Giữa châu Âu hỗn loạn, có một đất nước đang 'sạch bóng Covid' và khiến cả thế giới hồi hộp chờ đợi

Người Anh đến lúc này vẫn đang rất lo sợ trước Covid-19. Riêng trong ngày 6/9, Anh ghi nhận 41.000 ca dương tính. Nỗi lo về một đợt phong tỏa mới đang hiện ra. Các trường học vận hành với yêu cầu xét nghiệm định kỳ 2 lần mỗi tuần, phải được trang bị điều hòa lọc không khí và các trạm rửa tay lưu động. Và rồi còn đó nhiều tranh cãi xung quanh chương trình tiêm chủng vaccine: có cần mũi thứ 3 không, có nên tiêm cho trẻ từ 12 đến 15 tuổi? Rất nhiều thứ phải lo ngại.

Nước Anh và nhiều quốc gia châu Âu khác có lẽ đang rơi vào tình cảnh hỗn loạn. Nhưng ở đất nước cách nước Anh chỉ vài trăm dặm, Covid-19 chính thức được công nhận là đã giải quyết trọn vẹn, đi vào dĩ vãng.

Đất nước ấy là Đan Mạch. Ngày 10/9, Đan Mạch sẽ chính thức dỡ bỏ những lệnh hạn chế Covid cuối cùng, với việc chính phủ đất nước tuyên bố "virus không còn là mối đe dọa của xã hội" sau khi phủ thành công vaccine cho 72% dân số (ở Anh mới chỉ là 62%).

"Đại dịch đã được kiểm soát," - Bộ trưởng Bộ Y tế Đan Mạch Magnus Heunicke tuyên bố cách đây 1 tuần. 

Trên thực tế thì ở thời điểm đầu đại dịch, Đan Mạch là quốc gia đầu tiên tại Bắc Âu ban hành các lệnh phong tỏa. Giờ đây, họ cũng là nước đầu tiên ở khu vực này tiến hành dỡ bỏ chúng. Và với viễn cảnh này, Đan Mạch dạy cho cả thế giới những bài học về cách để trở lại cuộc sống bình thường: Khi bạn không thể đưa ca nhiễm về 0, hãy tìm cách sống chung với nó!

Bài học đầu tiên: Cốt yếu là vaccine

Quá trình chuyển dịch trở về cuộc sống trước dịch tại Đan Mạch đã nhen nhóm từ cách đây vài tháng. Chính phủ Đan Mạch lúc đó nêu quan điểm rằng với việc 95% nhóm rủi ro cao - gồm y bác sĩ, công dân trên 60 tuổi, nhân viên viện dưỡng lão... đã được tiêm chủng, đất nước này có đủ khả năng chống cự làn sóng lây nhiễm lớn.

Trong buổi cập nhật thông tin vào cuối tháng 8/2021, Thủ tướng Mette Frederiksen khẳng định rằng "vaccine là siêu vũ khí để đánh bại dịch bệnh".

"Cuộc sống đang dần trở lại bình thường," - Frederiksen cho biết. "Và chúng tôi rõ ràng sẽ cố gắng tránh một đợt phong tỏa lớn trong tương lai."

Đan Mạch sau đó đã thông báo kế hoạch rút gọn quy mô cơ sở xét nghiệm vốn rất ấn tượng của mình, tiến hành đóng cửa gần như toàn bộ trạm test nhanh vào cuối tháng 9. Quy tắc giãn cách tối thiểu 1m cũng bị hủy bỏ - nghĩa là không cần phải để ghế trống giữa khách hàng tại địa điểm công cộng nữa (như nhà thờ hoặc rạp chiếu phim).

Cũng từ ngày 6/9, học sinh tại các trường học và nhà trẻ tại Đan Mạch sẽ không bị trả về nhà trong trường hợp có người nhiễm bệnh trong lớp học. Và trong tháng 9 này, các quán bar, nhà hàng không còn cần yêu cầu khách hàng trình "thẻ vaccine" (coronapas) nữa. Quy định 2h sáng đóng cửa cũng được dỡ bỏ, đồng thời cho phép các sự kiện âm nhạc được tổ chức tối đa công suất. Thậm chí các hộp đêm cũng đã được cấp phép mở cửa sau 18 tháng ngủ yên.

Và tất cả những điều đó diễn ra bất chấp họ có 1 tuần ghi nhận số ca dương tính tăng gấp 5 lần so với mức khá thấp kể từ cuối tháng 6. Nhưng số ca tử vong chỉ ở mức dưới 10 - giảm từ hơn 200 ca ở thời điểm dịch bệnh căng thẳng nhất hồi tháng 1/2021.

"Chúng ta đang thấy một dịch bệnh không nghiêm trọng lắm tại Đan Mạch," - Viggo Andreasen, phó giáo sư Trung tâm PandemiX thuộc ĐH Roskilde giải thích. 

Nhóm chưa tiêm sẽ tự động được miễn dịch

Số người phải nhập viện điều trị vì Covid là 123 bệnh nhân tính đến thời điểm ngày 7/9 - tăng gấp 2 lần so với tháng trước đó. Bộ trưởng Y tế Heunicke nhận định tình hình vẫn không thể chủ quan, bởi còn rủi ro dành cho những người chưa tiêm chủng.

Trẻ em từ 15 - 18 tuổi tại Đan Mạch, chỉ có 43,5% được tiêm đủ 2 mũi. Nhóm trên 20 tuổi cũng đang có dấu hiệu chậm lại ở tốc độ tiêm chủng.

"Trong mùa đông, chúng ta sẽ chứng kiến một làn sóng dịch lớn tại các trường học," - trích lời Andreasen. "Dù ý tưởng này không được thừa nhận nhưng các bằng chứng là khá rõ ràng, đặc biệt là ở các trường tiểu học."

Theo tính toán của Heunicke, khi toàn bộ các lệnh hạn chế được dỡ bỏ, ít nhất 1/2 số người chưa tiêm chủng (dù là từ chối tiêm, chưa kịp tiêm hay chưa đủ tuổi để tiêm) sẽ tự hình thành kháng thể thông qua việc lây nhiễm trong vòng 6 tháng tới.

Nhưng trong khi Anh Quốc phải đối diện với sự lo lắng của công chúng và kêu gọi đeo khẩu trang sau khi mở cửa lại trường học, thì áp lực dành cho Đan Mạch lại khác. Các tổ chức và đảng phái mới đây đã kêu gọi cho phép trẻ em dù tiếp xúc gần với ca nhiễm cũng không cần phải tự cách ly tại nhà nữa.

Hiện tại, giáo viên và học sinh từ 12 - 16 tuổi tại Đan Mạch được khuyến khích (không ép buộc) xét nghiệm nhanh định kỳ 72h, hoặc PCR mỗi 96h. Tuy nhiên, sự khuyến khích này dự tính sẽ kết thúc vào cuối tháng 9, hoặc thậm chí bị hủy bỏ sớm hơn như thế nữa.

Hồi hộp chờ đợi

Không phải ai cũng cảm thấy vui vẻ với sự thay đổi này. Đan Mạch vốn là đất nước có niềm tin rất vững từ công chúng với chuyên gia chính phủ. Tuy nhiên với tỉ lệ không nhỏ người nước ngoài sinh sống tại đây, việc chuyển dịch từ tâm thế thận trọng, kịp thời sang cách tiếp cận thoải mái hơn rất nhiều sau khi tiêm vaccine quả thực là đáng báo động.

"Nhìn vào tỉ lệ nhập viện trên thế giới quả thực là đáng lo ngại," - Jonathan Bauer, giáo viên người Mỹ tại trường cấp hai Jutland (Đan Mạch) cho biết. Vợ của Bauer cũng nằm trong nhóm có rủi ro nhiễm bệnh cao.

"Đại dịch vẫn chưa kết thúc, nhưng chuyến tàu sáng nay tôi đi đã chật ních người. Nó khiến tôi cảm thấy không thoải mái chút nào." Ít nhất 2 tiết học trong tuần, Bauer để cửa lớp mở toang khi dạy các em nhỏ dưới 12 tuổi chưa được tiêm vaccine.

Chung nhận định với Bauer, một người phụ nữ quốc tịch Mỹ sinh sống tại Copenhagen cho rằng thế hệ tương lai đang gặp rủi ro. "Sẽ khá là phi đạo đức nếu bảo rằng cứ để lũ trẻ mắc Covid và tự xây dựng hệ miễn dịch, trong khi có rủi ro chúng sẽ bị tổn hại nhận thức suốt đời."

Người phụ nữ giấu tên cũng khẳng định rằng gia đình cô sẽ ngưng ra ngoài ăn uống vì các nhà hàng không còn yêu cầu thẻ tiêm chủng nữa. Khác với đa số người Đan Mạch, gia đình cô vẫn luôn đeo khẩu trang - loại có mức bảo vệ tốt nhất - mỗi khi đi mua sắm hoặc tụ tập đám đông.

Mads Snedevind - quản lý một quán bar tại Copenhagen nhận xét rằng thẻ tiêm chủng Covid Đan Mạch từng tiên phong áp dụng cách đây 6 tháng là khá hữu ích. "Nhờ nó mà mọi thứ dường như trở lại bình thường. Khi được phép vào trong, bạn hiểu rằng mọi người đều đã được tiêm và an toàn, đồng thời việc không phải đeo khẩu trang sẽ tạo cảm giác bình thường."

Và không phải người Đan Mạch nào cũng cảm thấy chiến lược Đan Mạch đang theo đuổi tới đây là đúng đắn. Theo Andreasen, những lo ngại của Snedevind cùng 2 người Mỹ kia có phần hợp lý.

"Chiến lược mới đang đặt những người trưởng thành chưa tiêm chủng vào chỗ rủi ro."

Andreasen nhận xét, việc để virus lây lan thoải mái trong các trường học cũng dễ gây ra nguy hiểm bất ngờ. Ông cho rằng vẫn nên duy trì chính sách để trẻ em tiếp xúc với ca bệnh về nhà tự cách ly, thay vì tiếp tục học như trước.

Và lúc này, cả thế giới đều hồi hộp chờ đợi xem chuyện gì sẽ xảy ra với Đan Mạch trong thời gian tới.

Theo JD (Pháp Luật & Bạn Đọc)