Tây, cạnh tranh ngang ngửa với dòng chiến đấu cơ thế hệ 5 của Mỹ là F-35 Lightning II và F-22 Raptor.

4 phương án

Theo Tạp chí Kanwa Defence Review của Canana, sở dĩ thương vụ Su-35 giữa Nga và Trung Quốc kéo dài nhiều năm nay do cả 2 bên đều đưa ra những yêu cầu về tính năng khác nhau.

Một phần nguyên nhân là do Bắc Kinh đã yêu cầu thay đổi một số tính năng theo yêu cầu của nước này, ví dụ như thay đổi hệ thống truyền dữ liệu; hệ thống thông tin liên lạc vô tuyến điện; hệ thống radar cảnh báo; hệ thống tác chiến điện tử; hệ thống nhận dạng địch ta (IFF)... bằng hàng Trung Quốc.

Máy bay Su-35S có động cơ rất khỏe và độ linh hoạt cao

Trước đây, Nga đã chủ động thay đổi một số tính năng trên tiêm kích Su-35 bán cho Trung Quốc với mục đích phiên bản xuất khẩu sẽ kém phiên bản trang bị cho Không quân Nga ở một số tính năng. Su-35 dùng để xuất khẩu sẽ bao gồm một trong số 4 phương án sau đây:

Phương án 1 là chỉ lắp đặt động cơ 117S, không áp dụng kỹ thuật đẩy vector, không có radar mảng pha điện tử IRBIS-E. Với phương án này thì Su-35 chỉ có tốc độ cao nhưng không linh hoạt, không có radar IRBIS-E làm cho khả năng tác chiến kém đi rất nhiều.

Phương án 2 là không lắp đặt động cơ 117S, còn lại giống phiên bản sử dụng trong quân đội Nga. Với phương án này thì Su-35 trở nên rất bình thường, tốc độ thấp, tính linh hoạt không cao. Phương án này bị Trung Quốc phản đối kịch liệt, bởi Trung Quốc cần có động cơ này để còn “học hỏi”.

Phương án thứ 3 là chỉ loại bỏ hệ thống động lực vector, còn lại giống như phiên bản của Nga. Với động cơ 117S không có hệ thống động lực vector thì Su-35 chỉ đạt tốc độ cao nhưng không linh hoạt. Đây là phương án mà Trung Quốc cũng khó chấp nhận.

Phương án thứ 4 là giữ nguyên động cơ nhưng đổi sang dùng loại radar khác kém hơn. Ban đầu phương án này được coi là khả dĩ nhất, bởi Trung Quốc tuyên bố đã chế tạo được các loại radar có tính năng vượt trội Nga, do đó các chuyên gia tin tưởng rằng, Bắc Kinh sẽ dễ dàng chấp nhận nó.

Vì sao Trung Quốc cố mua Su-35 khi đã có J-11, J-16…?

Việc Trung Quốc phải hỏi mua Su-35S có radar IRBIS-E đã cho thấy rằng, khác với những lời huênh hoang, không chỉ công nghiệp chế tạo động cơ Trung Quốc còn thua xa Nga-Mỹ mà nước này còn có rất nhiều yếu kém khác trong lĩnh vực hàng không.

Tuy nhiên, chính chuyên gia quân sự Trung Quốc còn chỉ ra một yếu tố khiến Trung Quốc phải nghiến răng bỏ ra số tiền lớn đến mua Su-35.

Đại tá Ngô Quốc Huy - Phó giáo sư Học viện quốc phòng, phi công cao cấp của không quân Trung Quốc chỉ ra, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc Trung Quốc phải mua Su-35 là khả năng tấn công ngược siêu hạng trong không chiến mà chưa một loại máy bay Trung Quốc nào có được.

Cận cảnh radar IRBIS-E ở Triển lãm hàng không Moscow 2007

Theo ông Ngô, trong điều kiện không chiến hiện đại, các máy bay tàng hình phát triển, dẫn đến việc phát hiện ra nhau là rất khó khăn, nên tác chiến trên không chủ yếu diễn ra theo hình thái cận chiến, mà Su-35 vừa có khả năng tấn công tên lửa rất mạnh vừa có tốc độ cực cao và rất linh hoạt.

Trong không chiến quần vòng trước đây, chủ yếu là các tên lửa tìm nhiệt tấn công từ phía sau và pháo trên máy bay, sau đó phát triển đến các loại tên lửa tiên tiến hơn. Trong không chiến hiện đại, máy bay nào có khả năng phóng tên lửa tấn công ngược về phía sau sẽ chiếm ưu thế cực lớn.

Máy bay có khả năng tấn công ngược về phía sau chủ yếu do hệ thống radar quan sát tiên tiến ở phía sau. Khi tấn công mục tiêu phía sau, tên lửa còn phải có hệ thống lực đẩy vector và độ quá tải lớn, năng lực cơ động rất mạnh để có thể chuyển hướng và tăng tốc.

Đồng thời, thiết bị quan sát ở mũ phi công phải có góc quan sát lớn, tên lửa phải được thả rơi theo phương thẳng đứng, điều này sẽ làm tên lửa có tính cơ động rất mạnh.

Các loại máy bay chiến đấu từ thế hệ thứ 4 trở lên cơ bản đều có khả năng tấn công phía sau, nhưng khả năng này ở Su-35 là rất mạnh, với các tên lửa R-73M2, R-74ME…. Ngoài ra, các phiên bản tiên tiến của AIM-9X của Mỹ cũng đều có khả năng này, trong khi đó Trung Quốc lại rất yếu.

Máy bay chiến đấu Su-35S của Nga còn có khả năng tấn công tấn công trên không rất mạnh

Ông Ngô Quốc Huy nhấn mạnh, việc Trung Quốc mua máy bay chiến đấu Su-35 chính là xuất phát từ tính năng tấn công toàn diện của nó. Kết hợp với vận tốc cực nhanh và tính linh hoạt cao, Su-35 có khả năng đương đầu với cả các loại máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5.

Ông Ngô cũng hé lộ một vấn đề là hiện Bắc Kinh cũng đang chế tạo những phiên bản tên lửa không đối không hiện đại, với đầy đủ tính năng tấn công tổng hợp. Vì vậy, có khả năng Trung Quốc mua Su-35 và các loại vũ khí của nó còn nhằm mục đích để học hỏi công nghệ tên lửa không đối không.

Ngoài ra, một đặc điểm ưu việt khác của Su-35 mà Trung Quốc cũng muốn sở hữu là nó có khả năng tấn công hạt nhân, điều mà các tiêm kích chiến thuật của Trung Quốc đang mơ ước. Do đó, việc Nga bán Su-35S cho Trung Quốc là điều rất nguy hiểm.

Vào tháng 5-2014, Thượng tướng Viktor Esin, nguyên Tham mưu trưởng Lực lượng tên lửa chiến lược Nga đã đưa ra cảnh báo là, rất có thể Trung Quốc có thể sẽ chế tạo phương tiện mới mang vũ khí hạt nhân chiến thuật dựa trên cơ sở máy bay chiến đấu Su-35 của Nga.

Như vậy, chúng ta có thể hiểu là tại sao Trung Quốc phải bỏ ra số tiền lên tới 2 tỷ USD để mua 24 chiếc tiêm kích Su-35S của Nga (mức giá không vũ khí tương đương 85 triệu USD/chiếc), nếu đi kèm vũ khí có thể lên tới 2,8 tỷ, tương đương với khoảng 116 triệu USD/chiếc.

Theo Toàn Thắng (Toàn Thắng)