Những người này được gọi là "Godoksa", hay "những cái chết cô đơn", một hiện tượng phổ biến mà chính phủ Hàn Quốc đang cố gắng giảm thiểu trong nhiều năm khi dân số già đi nhanh chóng .
Theo luật pháp Hàn Quốc, “cái chết cô đơn” được định nghĩa là khi một người sống một mình, xa cách gia đình hoặc người thân, chết do tự tử hoặc bệnh tật và thi thể của họ chỉ được tìm thấy sau “một khoảng thời gian nhất định” đã trôi qua.
Vấn đề này đã thu hút sự chú ý của dư luận Hàn Quốc trong thập kỷ qua khi số người chết cô đơn ngày càng tăng. Các yếu tố đằng sau xu hướng này bao gồm cuộc khủng hoảng nhân khẩu học (tỷ lệ sinh thấp và sinh con muộn-PV) của đất nước, khoảng cách về phúc lợi xã hội, nghèo đói và sự cô lập từ xã hội, tất cả đều trở nên rõ ràng hơn kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện.
Theo một báo cáo được Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc công bố hôm 14/12/2022, trong năm 2021, Hàn Quốc ghi nhận 3.378 ca thuộc diện "cái chết cô đơn", tăng hơn so với con số 2.412 ca vào năm 2017.
Báo cáo này là báo cáo đầu tiên kể từ khi chính phủ Hàn Quốc ban hành Đạo luật quản lý và ngăn chặn cái chết cô đơn vào năm 2021, theo đó các bản cập nhật được yêu cầu 5 năm một lần để giúp thiết lập “các chính sách ngăn chặn cái chết cô đơn” một cách hiệu quả.
Mặc dù những cái chết cô đơn ảnh hưởng đến mọi người thuộc nhiều nhóm nhân khẩu học khác nhau, nhưng báo cáo cho thấy đàn ông trung niên và cao tuổi có nguy cơ đặc biệt cao.
Số nam giới chết trong cô đơn gấp 5,3 lần so với nữ giới vào năm 2021, tăng gấp 4 lần so với trước đó. Những người ở độ tuổi 50 và 60 chiếm tới 60% số ca tử vong Godoksa vào năm ngoái. Những người ở độ tuổi 20 và 30 chỉ chiếm từ 6% đến 8%, báo cáo được CNN đăng tải.
Tuy bản báo cáo không đi vào nguyên nhân cụ thể, nhưng hiện tượng này đã được nghiên cứu trong nhiều năm khi các nhà chức trách cố gắng tìm hiểu điều gì đã làm những cái chết cô đơn ngày càng xuất hiện phổ biến và cách hỗ trợ tốt hơn cho những người dễ bị tổn thương.
“Để chuẩn bị cho một xã hội siêu già, cần phải tích cực ứng phó với những cái chết cô đơn,” cơ quan nghiên cứu lập pháp của Hàn Quốc cho biết trong một thông cáo báo chí hồi đầu năm 2022, đồng thời cho biết thêm rằng ưu tiên của chính phủ là “nhanh chóng xác định các trường hợp bị cách ly xã hội. ”
Một xã hội già và nghèo đi
Hàn Quốc là một trong số các quốc gia Châu Á đang phải đối mặt với sự suy giảm nhân khẩu học ngày càng tăng tương tự như hai quốc gia khác là Trung Quốc và Nhật Bản.
Tỷ lệ sinh của đất nước này đã giảm dần kể từ năm 2015, mà nguyên nhân theo các chuyên gia là do nhiều yếu tố như văn hóa làm việc căng thẳng và khắt khe, chi phí sinh hoạt đắt đỏ trong khi hệ thống tiền lương trì trệ khiến mọi người không đủ khả năng làm cha mẹ.
Đồng thời, lực lượng lao động đang bị thu hẹp, làm dấy lên lo ngại sẽ không có đủ lao động để hỗ trợ số lượng người cao tuổi đang tăng lên trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ gia đình.
Hậu quả của tình trạng này đang trở nên rõ ràng, với hàng triệu người già ở Hàn Quốc vẫn đang phải vật lộn kiếm sống để có thể sinh tồn.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, tính đến năm 2016, hơn 43% người Hàn Quốc trên 65 tuổi sống dưới mức nghèo khổ, cao gấp ba lần mức trung bình ở các quốc gia khác thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nơi Hàn Quốc cũng là thành viên.
Song In-joo, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm phúc lợi Seoul trong bản nghiên cứu vào năm 2021 về những cái chết Godoksa, cho rằng cuộc sống của những người trung niên và cao tuổi Hàn Quốc đang “xấu đi nhanh chóng”, và nếu họ bị loại khỏi thị trường lao động và thị trường nhà ở thì đây cũng là “nguyên nhân chính dẫn đến tử vong.”
Nghiên cứu đã phân tích 9 trường hợp chết trong cô đơn và tiến hành phỏng vấn những người hàng xóm, chủ nhà và nhân viên phụ trách hồ sơ của họ.
Một trong 9 trường hợp đề cập đến một người lao động 64 tuổi chết vì bệnh gan liên quan đến rượu, chỉ một năm sau khi người này bị mất việc vì khuyết tật. Anh ta không được học hành, không có gia đình và thậm chí không có nổi một chiếc điện thoại di động.
Trong một trường hợp khác, một cụ bà 88 tuổi đã lâm vào cảnh khó khăn về tài chính sau cái chết của người con trai. Bà qua đời sau đó khi trung tâm phúc lợi người cao tuổi, nơi nuôi dưỡng và chăm sóc bà đóng cửa khi Covid-19 bùng phát ở Hàn Quốc.
“Điều mà những người có nguy cơ chết cô đơn thể hiện trước khi qua đời là các vấn đề về sức khỏe, khó khăn về kinh tế, hay sự mất kết nối cũng như những khó khăn trong việc quản lý cuộc sống hàng ngày,” Song viết.
Ngoài ra còn có các yếu tố khác kết hợp bao gồm những sự hỗ trợ của chính phủ bị trì hoãn, dịch vụ chăm sóc tại nhà đối với những người mắc bệnh nghiêm trọng hoặc mãn tính còn quá ít ỏi...
Những phát hiện trong bản nghiên cứu năm 2021 đã được lặp lại trong báo cáo của Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc, cho biết nhiều người trong số những người có nguy cơ chết cô đơn nhận thấy sự hài lòng trong cuộc sống của họ sẽ suy giảm nhanh chóng do mất việc làm hoặc ly hôn, đặc biệt nếu họ không quen với việc chăm sóc sức khỏe hay việc nhà...
Nhiều người trong nghiên cứu năm 2021 sống trong những không gian chật chội, tồi tàn, chẳng hạn như các căn hộ chia nhỏ được gọi là jjokbang, nơi cư dân thường dùng chung đồ đạc hay tại các căn hộ ở tầng hầm được gọi là banjiha, đã gây chú ý vào đầu năm nay khi một gia đình bị mắc kẹt và chết đuối trong khi đợt mưa kỷ lục ở Seoul.
Tại các thành phố lớn như Seoul, thị trường nhà ở nổi tiếng đắt đỏ nên những căn hộ này là một trong những lựa chọn hợp lý nhất. Ngoài điều kiện sống tồi tệ, họ còn có nguy cơ cao là bị cô lập. Nghiên cứu năm 2021 cho biết những cấu trúc nhà ở này “đã bị chỉ trích là khu ổ chuột… và những người dân sống như những kẻ vô danh luôn bị kỳ thị.
“Điều đó là đáng lo ngại vì sự xuất hiện ngày càng nhiều của những cái chết cô đơn có thể là một đặc điểm khác của nền văn hóa nghèo đói,” Song viết.
Thu hẹp khoảng cách
Mối quan tâm ngày càng tăng của công chúng về những cái chết cô đơn đã thúc đẩy nhiều sáng kiến cấp khu vực và quốc gia trong những năm qua.
Năm 2018, chính quyền thành phố Seoul đã công bố chương trình “quan sát khu phố”, trong đó các thành viên cộng đồng sẽ thường đến thăm các hộ gia đình có người độc thân ở những khu vực dễ bị tổn thương như căn hộ tầng hầm và hay nhà ở chia nhỏ, theo hãng tin Yonhap.
Theo kế hoạch này, bệnh viện, chủ nhà và nhân viên cửa hàng tiện lợi đóng vai trò “người giám sát”, thông báo cho nhân viên cộng đồng khi bệnh nhân hoặc khách hàng thường xuyên không được gặp trong một thời gian dài hoặc khi tiền thuê nhà và các khoản phí khác không được thanh toán.
Một số thành phố như Seoul, Ulsan và Jeonju, đã triển khai ứng dụng di động dành cho những người sống một mình, ứng dụng này sẽ tự động gửi tin nhắn đến số liên lạc khẩn cấp nếu điện thoại không hoạt động trong một khoảng thời gian.
Các tổ chức khác như nhà thờ và các tổ chức phi lợi nhuận cũng đã đẩy mạnh các dịch vụ tiếp cận tới cộng đồng cho người cô đơn, giúp họ đến với các sự kiện hoặc đảm bảo các nghi thức tang lễ cho những người đã khuất mà không có ai để nhận hoặc thờ cúng.
Đạo luật quản lý và ngăn chặn cái chết cô đơn được thông qua vào năm ngoái là biện pháp mới nhất và sâu rộng nhất, yêu cầu chính quyền địa phương thiết lập các chính sách để xác định và hỗ trợ các cư dân có nguy cơ gặp rủi ro. Ngoài việc thiết lập báo cáo định kỳ 5 năm, đạo luật còn yêu cầu chính phủ viết ra một kế hoạch phòng ngừa toàn diện và hiện kế hoạch này vẫn đang được thực hiện.
Trong một nghiên cứu khác được công bố vào tháng 11, Song khuyến nghị các nhà chức trách tạo ra nhiều hệ thống hỗ trợ hơn cho những người đang cố gắng vực lại cuộc sống, bao gồm các chương trình giáo dục, đào tạo và tư vấn cho người trung niên và người cao tuổi.
Trong một thông cáo báo chí, Bộ trưởng Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc, Cho Kyu-hong cho biết Hàn Quốc đang nỗ lực để giống với các quốc gia khác như Vương quốc Anh hay Nhật Bản gần đây đã đưa ra nhằm đối phó với những cái chết cô đơn.
“Chiến lược này có ý nghĩa như là bước đầu tiên để chính quyền từ trung ương đến địa phương giải quyết một cách triệt để cuộc khủng hoảng về tình trạng các quy định về phúc lợi xã hội chưa đến đúng nơi người dân cần", ông Cho nói.
QT (Nguoiduatin.vn)