Suy thận được xem là căn bệnh của người già, thường gặp ở những người lớn tuổi nhưng nay đang dần trở thành nỗi lo của nhiều người trẻ. Bởi tỉ lệ người trẻ tuổi mắc suy thận ngày càng gia tăng, trong đó tỷ lệ người trẻ (18-30 tuổi) mắc bệnh thận đang ngày càng gia tăng, chiếm khoảng 20%-30% tổng số ca bệnh.
Điển hình gần đây như, trường hợp của một nữ diễn viên trẻ nổi tiếng tên N.H, mắc suy thận giai đoạn cuối, đang đối mặt với khó khăn trong điều trị và phải chờ ghép thận. Có thể thấy, suy thận là căn bệnh âm thầm, người bệnh thường phát hiện khi bệnh đã phát triển đến giai đoạn nặng hoặc giai đoạn cuối, lúc này bệnh đã có nhiều biến chứng nghiêm trọng, điều trị khó khăn và thậm chí đe dọa tính mạng.
Thận là cơ quan quan trọng của cơ thể đóng vai trò loại bỏ chất thải và nước dư thừa. Đồng thời, thận cũng sản xuất hormone giúp điều hòa huyết áp, tạo hồng cầu và duy trì xương chắc khỏe. Suy thận xảy ra khi thận bị tổn thương và không còn khả năng thực hiện tốt các chức năng này, dẫn đến sự tích tụ chất độc hại trong cơ thể.
Suy thận được chia thành hai loại gồm suy thận cấp tính (xuất hiện đột ngột và có thể hồi phục) và suy thận mạn tính (tiến triển từ từ và kéo dài). Bệnh thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người bỏ qua cho đến khi bệnh tiến triển, các triệu chứng rõ ràng hơn như: sưng phù ở chân, mắt cá chân, hoặc mặt; mệt mỏi kéo dài; buồn nôn, chán ăn; thay đổi thói quen đi tiểu (tiểu ít hơn, hoặc tiểu nhiều hơn vào ban đêm, nước tiểu có bọt hoặc lẫn máu) và khó thở.
Việc phát hiện sớm suy thận ở giai đoạn cấp rất quan trọng, bởi ở giai đoạn này nếu người bệnh được điều trị phù hợp, chức năng thận có thể trở lại bình thường, nhưng nếu phát hiện và điều trị trễ, thận có thể mất chức năng vĩnh viễn dẫn đến suy thận giai đoạn cuối, người bệnh phải chạy thận nhân tạo (lọc máu bằng máy) hoặc ghép thận (cấy ghép thận khỏe mạnh từ người hiến tặng).
Ở giai đoạn cuối, khi thận mất hoàn toàn chức năng người bệnh phải chạy thận hoặc ghép thận để duy trì sự sống.
Hiện nay, nhiều người trẻ hay dân văn phòng là những đối tượng có lối sống hiện đại nhiều áp lực và thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Đây cũng là nhóm đối tượng mắc suy thận ngày càng cao, đáng báo động.
Do đó, để bảo vệ và tránh nguy cơ suy thận sớm thì người trẻ cần thuộc “nằm lòng” 3 lời khuyên quan trọng sau:
1. Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh
Uống đủ nước: Nước là yếu tố then chốt giúp thận hoạt động hiệu quả. Uống đủ 1.5 - 2 lít nước mỗi ngày (tùy theo nhu cầu cơ thể và mức độ vận động) giúp thận lọc chất thải và độc tố dễ dàng hơn.
Không sử dụng các độc chất như chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, ma tuý,... bởi đây là những tác nhân chính dẫn đến các tổn thương ở thận. Ngoài ra, bạn cũng cần hạn chế các loại đồ uống có ga, nước ngọt đóng chai.
Tăng cường, bổ sung nhiều rau xanh và trái cây: Rau củ quả tươi cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ, hỗ trợ quá trình thải độc của cơ thể.
Giảm đường và chất béo bão hòa: Thực phẩm nhiều đường và chất béo không chỉ gây béo phì mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp – những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây suy thận.
Uống đủ nước và xây dựng chế độ ăn lành mạnh sẽ giúp dự phòng bệnh thận hiệu quả.
2. Duy trì lối sống năng động và khoa học
Tập thể dục đều đặn: Vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần với các hình thức như đi bộ nhanh, chạy bộ, đạp xe, bơi lội... giúp kiểm soát cân nặng, giảm huyết áp, cải thiện sức khỏe tim mạch và duy trì đường huyết ổn định, từ đó bảo vệ thận.
Kiểm soát cân nặng: Thừa cân béo phì làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường và cao huyết áp, hai nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thận mạn tính.
Ngủ đủ giấc: Đảm bảo 7-8 tiếng ngủ mỗi đêm giúp cơ thể phục hồi, giảm căng thẳng và duy trì các chức năng sinh lý ổn định, bao gồm cả chức năng thận.
Tránh nhịn tiểu: Nhịn tiểu thường xuyên có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu, lâu dần ảnh hưởng xấu đến thận.
3. Khám sức khỏe định kỳ và kiểm soát bệnh nền
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt là xét nghiệm nước tiểu và máu để đánh giá chức năng thận, ngay cả khi bạn không có triệu chứng. Điều này giúp phát hiện sớm các bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời. Bởi phát hiện sớm bệnh suy thận là rất quan trọng trong điều trị và tiên lượng bệnh lâu dài.
Kiểm soát tốt các bệnh lý nền: Nếu bạn đang mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, lupus ban đỏ... hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát tốt bệnh, nhằm ngăn ngừa các biến chứng của chúng lên thận.
Cẩn trọng với thuốc: một số thuốc có tác dụng phụ gây hại thận như các thuốc thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs), một số loại kháng sinh hay một số thuốc cây cỏ, thuốc dân gian,... do đó người bệnh cần hết sức lưu ý và phải luôn tham tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc nào.
Bảo vệ thận là bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chính bạn, đừng đợi đến khi bệnh có dấu hiệu mới lo lắng. Hãy bắt đầu xây dựng những thói quen lành mạnh ngay từ hôm nay để có quả thận thật khỏe mạnh và bền bỉ.
Theo BS Huỳnh Minh Nhựt (Thanh Niên Việt)