Tổng thống Trump rút Mỹ khỏi WHO

Ông Trump ban hành sắc lệnh rút Mỹ khỏi WHO khoảng tám giờ sau khi nhậm chức, đưa ra các lý do bao gồm "xử lý sai dịch bệnh Covid-19" và "không áp dụng cải cách cần thiết". Tân tổng thống Mỹ cũng cho rằng WHO đòi hỏi nước này "đóng góp tài chính nặng nề không công bằng", phàn nàn rằng Trung Quốc chi ít tiền hơn cho WHO.

Động thái được các chuyên gia đánh giá không có gì bất ngờ. Ông Trump có hiềm khích với WHO từ 2020, trong nhiệm kỳ đầu tiên. Ông từng chỉ trích cơ quan này vì cách xử lý đại dịch Covid-19 và đe dọa dừng cấp tiền. Tháng 07/2020, ông Trump có các động thái chính thức để rút Mỹ khỏi WHO.

Tuy vậy, cựu tổng thống Joe Biden sau khi nhậm chức vào tháng 01/2021 đã chặn các động thái này.

Sau khi Mỹ rời khỏi WHO, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) nước này sẽ không thể truy cập dữ liệu toàn cầu mà WHO cung cấp. Khi Trung Quốc giải mã thành công trình tự bộ gene của virus corona mới hồi năm 2020, họ đã gửi thông tin cho WHO để chia sẻ với các nước khác.

Gần đây WHO bị coi là mục tiêu của phe bảo thủ liên quan tới việc cơ quan này nỗ lực xây dựng "hiệp định đại dịch" nhằm tăng cường chuẩn bị cho khả năng bùng phát dịch bệnh, ban hành chính sách cho các nước thành viên về việc giám sát mầm bệnh, chia sẻ nhanh thông tin về các đợt bùng phát và xây dựng cơ sở sản xuất và chuỗi cung ứng vaccine và các liệu pháp điều trị.

Các thỏa thuận xây dựng "hiệp định" kết thúc vào năm ngoái. Tại Mỹ, một số nhà lập pháp cho rằng thỏa thuận có thể gây nguy cơ cho chủ quyền của nước này.

Chuyên gia luật y tế Lawrence O. Gostin cho rằng việc Mỹ rút khỏi WHO sẽ là "vết thương trầm trọng" cho y tế công cộng, nhưng đồng thời là "vết thương lớn hơn cho lợi ích quốc gia và an ninh quốc gia" của Mỹ.

Ngân sách hàng năm của WHO vào khoảng 6,8 tỷ USD, trong đó Mỹ thường đóng góp lớn hơn các nước khác.

Theo ông Gostin, Mỹ sẽ mất khoảng một năm để rời khỏi WHO. Nghị quyết chung được Quốc hội Mỹ thông qua khi WHO thành lập bao gồm một số quy định về việc rút lui, trong đó yêu cầu Mỹ thông báo trước cho tổ chức này một năm và chi trả các khoản đóng góp cho tổ chức trong năm tài khóa hiện tại.

Hoài An (SHTT)