Eximbank 'giao dịch vàng ảo': Thanh tra Ngân hàng Nhà nước phanh phui loạt sai phạm nghiêm trọng

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) vừa bị Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) "réo tên" vì hàng loạt sai phạm trong hoạt động kinh doanh vàng, đặc biệt là các giao dịch mua bán vàng không có giao nhận thực tế, chỉ xử lý phần chênh lệch giá. Đáng chú ý, 3 khách hàng cá biệt đã đóng góp tới 15% tổng doanh số mua bán vàng của ngân hàng trong thời kỳ thanh tra, làm dấy lên nghi vấn về bản chất thực sự của các giao dịch này.

Kết luận thanh tra của NHNN đã chỉ rõ những thiếu sót và vi phạm nghiêm trọng của Eximbank. Cụ thể, nhân viên ngân hàng đã "rút ngắn thao tác" trong quá trình kiểm đếm, giao nhận vàng và thu chi tiền VND với khách hàng. Điều này tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện các giao dịch mua - bán vàng với cùng số lượng trong cùng một thời điểm mà không cần giao nhận vàng hay tiền mặt. Thực chất, cả khách hàng và nhân viên Eximbank chỉ ký chứng từ nhận vàng và tiền, còn giao dịch chủ yếu dựa trên phần chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời.

Hoạt động này, theo nhận định của NHNN, đã "làm tăng doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank" một cách không phản ánh đúng bản chất. 3 khách hàng chiếm 15% tổng doanh số mua bán vàng miếng trong thời kỳ thanh tra đã liên tục thực hiện các giao dịch mua - bán với cùng số lượng, cùng thời điểm, gây ra sự bất thường đáng kể.

Không chỉ dừng lại ở các giao dịch "vàng ảo", Eximbank còn bị phát hiện vi phạm nghiêm trọng các quy định về phòng, chống rửa tiền khi không báo cáo một số giao dịch mua - bán vàng có giá trị lớn.

Thêm vào đó, ngân hàng cũng không tuân thủ các quy định về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ. Cụ thể, Eximbank đã không lập hóa đơn cho một số giao dịch bán vàng miếng và trong nhiều trường hợp, việc lập hóa đơn không đúng thời điểm quy định. Những sai phạm này cho thấy sự lỏng lẻo trong công tác quản lý và tuân thủ pháp luật của ngân hàng.

Nguyên nhân của những sai phạm trên được Thanh tra NHNN chỉ ra là do công tác chỉ đạo, điều hành của Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Ban điều hành Eximbank trong thời kỳ thanh tra chưa nghiêm túc tuân thủ quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng. Bên cạnh đó, một số cá nhân và bộ phận tại các đơn vị/chi nhánh của Eximbank cũng chưa chấp hành đầy đủ các quy định pháp luật.

Với những vi phạm được phát hiện, Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành quyết định xử phạt hành chính Eximbank 400 triệu đồng do vi phạm quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Cùng với mức phạt, NHNN còn đưa ra nhiều kiến nghị xử lý. Eximbank được yêu cầu chấm dứt ngay các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến phòng, chống rửa tiền; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; đồng thời kịp thời khắc phục và sửa chữa các vi phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.

Đặc biệt, Eximbank phải chấm dứt hoạt động mua - bán với cùng số lượng vàng miếng trong cùng một thời điểm mà không thực hiện giao nhận vàng và tiền, chỉ thực hiện giao dịch tiền dựa trên phần chênh lệch giá vàng. NHNN nhấn mạnh rằng điều này không phản ánh đúng bản chất doanh số mua bán vàng miếng của ngân hàng. Eximbank cũng phải tổ chức kiểm điểm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong việc rút ngắn thao tác kiểm đếm, giao nhận vàng và thu - chi tiền VND với khách hàng.

Kết luận thanh tra này không chỉ là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc đối với Eximbank mà còn là thông điệp mạnh mẽ từ cơ quan quản lý về việc siết chặt kỷ luật trong hoạt động kinh doanh vàng, đảm bảo sự minh bạch và tuân thủ pháp luật của các tổ chức tín dụng.

PN (SHTT)