Vì sao năm nay xuất hiện nhiều siêu bão với sức tàn phá khủng khiếp?

Trong vòng hơn 1 tháng, ba cơn siêu bão xuất hiện trên các đại dương. Với sức tàn phá khủng khiếp và đạt cấp độ cao nhất của các thang đo bão. Như "không có gì cản trở", các cơn bão này mạnh lên nhanh chóng.

Trao đổi với Sức khỏe & Đời sống, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, nguyên nhân khiến năm 2024 có nhiều bão mạnh như Geami, Yagi, Krathon hay Helence, Milton… có thể do tác động bởi một số yếu tố khí hậu và môi trường.

Năm 2024 là năm chuyển pha El Nino sang Lania, quá trình chuyển pha quan sát được xếp vào chuyển pha nhanh nên đốt nóng và mất cân bằng nhiệt ẩm đại dương đang diễn ra mạnh mẽ góp phần làm tăng nguồn cung cấp năng lượng cho sự hình thành và phát triển của các cơn bão nhiệt đới.

Sự nóng lên toàn cầu do biến đổi khí hậu làm tăng nhiệt độ của cả đại dương và khí quyển. Khi nước biển ấm lên, nó cung cấp nhiều hơi nước và năng lượng hơn cho các hệ thống thời tiết, dẫn đến việc hình thành nhiều bão mạnh hơn và cường độ của các cơn bão này cũng tăng lên.

Chúng ta đã chứng kiến sự bất thường về nhiệt độ trung bình toàn cầu từ đầu năm đến nay (tháng 1 đến tháng 8 năm 2024) cao hơn 0,7 độ C so với mức trung bình giai đoạn 1991-2020, nhiều khả năng năm 2024 sẽ là năm ấm nhất năm được ghi nhận và khi nhiệt độ tăng lên thì các cơn bão mạnh cũng gia tăng.

Trong tương lai, số lượng các cơn bão mạnh tăng, chẳng hạn như loại bão ở ngưỡng CAT 4-5 (tốc độ gió lớn hơn 200 km/h) tức là những cơn bão có cường độ mạnh trên cấp 17 sẽ gia tăng.

Một số nghiên cứu công bố mới đây tại Mỹ cho thấy, hiện tượng nóng lên toàn cầu là nguyên nhân khiến các cơn bão nhiệt đới xảy ra với cường độ mạnh hơn và tần suất nhiều hơn. Theo nghiên cứu này, nhiệt độ bề mặt đại dương ấm lên khiến lượng hơi nước trong khí quyển gia tăng, khiến các cơn bão mạnh lên về cường độ.

"Như chúng ta đã biết, mức tăng nhiệt độ toàn cầu 1 độ C hiện nay đã khiến sức tàn phá của bão tăng trung bình khoảng 40%. Trong khi đó, hiện tượng "tăng nhanh cường độ", cũng đang trở nên phổ biến hơn", ông Khiêm nói.

Một số nghiên cứu gần đây cũng nhắc đến khả năng biến đổi khí hậu cũng làm giảm độ đứt gió thẳng đứng- những thay đổi về tốc độ và hướng gió theo độ cao - dọc bờ biển Đại Tây Dương của Bắc Mỹ và bờ biển Thái Bình Dương của châu Á. Độ đứt gió thẳng đứng mạnh có thể ngăn cản cơn bão phát triển mạnh và giảm sức tàn phá của bão, tuy nhiên do biến đổi khí hậu đã làm giảm yếu tố này.

Nguyên nhân đến từ sự thay đổi trong các hoàn lưu, và sự phân bổ lại khí áp có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành bão và duy trì cường độ của chúng trong thời gian dài hơn. Ngoài ra, sự chênh lệch nhiệt độ bề mặt đất với bề mặt nước cũng khiến độ ẩm tăng cao dọc khu vực bờ biển, dẫn đến áp suất và lưu thông gió đẩy độ ẩm vào tầng bình lưu giữa, tạo điều kiện để bão phát triển.

Đồng quan điểm, Tuổi Trẻ dẫn lời bà Lê Thị Xuân Lan - nguyên phó trưởng phòng dự báo Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam Bộ - cũng có những phân tích về điều kiện khí tượng, các yếu tố biến đổi khí hậu khiến siêu bão ngày càng nhiều.

"Chúng ta có thể thấy rõ biến đổi khí hậu làm Trái đất ấm hơn. Nhiệt độ biển tăng thêm là điều kiện lý tưởng để hình thành bão mạnh và siêu bão.

Điều kiện để một cơn bão hình thành là nhiệt độ biển từ 27 độ C trở lên. Nhiệt độ càng cao thì năng lượng nuôi bão càng nhiều. Trên các đại dương thời điểm đó lại không có vật cản, không có không khí lạnh. Các cơn bão cứ vậy 'ngấu nghiến' năng lượng rồi mạnh lên nhanh chóng", bà Lan nói.

Theo nhận định của bà Lan, với diễn biến này siêu bão sẽ còn xuất hiện nhiều. Có thể không phải trong năm nay, nhưng các năm tới nữa tần suất sẽ dày hơn.

Đánh giá về các cơn siêu bão gần đây, bà Lan cho biết cấu trúc bão tốt, đối xứng, mắt bão rõ. Với những yếu tố trên, bão trở nên rất mạnh, giữ cường độ trong thời gian dài không bị suy yếu.

Thái Bình Dương có thể hình thành siêu bão vào cuối tháng 10

Theo bà Lan, dự báo hạn dài của các mô hình khí tượng cho thấy có thể ngoài khơi Philippines trong khoảng ngày 23 có thể hình thành một cơn bão.

Dự báo của Mỹ cho thấy đến khoảng ngày 26-10 bão này có thể mạnh thành siêu bão.

Trong khi đó ở Đại Tây Dương, Trung tâm Dự báo bão quốc gia Mỹ (NHC) cho biết bão Leslie hiện đã mạnh lên thành cơn bão cấp 2 (theo thang đo 5 cấp của Mỹ) và có thể tăng cường độ thành siêu bão.

PN (SHTT)