Mống mắt là gì, vì sao được thu thập làm dữ liệu căn cước?

Quốc hội vừa thông qua Luật Căn cước, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024. Trong đó, nội dung thập thông tin mống mắt vào cơ sở dữ liệu căn cước được người dân hết sức quan tâm.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới khẳng định khoa học hiện nay đã chứng minh, cùng với vân tay, mống mắt của một người có cấu trúc đường vân phức tạp và duy nhất, không thay đổi nhiều theo thời gian.

Vì vậy, bên cạnh việc thu thập vân tay, Luật Căn cước đã bổ sung quy định thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân; hỗ trợ trong những trường hợp không thu nhận được vân tay của một người.

Mống mắt mỗi người hoàn toàn khác nhau, là độc nhất

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Huỳnh Thị Bích Liễu - phó khoa mắt Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TP.HCM) - cho hay mống mắt là một cấu trúc mỏng, hình tròn nằm trong mắt, có công dụng điều chỉnh đường kính và kích cỡ của đồng tử. Màu mắt được quyết định bởi màu của mống mắt, thường là xanh lam hoặc nâu.

Mống mắt bao gồm hai lớp: lớp mạch sợi có sắc tố ở phía trước và lớp tế bào biểu mô chứa sắc tố ở phía dưới. Hình dạng của mống mắt khi khám trên sinh hiển vi sẽ có các sợi, các hốc, các thớ cơ, sắp xếp hoàn toàn khác nhau, tương tự như dấu vân tay.

Khi phân tích qua máy quét chuyên dụng, mống mắt ở mỗi người sẽ hoàn toàn khác nhau, là duy nhất, kể cả anh chị em sinh đôi. Việc mống mắt giống nhau là rất hiếm có thể xảy ra.

Bác sĩ CKI Nguyễn Đức Huy - khoa mắt Bệnh viện Nhi đồng thành phố (TP.HCM) - cũng cho biết mống mắt là phần tạo nên màu sắc của tròng mắt. Ở người châu Á hay Việt Nam thường có màu nâu hoặc đen, còn một số người phương Tây có màu xanh. Mống mắt ở mỗi người là duy nhất, tương tự như dấu vân tay.

Khi nào mống mắt bị thay đổi?

Bác sĩ Huỳnh Thị Bích Liễu cho biết mống mắt sẽ định danh được mỗi cá nhân nên việc thu thập mống mắt vào cơ sở dữ liệu căn cước là hoàn toàn khả thi.

Trong y khoa, mống mắt thường không thay đổi theo thời gian trừ các trường hợp như người bệnh gặp chấn thương mắt, xuất huyết nội nhãn, phù viêm do viêm màng bồ đào, viêm mống mắt, viêm mống mắt dị sắc, Glaucoma có dùng thuốc tra nhỏ kéo dài, u lành và ác của mống mắt…

“Mống mắt là thông tin sinh trắc học được nhận dạng nhanh nhất và đúng nhất, nếu chúng không bị thay đổi”, bác sĩ Liễu nói.

Còn theo bác sĩ Nguyễn Đức Vinh Quang, những người bị tổn thương cấp tính ở mắt, người lớn tuổi phải thực hiện thủ thuật hay phẫu thuật liên quan đến mống mắt có thể gặp khó khăn khi sử dụng nhận diện bằng cách này.

Anh lấy ví dụ đơn giản, một số dòng điện thoại thế hệ mới hiện nay áp dụng bảo mật bằng cách quét tia qua mống mắt. Nếu người dùng gặp một tổn thương khiến giác mạc bị mờ, tia không quét qua được giác mạc để “scan” mống mắt thì không thể vượt qua bảo mật.

“Thu thập mống mắt hay vân tay đều có ưu - nhược điểm khác nhau. Do đó, một yếu tố đơn lẻ không thể định danh cá nhân một cách chính xác và đầy đủ, mà chúng ta cần tích hợp các yếu tố sinh trắc học với nhau”, bác sĩ Quang nói trên VietNamNet.

Bác sĩ cũng chia sẻ việc thu thập mống mắt để nhận diện cá nhân không phải điều mới, được nhiều quốc gia áp dụng. Một số thế hệ điện thoại thông minh, hệ thống bảo mật cấp cao cũng dùng cả vân tay và mống mắt…

PN (SHTT)