Theo bác sĩ Nguyễn Việt Hà, Khoa M5, Viện sức khoẻ Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, mới đây, khoa vừa tiếp nhận một trường hợp nữ sinh tên T (15 tuổi), đang học lớp 10 vào viện khám do buồn chán, dùng dao lam rạch tay và có ý định tự tử. Cha mẹ đã bàng hoàng khi phát hiện ra những vết thương trên cánh tay của nữ sinh.
Qua khai thác, T cho biết trong gia đình, bố mẹ thường có xung đột. Cha mẹ em nhiều lần cãi vã và xảy ra bạo lực gia đình. T chứng kiến cha đánh mẹ nhiều lần, tạo ra những ám ảnh cho em.
Bố mẹ T chỉ tập trung vào việc kiếm tiền, không có thời gian để ý, quan tâm đến cảm xúc của con gái. Cuộc sống gia đình của T thiếu sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình.
Trong suốt những năm cấp 2, T cho biết em thường xuyên cảm thấy áp lực, buồn chán, mệt mỏi. Nữ sinh không muốn đến trường hay về nhà.
T chia sẻ, em đã tham gia một số diễn đàn của các bạn thanh thiếu niên có những vấn đề về căng thẳng và biết đến việc rạch tay để giải toả stress. T có mua dao lam để sẵn trong phòng nhưng không dám làm vì sợ đau.
T chỉ bắt đầu hành hạ, làm đau bản thân khi bị điểm kém trong kỳ thi giữa kỳ lớp 8 và bị mẹ mắng nặng lời. T có cảm giác thất bại và tức giận, điều này khiến em căng thẳng không thể chịu đựng được.
T lấy chiếc dao lam đã chuẩn bị sẵn và không do dự, bắt đầu thử rạch lên cánh tay của mình để giải toả căng thẳng.
Sau lần đó, T bắt đầu liên kết việc tự rạch tay với sự giải thoát cảm xúc. Dần dần, T nhận ra hành vi này không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn mang lại cảm giác kiểm soát.
Rạch tay trở thành phản xạ của T mỗi khi gặp khó khăn. T mang theo một con dao nhỏ trong cặp sách để sẵn sàng sử dụng bất cứ lúc nào. Vết sẹo trên tay T ngày càng nhiều và T bắt đầu che giấu chúng bằng áo dài tay.
Khoảng nửa năm gần đây, cảm xúc của T tệ hơn nhiều. T cho biết thường xuyên buồn chán, mệt mỏi không muốn làm gì, giảm quan tâm với các thú vui sở thích trước đây. T giảm tập trung chú ý khiến cho việc học tập trở nên khó khăn, kết quả giảm sút. Nữ sinh xuất hiện nhiều ý nghĩ về cái chết, muốn giải thoát.
Trong một lần trốn trong nhà vệ sinh để rạch tay, T được bạn bè phát hiện và báo cho thầy cô giáo. Nhà trường đã liên hệ với gia đình T.
Khi bố mẹ vạch tay áo dài của T lên, họ đã rất sửng sốt vì những vết thương chằng chịt cũ mới đè lên nhau.
Bác sĩ Hà cho biết, T được đưa đến Viện Sức khỏe Tâm thần và được chẩn đoán trầm cảm nặng, không có triệu chứng loạn thần nhưng có hành vi tự gây thương tích, ý tưởng tự sát.
Nữ sinh đã được điều trị kết hợp liệu pháp hóa dược, trị liệu nhóm, liệu pháp gia đình.
Sau 30 ngày điều trị, tình trạng của bệnh nhân được cải thiện. Khí sắc của T khá hơn, em đỡ buồn chán, giảm bớt suy nghĩ bi quan tiêu cực, ăn ngủ khá hơn, sức khỏe thể chất hồi phục dần.
Gia tăng hành vi tự làm hại bản thân ở thanh thiếu niên
BS.CKII Nguyễn Hoàng Yến, Viện sức khoẻ Tâm Thần, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, chỉ trong 6 tháng của năm 2024 bác sĩ đã tiếp nhận khoảng 130-140 trường hợp tới khám do có hành vi tự gây hại cho bản thân, đa số là trẻ đang chuẩn bị cho kì thi hoặc sau khi thi. Có thời điểm có tới 6-7 học sinh cùng vào bệnh viện khám.
Tự gây thương tích không tự tử (NSSI) là tình trạng cố ý, tự gây ra các tổn thương ở các mô của cơ thể mà không có ý định tự tử.
Tự gây thương tích có thể gặp ở mọi lứa tuổi, giới tính, dân tộc. Hành vi này gặp phổ biến nhất ở thanh thiếu niên, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi từ 12-15.
Tự gây thương tích phổ biến hơn ở những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần như: trầm cảm, lo âu hoặc sử dụng chất gây nghiện.
Những người tự gây thương tích cũng báo cáo rằng họ nhạy cảm hơn với căng thẳng hoặc xung đột giữa các cá nhân và khó khăn hơn trong việc thể hiện, điều chỉnh cảm xúc.
Yếu tố stress được cho là có thể làm tăng nguy cơ tự gây thương tích.
Một nghiên cứu thanh thiếu niên tại Trung Quốc vào năm 2016 đã phát hiện ra rằng trải nghiệm cuộc sống bất lợi có liên quan đến hành vi tự gây thương tích vừa và nặng. Tuy nhiên, với những người có thể điều tiết cảm xúc tốt, họ ít có nguy cơ mắc hành vi tự gây thương tích.
Các dấu hiệu nhận biết một người có hành vi tự gây thương tích:
- Các vết cào, thâm tím, dấu cắn, chữ/biểu tượng trên da (không bao gồm xăm/xỏ khuyên);
- Thường nói vết thương do tai nạn/tình cờ mắc phải;
- Mặc áo dài tay, quần dài ngay cả khi trời nóng;
- Thường ở lâu trong phòng tắm/phòng ngủ;
- Gặp khó khăn trong các mối quan hệ với người khác;
- Cảm xúc hành vi không ổn định, bốc đồng, khó đoán;
- Bày tỏ rằng mình bất lực, vô vọng hoặc vô dụng;
- Dần tách biệt với gia đình/bạn bè;
- Kết quả học tập giảm sút;
- Có vết máu trên quần áo;
- Đồ vật sắc nhọn trong nhà bị mất hoặc được đặt ở chỗ không thường đặt.
Theo Ngọc Minh (Nguoiduatin.vn)