Chuyện làm lại cuộc đời ở tuổi của tỷ phú 76 tuổi, từng 3 lần được Forbes bình chọn giàu nhất Trung Quốc

Năm 2016, trên một chương trình CCTV, Tống Khánh Hậu đã trực tiếp chỉ trích 5 lý thuyết mới của Jack Ma (công nghệ mới, năng lượng mới, bán lẻ mới, sản xuất mới, tài chính mới). Những tưởng gã khổng lồ sản xuất truyền thống Tống Khánh Hậu và nhà lãnh đạo Internet Jack Ma có mâu thuẫn.

Tuy nhiên, vào năm 2017, Wahaha và Ali bất ngờ tuyên bố ra mắt dịch vụ kiosk tín dụng dùng chung, Tống Khánh Hậu cũng công khai rằng giữa ông và Jack Ma không có mâu thuẫn gì.

Vậy đâu là lý do khiến doanh nhân từng 3 lần là người giàu nhất Trung Quốc này chủ động bắt tay giảng hòa như vậy?

Tống Khánh Hậu sinh vào tháng 10 năm 1945 ở Giang Tô trong một gia đình danh giá nhưng mạt vận. Ông cố của Tống Khánh Hậu là quan nhị phẩm triều Thanh, ông nội cũng là bộ trưởng bộ tài chính dưới quyền Trương Tác Lâm.

Sau giải phóng, cha Tống Khánh Hậu mất việc trong chính phủ dân quốc phải chuyển gia đình trở về quê gốc Hàng Châu. Gia đình chìm trong cảnh nghèo khó. Cha không có việc làm, một gia đình bảy người sống chật vật nhờ vào đồng lương của một mình người mẹ.

Năm 1963, sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở, để giảm bớt gánh nặng cho gia đình, Tống Khánh Hậu lặn lội tới Chiết Giang làm việc cho một trang trại. Cứ như thế ông ở đây làm công việc xây đập, trồng bông, hái chè, tải gạo 15 năm.

Năm 1978, người mẹ về hưu, Tống Khánh Hậu khi đó 33 tuổi, trở lại Hàng Châu thay thế vị trí dạy học của mẹ. Ông tới làm công nhân cho xưởng sản xuất thùng carton của trường Công Nông.

Tài năng của ông nhanh chóng được nhận ra nên được thăng chức điều hành doanh số và giám đốc bộ phận phân phối. Tuy nhiên các xí nghiệp này cũng chỉ là mớ hỗn độn do quản lý kém qua các năm nên bị cấp trên cắt hợp đồng.

Tống Khánh Hậu lại thấy đây là cơ hội hiếm có! Vì vậy, ông đã vay 140.000 nhân dân tệ, ký hợp đồng với bộ phận phân phối do trường điều hành, bắt đầu kinh doanh của riêng mình: đi xe ba bánh, chở nước ngọt, kem que và văn phòng phẩm, và chạy qua các đường phố ở Hàng Châu. Năm đó, Tống Khánh Hậu 42 tuổi.

Sau đó, ông nhận thấy khi mức sống của người dân càng dồi dào, trẻ em càng bị hấp dẫn bởi các món ăn vặt mà trở nên lười ăn. Vì vậy, ông nghĩ liệu có loại thức uống dinh dưỡng giải quyết được vấn đề này?

Nói là làm! Tháng 7 năm 1987, Tống Khánh Hậu tiếp cận một giáo sư dinh dưỡng tại Đại học Y khoa Chiết Giang, phát triển giải pháp dinh dưỡng cho trẻ biếng ăn. Năm 1989, Nhà máy Thực phẩm Dinh dưỡng Wahaha được thành lập tại Hàng Châu, Tống Khánh Hậu là giám đốc nhà máy.

Thức uống dinh dưỡng trẻ em Wahaha nhanh chóng lan rộng khắp cả nước. Năm 1990, sau 3 năm kinh doanh Wahaha, đã vượt mốc 100 triệu nhân dân tệ trở thành doanh nghiệp đóng thuế lớn nhất Hàng Châu.

Với sự bùng nổ của doanh số, nếu không mở rộng sản xuất sẽ không thể đáp ứng được đơn hàng từ mọi nơi. Vì vậy, Tống Khánh Hậu đã quyết định làm một việc được coi là "cá bé nuốt cá lớn": sáp nhập Nhà máy đồ hộp Hàng Châu - một doanh nghiệp đã vỡ nợ với giá 80 triệu nhân dân tệ.

Tuy nhiên đây vẫn là doanh nghiệp nhà nước, diện tích và quy mô lao động đều lớn hơn rất nhiều so với Wahaha.

Sau 8 năm hình thành và phát triển Wahaha đã nắm giữ hơn 40 công ty con tại 26 tỉnh và thành phố bao gồm Hồ Bắc Hồng An, Nghi Xương và Quảng Nguyên Tứ Xuyên.

Khi Hàng Châu bắt đầu thu hút đầu tư nước ngoài, để tìm kiếm sự phát triển quốc tế, Wahaha đã lấy một phần tài sản của mình ra thương thảo. Năm công ty liên doanh được thành lập với Tập đoàn Danone, một công ty nằm trong danh sách Fortune 500 thời điểm đó.

Danone đã đầu tư 45 triệu đô la Mỹ và 50 triệu nhân dân tệ vào quỹ chuyển nhượng, chiếm 51% cổ phần của công ty liên doanh, và Tập đoàn Wahaha nắm giữ 49% cổ phần. Trong 10 năm hợp tác đầu tiên, hai bên đã cùng nhau thành lập 39 công ty mới.

Wahaha đã bước vào con đường phát triển nhanh chóng và trở thành nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống lớn nhất Trung Quốc. Hơn 3 tỷ NDT lợi nhuận từ liên doanh được Danone phân bổ hợp lý và cả hai bên đều khá hài lòng với sự hợp tác này.

Năm 2006, Emmanuel Faber, chủ tịch mới của Danone, phát hiện ra: ngoài liên doanh, Tống Khánh Hậu cũng thành lập một loạt các công ty. Ông ta cho rằng tâm sức của Tống Khánh Hậu đều đặt tại các công ty này đã ảnh hưởng đến lợi ích liên doanh.

Do đó, Danone đã sử dụng 4 tỷ NDT để mua lại 51% vốn cổ phần của công ty không liên doanh. Tuy nhiên, Tống Khánh Hậu đã từ chối yêu cầu mua lại của Danone. Kết quả là Danone đã khởi kiện toàn diện chống lại Tống Khánh Hậu và công ty không liên doanh. Vì lý do này, Wahaha gần như rơi vào tay người khác.

Tuy nhiên, may mắn thay, khi Tống Khánh Hậu muốn chuyển thương hiệu "Wahaha" cho Danone vào năm 1997, Văn phòng Thương hiệu Quốc gia đã không chấp thuận. Nếu không, Wahaha đã đổi chủ từ lâu. Cuối cùng, sau 13 năm hợp tác "Trận chiến Dawa" chính thức khép lại. Danone đã bán 51% cổ phần của mình cho Wahaha với giá 3 tỷ NDT.

Vì bài học này, Tống Khánh Hậu quyết định rằng Wahaha sẽ không niêm yết, nhận tài trợ hay tham gia vào lĩnh vực công nghệ cao, mà chỉ kinh doanh theo phương thức thông thường.

Trong các năm 2010, 2012 và 2013, Tống Khánh Hậu đã ba lần giành được danh hiệu người giàu nhất Trung Quốc đại lục của Forbes, tài sản của ông có lúc lên tới 66,3 tỷ nhân dân tệ.

Vào năm 2014, với sự phát triển của Internet ở Trung Quốc, Taobao đã có gần 500 triệu thành viên đăng ký. Ngày càng có nhiều người mua sắm trực tuyến đồng nghĩa với các doanh nghiệp truyền thống sẽ gặp phải mối đe dọa lớn.

Là một nhà sản xuất vật lý, Wahaha đã bị sụt giảm doanh số hàng năm kể từ năm 2014. Điều này cũng liên quan nhiều đến chiến lược bảo thủ của Tống Khánh Hậu. Ông có tiếng nói quyết định trong từng chi tiết, ban giám đốc và ban lãnh đạo cấp cao cũng già hóa một cách nghiêm trọng.

Ở thời đại này không thiếu huyền thoại thành công từ tay trắng nhưng ai có thể khẳng định luôn giữ được vinh quang? Chuyện đời nếu như không tiến được thì phải biết lui. Sau đó, họ Tống quyết định trao quyền để con gái mình là Tống Phức Lị tiếp quản công ty.

Tháng 6 năm 2018, Wahaha dưới sự điều hành của Tống Phức Lị đã công bố bước chân vào lĩnh vực "thương mại điện tử" và đề xuất sử dụng kinh tế Internet để kết nối nền kinh tế thực. Bởi trong thị trường đồ uống mới nổi không ngừng này, nếu không theo kịp sự phát triển của thời đại, thì sẽ bị đào thải. Tập đoàn Wahaha cuối cùng đã vượt qua gông cùm và lấy lại sự rực rỡ của nó!

Theo Minh Châu (Doanh Nghiệp & Tiếp Thị)