Các nước trên thế giới kiểm định khí thải xe máy ra sao?

Việt Nam sẽ kiểm định khí thải xe máy từ năm 2027

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành. Hai thông số chính được đưa vào quy định gồm nồng độ Cacbon Monoxit (CO) và Hydrocacbon (HC), với mục tiêu kiểm soát ô nhiễm không khí từ các phương tiện cũ đang sử dụng phổ biến trên cả nước.

Theo dự thảo, lộ trình kiểm định khí thải được chia theo khu vực và thời gian áp dụng. Từ ngày 1/1/2027, Hà Nội và TP HCM sẽ là hai địa phương đầu tiên triển khai kiểm định khí thải với xe máy đang lưu hành. Một năm sau đó, tức từ 1/1/2028, quy định sẽ mở rộng ra các thành phố lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế. Đến ngày 1/1/2030, toàn bộ các tỉnh, thành còn lại trên cả nước sẽ chính thức áp dụng.

Bộ cũng đề xuất phân loại mức khí thải phù hợp với từng nhóm xe theo năm sản xuất. Với xe mô tô, xe máy sản xuất trước năm 2008 sẽ áp dụng mức khí thải thấp nhất. Các xe sản xuất trong giai đoạn từ 2008 đến 2016 áp dụng mức trung bình. Từ năm 2017 đến 30/6/2026, xe phải đáp ứng mức khí thải cao hơn. Đặc biệt, các xe sản xuất sau ngày 1/7/2026 sẽ phải tuân thủ mức khí thải nghiêm ngặt nhất theo quy chuẩn.

Tương tự, với xe gắn máy, các xe sản xuất trước năm 2016 được áp dụng mức kiểm soát khí thải thấp. Xe sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2027 áp dụng mức hai, còn từ 1/7/2027 trở đi sẽ áp dụng mức cao nhất.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, lộ trình này được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn khí thải châu Âu và định hướng giảm phát thải, bảo vệ môi trường mà Chính phủ Việt Nam đã đặt ra từ nhiều năm trước. Đồng thời, trong bối cảnh tốc độ phát triển nhanh chóng của các lĩnh vực như giao thông và xây dựng, các số liệu quan trắc cũng như đánh giá chuyên môn cho thấy, nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí tại Việt Nam, nhất là ở các đô thị lớn, đến từ nhóm phát thải giao thông.

Các nước kiểm soát khí thải xe máy ra sao?

Việc kiểm định khí thải xe máy không phải điều mới trên thế giới. Đài Loan là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Á áp dụng quy định này, bắt đầu từ gần 30 năm trước. Tại đây, xe máy sau khi sử dụng 5 năm buộc phải kiểm tra khí thải định kỳ hàng năm. Nếu không thực hiện kiểm định, chủ xe bị phạt khoảng 15 USD.

Xe không đạt tiêu chuẩn phải được sửa chữa và tái kiểm trong vòng một tháng. Nếu sau sáu tháng vẫn không đăng kiểm, giấy phép sử dụng có thể bị thu hồi. Đặc biệt, các đại lý xe máy tại Đài Loan được trang bị máy đo khí thải do cơ quan chức năng cấp phép, giúp việc kiểm định trở nên dễ dàng và miễn phí cho người dân.

Tại Indonesia, quy định kiểm định khí thải hiện chỉ áp dụng ở thủ đô Jakarta. Sau ba năm sử dụng, xe máy phải được kiểm tra khí thải hàng năm. Việc kiểm tra diễn ra ngay trên đường phố, khi cảnh sát và nhân viên Sở Giao thông dùng ứng dụng nhập biển số để kiểm tra.

Xe chưa đăng kiểm sẽ được đo tại chỗ với mức phí khoảng 2,5 USD. Dù chính quyền thành phố đã đề xuất quy định xử phạt, nhưng hiện tại vẫn chưa áp dụng rộng rãi do thiếu sự phổ biến và đồng thuận từ người dân.

Ở Thái Lan, xe máy trên 5 năm tuổi bắt buộc phải được kiểm định khí thải. Mức phí dao động từ 3 đến 30 USD tùy theo dung tích động cơ. Những xe có động cơ dưới 150 phân khối sẽ chịu phí kiểm định thấp hơn so với xe có dung tích lớn.

Tại Nhật Bản, quy định kiểm định được áp dụng tùy theo dung tích động cơ. Xe máy dưới 250 phân khối không bắt buộc kiểm tra định kỳ, nhưng những xe trên mức này sẽ phải kiểm định lần đầu sau ba năm sử dụng, sau đó là định kỳ hai năm một lần. Nhật Bản hiện cũng áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 đối với xe máy mới từ năm 2020, góp phần giảm đáng kể lượng khí thải độc hại ra môi trường.

Tại Tây Ban Nha, xe máy dưới 50 phân khối được miễn kiểm định khí thải nhưng vẫn phải kiểm tra tổng thể sau ba năm sử dụng, rồi tiếp tục định kỳ hai năm/lần. Với xe trên 50 phân khối, lần kiểm định đầu tiên diễn ra sau bốn năm và sau đó cũng là hai năm một lần. Khí thải là một trong những yếu tố bắt buộc phải kiểm tra.

Tại Anh, quy định kiểm tra khí thải và kỹ thuật đối với xe máy được thực hiện khá nghiêm ngặt. Tất cả xe máy trên ba năm tuổi đều phải kiểm định hàng năm. Các hạng mục kiểm tra bao gồm từ hệ thống chiếu sáng, lái, treo đến ống xả. Phí kiểm định khoảng 30 bảng Anh. Ước tính có khoảng 20% xe không vượt qua kỳ kiểm định ngay từ lần đầu và chủ xe buộc phải sửa chữa trước khi quay lại trung tâm.

Theo Thái Sơn (SHTT)