Sẽ chẳng có ai muốn chen lấn nếu tất cả cùng đứng xếp hàng. Và ngay lập tức kẻ vừa chen lên phía trước cũng có thể bị cả đám người giận dữ quay lại lườm cho một cái rách mặt...
|
Xếp hàng kín ngõ Trung Yên để ăn bún ngan Nhàn trứ danh. |
Câu chuyện “vì người khác cũng làm” khá nổi tiếng thời gian gần đây, đó là ngày công viên nước hồ Tây vỡ trận. Những hình ảnh cả đoàn người đang cố gắng trèo rào, xô đẩy nhau để tìm đường vào được công viên là một trong những minh chứng hùng hồn nhất cho việc con người có thể mất đi sự suy tính ra sao khi hoà mình vào một đám đông phấn khích và vô tổ chức. Nó hùng hồn đến mức, nếu mang những bức hình đấy đặt trên mộ của Gustave LeBon - tác giả cuốn Tâm lý học đám đông lừng danh - cũng sẽ khiến ông ấy đội mồ sống dậy chỉ để vỗ đùi đánh đét một cái rồi nói: “Thấy chưa! Tao đã bảo mà!”.
Thế Gustave LeBon đã bảo gì? Gã nói thế này: “Đám đông chính là nô lệ của những kích động mà nó thụ nhận”. Chúng ta đã từng thấy rất nhiều ví dụ về câu nói này, ví dụ như câu chuyện công viên nước ở trên kia, hay những câu chuyện người dân ào ra hôi của khi một xe bia bị đổ. Không phải ai trong những người bọn họ đều là kẻ xấu, nhưng sự kích động từ bên ngoài tác động lớn đến mức, nó hướng ý thức của họ sang một trạng thái chung.
Những đám đông văn minh ở AEON MALL ngày cuối tuần vừa rồi. |
Hay như những câu chuyện người ta xúm vào để giúp đỡ người bị nạn. Cách đây vài năm, chúng ta quen hơn với những câu chuyện người ta dửng dưng và cứ thế phóng đi, hay những người tặc lưỡi vì không muốn phiền phức. Nhưng càng ngày, càng nhiều câu chuyện đẹp về những nghĩa cử của người lạ với những người đang gặp khó khăn càng khiến chúng ta tin rằng lòng trắc ẩn vẫn tồn tại. Những điều tốt đẹp ấy cũng lớn dần, lớn dần và trở thành một điều gì đấy quen thuộc và nên làm. Nó giống như những hạt giống tươi xanh được reo vào tiềm thức mỗi người, để thôi thúc ta dừng lại và thay vì rút điện thoại để chụp ảnh, ta rút điện thoại để gọi một chiếc xe cấp cứu, hay xắn tay áo đỡ chiếc xe máy đang đè lên người một cô gái sau một cú ngã bất chợt.
Bản thân tôi cũng là một người, từng đứng rất lâu trước cột đèn đỏ chỉ để quyết định xem mình nên đi tiếp hay cứ thế dừng lại. Đôi lúc tôi cứ thế phóng đi tiếp, vì đã bị “lây nhiễm” bởi hành động vượt quyết liệt của những người xung quanh. Đôi lúc tôi quyết định mình phải trở thành kẻ khác biệt, nhất quyết dừng lại dù bà cô nào đằng sau đang bấm còi inh ỏi kèm theo đôi ba câu "Đồ dở hơi dở hồn". Rất có thể, bà cô đó cũng từng bực tức vì một buổi tắc đường bởi một kẻ đi ngược chiều, hay vì những dòng xe nhất quyết vượt đèn đỏ bằng được trong giờ tan tầm.
Tôi nhận ra rằng, chúng ta không thể mong chờ một môi trường trật tự, văn minh và tốt đẹp nếu bản thân chúng ta không trở thành một người tôn trọng sự trật tự, văn minh và tốt đẹp ấy. Những ý niệm đó không cần phải hô hào khẩu hiệu, nó càng không đến từ chỉ trích và miệt thị, hay kêu gào nhau phải thay đổi và những dòng comment thở dài “con người hiện đại thật tha hoá”. Nó đến từ bản thân mỗi người chúng ta, cách chúng ta đối xử với cuộc sống xung quanh mình. Cũng như cách chúng ta nhận ra thế nào mới là đúng, thế nào mới là tốt, là văn minh, và ta chọn sống như vậy bởi chúng ta tin rằng: Không có sự thay đổi nào được thực hiện, nếu bản thân chúng ta không thay đổi.