Vay tiền nhanh trong ngày có rủi ro không?

Theo Tổng cục Thống kê thì đến cuối năm 2024, Việt Nam có khoảng 34 triệu người lao động có việc làm phi chính thức, chiếm khoảng 3/5 tổng số lao động có việc làm. Thu nhập của người lao động có việc làm phi chính thức không quá 10 triệu đồng/tháng và không ổn định, tuỳ theo lượng công việc mà đơn vị thuê lao động nhận được. Nhiều người nhận lương bằng tiền mặt, nhận theo tuầng. Họ không hợp đồng lao động, không được đóng bảo hiểm và thiếu thốn nhiều phúc lợi xã hội khác. Những vấn đề trên khiến họ thường không có tích luỹ tài chính và khi xảy ra các sự cố về sức khoẻ, về thu nhập thì luôn có xu hướng tìm kiếm các dịch vụ cho vay tiền nhanh trong ngày. Đây cũng là điều chính đáng và thị trường cung cấp dịch vụ tài chính cá nhân vì thế mà trở nên sôi động.

Hiện nay, có 3 loại hình cho vay sẵn sàng đáp ứng yêu cầu của họ nhưng mức độ đáp ứng của mỗi loại hình lại khác nhau. Được nhiều người kỳ vọng nhất là các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng. Hạn mức vay tín chấp ngân hàng trung bình là 40 - 50 triệu đồng với lãi suất từ 18%/năm trở lên và thời gian vay tối đa 5 năm. Tuy nhiên, người vay phải đáp ứng một số điều kiện mà quan trọng nhất là chứng minh thu nhập ổn định và xét nợ xấu. Mức thu nhập ổn định thường chỉ 5 triệu đồng/tháng nhưng đi kèm là sao kê bảng lương tối thiểu 3 tháng cùng hợp đồng lao động còn hạn từ 6 tháng trở nên. Đây là điều kiện khó với người lao động có việc làm phi chính thức. Các công ty tài chính tiêu dùng thì thay thế hợp đồng lao động bằng hoá đơn điện nước hay hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Hạn mức vay công ty tài chính chỉ 30 - 40 triệu đồng trong khi lãi suất từ 25%, thời gian vay từ 3 - 4 năm.

Tuy nhiên, rủi ro của hình thức vay này nằm ở chỗ thời gian vay thường không đáp ứng được yêu cầu trong ngày. Các ngân hàng thường mất từ 3-5 ngày làm việc để duyệt vay trong khi công ty tài chính cần 2-3 ngày. Ngoài ra, việc cần phải có hợp đồng lao động dài hạn hay thậm chí hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, hoá đơn điện nước chính chủ cũng là điều kiện khó với những người như công nhân, tiểu thương, tài xế công nghệ, lao động tại các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ...

Một loại hình vay hợp pháp đáp ứng được nhu cầu vay trong ngày là vay cầm cố, nôm na là cầm đồ, khi chỉ cần 15p - 30p là đã có thể hoàn tất giải ngân. Cầm đồ là hình thức vay đơn giản, không nhiều điều kiện đi kèm và có thể dùng nhiều loại tài sản khác nhau làm tài sản đảm bảo. Hiện tại, tài sản được cầm cố nhiều nhất là xe máy và tiếp theo là ô tô. Các loại tài sản khác như bất động sản, vàng bạc hay điện thoại thông minh cao cấp chỉ thông dụng với một vài đối tượng khách hàng hạn chế. Hạn mức vay cầm đồ không cố định mà tuỳ thuộc giá trị tài sản cầm cố. Theo F88, doanh nghiệp dẫn đầu thị trường cho vay cầm cố hiện nay thì với hình thức vay bằng đăng ký/cà vẹt xe máy, hạn mức trung bình là 15 - 20 triệu đồng, tối đa có thể lên đến 50 triệu đồng và nếu vay bằng đăng ký/cà vẹt ô tô thì hạn mức trung bình là 100 - 300 triệu. Hạn mức này tương đương 80% giá trị tài sản.

Cũng theo F88, mức lãi suất mà doanh nghiệp này áp dụng là 1,6%/tháng, tương đương 19,2%/năm và tính trên dư nợ giảm dần. Thời hạn vay tối đa là 18 tháng. Vay cầm cố có ưu điểm là thời gian duyệt vay và giải ngân trong ngày, định giá rõ ràng nhưng có hai rủi ro. Một là mức lãi suất của các đơn vị cho vay không giống nhau, nhiều cửa hàng còn áp dụng lãi suất theo ngày, thông thường là 4.000đ-5.00đ/triệu/ngày, tương đương 146%/năm - 182%/năm chưa tính lãi kép cộng dồn. Hai là việc lựa chọn các đơn vị cho vay hợp pháp, cho vay minh bạch, rõ ràng chứ không phải mấy đơn vị yêu cầu khách hàng lập giấy mua bán xe và giấy nợ để đẩy khách hàng vào rủi ro mất tài sản.

Còn có một loại hình cho vay mà tốc độ giải ngân chỉ là 1 phút, không cần hồ sơ, không có điều kiện vay. Đó là vay tín dụng đen. Cách thức hoạt động của tín dụng đen là lợi dụng việc nhiều người ngại thực hiện các thủ tục hành chính và tâm lý sợ không đáp ứng các điều kiện vay nên "nhắm mắt" tin vào những lời quảng cáo được dán ở khắp các bờ tường, cột điện. Hình thức vay này tuy rất dễ dàng nhưng hậu quả phía sau thì vô cùng nặng nề. Lãi suất từ vài trăm đến vài nghìn %/năm, nhắc nợ kiểu giang hồ, xã hội đen, gây khủng hoảng tâm lý, thậm chí xâm phạm sức khoẻ, thân thể của khách hàng. Đây chính là những rủi ro lớn nhất.

Vay tiền nhanh trong ngày là nhu cầu chính đáng, tuy nhiên, nhu cầu đó vô tình có thể đẩy nhiều người vào vòng xoáy nợ nần, bị kẻ xấu lợi dụng và chiếm đoạt tài sản. Các chuyên gia vẫn thường đưa ra lời khuyên cần phải tỉnh táo, lựa chọn đúng đơn vị cho vay, tìm hiểu rõ mọi điều khoản liên quan đến khoản vay và chỉ vay trong khả năng chi trả nhằm tránh những rủi ro có thể xảy ra.

PV (SHTT)