Vị đại sứ hiến kế 6 giải pháp chống tắc đường cho Hà Nội

Năm 2013, khi Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng thăm London (Anh) cùng đoàn Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Đại sứ quán ta tại đây đã báo cáo bộ trưởng kinh nghiệm xử lý tắc đường ở London - một trong những thủ đô Châu Âu tắc đường thê thảm nhất.

Xe buýt hai tầng là phương tiện chuyên chở chủ lực ở London.

London đã cho xây dựng một đề án khá đồ sộ và toàn diện nghiên cứu thực trạng, nguyên nhân. Đề án cũng đưa ra các giải pháp ngắn, trung và dài hạn để giải quyết một cách cơ bản tình trạng này. Đề án này đã được gửi tới Bộ Giao thông Vận tải để tham khảo.

1. Đảm bảo dòng xe chảy thông suốt

Không cho phép bất cứ vật cản nào trên các tuyến đường huyết mạch, các tuyến đường chính, ít nhất là trong giờ cao điểm (có biển báo quy định rõ giờ cấm): cấm ôtô, xe rác, xe máy, xe công nông, kể cả taxi đón thả khách… Tóm lại là mọi phương tiện giao thông đỗ quá 15 giây trên các tuyến đường như Nguyễn Thái Học, Trần Duy Hưng, Nguyễn Chí Thanh, Giảng Võ, Đội Cấn...

Mức phạt đủ cao để răn đe và một lần phạt nhớ suốt đời, bao gồm cả phạt tiền mặt và phạt giam xe. Ở Washington DC (Mỹ) bạn nào đã bị giữ xe một lần là nhớ đến đầu bạc răng long. Ở một số thành phố như London, Washington DC… các tuyến đường này được sơn kẻ một vạch đỏ dọc theo hai bên mép đường sát hè để quy định cấm đỗ xe, hai vạch đỏ là tuyệt đối cấm dừng.

Cấm tuyệt đối đỗ hoặc dừng để đưa đón học sinh trước cổng trường nếu trường học nằm ở trục giao thông huyết mạch hoặc ở điểm dễ ùn tắc, mà yêu cầu các phương tiện đưa đón học sinh ở các ngách phố nhỏ xung quanh trường.

Khi ở London, khi đến trường của cháu, tôi toàn phải lái xe lòng vòng tìm chỗ đỗ ở các phố nhỏ xung quanh trường. Sau đó có cơ hội đi bộ tập thể dục đến trường các cháu.

Tương tự, cấm tuyệt đối xe chở khách tham quan các điểm du lịch tiếp cận quá gần các điểm du lịch để đón và thả khách. Chẳng hạn ở khu vực Lăng Bác. Tất cả xe du lịch, kể cả xe đưa cán bộ tham quan viếng Bác đều phải đỗ thả khách ở các tuyến đường gần đó theo quy hoạch, rồi khách đi bộ ra điểm tham quan. Vừa tốt cho sức khoẻ khách, vừa tham quan được khung cảnh xung quanh, mua sắm. Đi tour ở Vatican (Italy) thì thấy ngay là xe du lịch thả ở rất xa, còn đường dẫn đến Vatican thì đầy nhà hàng và cửa hàng lưu niệm.

Phân luồng để không cho phép xe đi vào các địa điểm có sự kiện và làm ách tách cả dòng xe dọc theo con đường có địa điểm diễn ra sự kiện đó. Chẳng hạn cửa vào Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở Lê Hồng Phong, sáng nào có hội nghị là ác mộng.

Hà Nội hiện vẫn phải đối mặt với các vấn đề không tránh khỏi đó là gia tăng phương tiện cá nhân, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường. Ảnh: Zing.vn

2. Ưu tiên cao nhất cho phương tiện công cộng

Việc đưa buýt nhanh vào hoạt động là một giải pháp tuyệt vời. Thực chất, đây là nguyên tắc phổ thông: ưu tiên xe buýt và các phương tiện công cộng. Tuy nhiên cần cho phép tất cả hình thức buýt đi vào đường ưu tiên này, không chỉ buýt nhanh mà cho phép cả xe taxi.

Đến nay, chúng ta đối xử với taxi hơi tệ. Taxi cần được vinh danh và ưu tiên hơn cả xe công vụ biển xanh xét về mặt vận tải công cộng. Ở nhiều nước, taxi được đi vào đường ưu tiên mà mọi xe con khác không được phép.

Mặt khác, cũng cần quy định giờ ưu tiên xe buýt nhanh và các phương tiện vận tải hành khách công cộng, chứ không quy định ưu tiên cả 24/7 như hiện nay, hơi phí phạm không gian giao thông. Chẳng hạn chỉ ưu tiên giờ cao điểm hoặc giờ đi làm, đi học các ngày trong tuần, còn ngoài giờ đó mọi phương tiện đều được sử dụng làn đường ưu tiên. Chủ nhật và ngày lễ quốc gia thì thả rông luôn. Đây cũng là chính sách ở nhiều thành phố lớn khác trên thế giới như London và Washington DC.

3. Trách ách tắc tại ngã tư, ngã ba, vòng xuyến

Quan sát các điểm Hà Nội "thất thủ" có thể thấy rõ một vấn đề cơ bản là xe cộ không tuân thủ đèn giao thông. Xe nào cũng lao lên giành quyền đi, làm đông cứng toàn bộ các dòng xe. Chỉ cần giải quyết được tình trạng này là cải thiện được rất nhiều, vì nếu đông xe thì có thể dòng chảy chậm, nhưng không bao giờ bị dừng lại.

Ở London, tại các điểm giao nhau, các ngã ba, ngã tư và điểm vào vòng xuyến mặt đường được kẻ chéo hình quả trám tương tự hình kẻ ta đang có ở Hà Nội để chỉ làn rẽ phải. Các hình kẻ trám ở London sơn màu vàng có nghĩa là bất cứ thời điểm nào, vì bất cứ lý do nào, bạn cũng không được phép để bánh xe hay mũi xe, đuôi xe đè lên phần kẻ trám này quá 10 giây, nếu không muốn bị "móc túi" 180 Bảng Anh (khoảng hơn 250 USD).

Lần tôi bị phạt khá oan ức. Hôm đó dòng xe chảy rất chậm, tôi đi họp thường tự lái xe đi, đứng chờ mãi ở đầu ngã tư, hai ba lần đèn xanh đỏ chuyển màu mà dòng xe quá chậm chạp không qua nổi. Đến lượt đứng sát ngay vạch vàng chéo - đèn xanh bật lên, dòng xe ở bên kia ngã tư bắt đầu chuyển bánh với tốc độ khá tốt. Thế là tôi quyết định đi qua ngã tư. Nhưng đến khi chỉ còn 1/3 xe trong khu vực ngã tư kẻ chéo vàng, thì dòng xe trước mặt dừng lại.

Hôm sau về nhà nhận giấy phạt gửi về. Tôi xót của, đâm đơn phản đối, vài hôm sau nhận được cả link video quay tôi đã phạm luật thế nào với gợi ý nếu còn chưa tâm phục khẩu phục thì có thể ra toà, nhưng án phí sẽ phải chịu nếu thua. Sở Giao thông không cần biết lý do tại sao bạn vi phạm. Trách nhiệm của bạn là phải đánh giá đúng tình hình và triển vọng giao thông để không bị kẹt tại không gian giao điểm giao thông.

Tương tự, nếu bạn đứng ở làn bắt buộc rẽ phải mà bạn đứng lại hoặc tìm cách đi thẳng, thì bạn cũng sẽ phải bị phạt nặng. Bạn cần bắt buộc phải rẽ phải nếu trót đứng vào làn đó, rồi quay lại đường cần đi sau.

Làn đường dành riêng xe buýt ở London.

4. Trả lại vỉa hè cho người đi bộ

Tuy vậy, mặc dù đã có kẻ vạch vôi quy định vị trí được để xe máy hay bày hàng hóa, đa số vỉa hè Đội Cấn bị lấn chiếm, còn rất ít chỗ trên vỉa hè cho người đi bộ. Đi bộ ở Hà Nội trở nên nguy hiểm hơn đi xe máy hay xe đạp.

Một việc có thể làm ngay được là thực thi nghiêm quy định giải phóng vỉa hè, phạt nặng bao gồm cả giam xe máy đỗ trên vỉa hè sai quy định. Tiến tới tuyệt đối cấm để xe máy trên vỉa hè với bất cứ lý do gì.

Chủ xe - chủ nhà nếu trong nhà chật không có chỗ để xe máy thì có hai lựa chọn, hoặc mang đi đỗ ở nơi có nhận gửi xe máy (tất nhiên đây là câu chuyện khác cần giải pháp - nhưng có cầu sẽ có cung dịch vụ này). Xe máy cũng bình đẳng như ôtô. Mình thích dùng thì mình tìm chỗ đỗ. Và lựa chọn thứ hai là bán xe máy đi, đi bộ hoặc dùng phương tiện công cộng như xe buýt, taxi, xe ôm, Uber.

Một việc rất quan trọng liên quan vỉa hè là bán hàng trên vỉa hè, bán hàng rong… Đã đến lúc ta có thể chấm dứt cảnh rượt đuổi hàng rong và hàng vỉa hè, chấm dứt những câu chuyện xúc động của bà má bán rong “đuổi thì má chạy thôi - đuổi là việc của các chú ấy, chạy là việc của má”.

Nhiều nước định ra các giờ cho phép bán hàng trên vỉa hè - tất nhiên là trong phạm vi không gian không lấn hết đường đi bộ. Chẳng hạn các hàng xôi, bánh mỳ được bán từ sớm tinh mơ đến trước 6h30 sáng cho người đi làm và học sinh có nhu cầu mua ăn sáng, sau đó phải làm sạch vỉa hè như chưa từng có xôi bánh. Buổi tối sau 18h30 lại cho phép các loại hàng hành nghề.

Việc này có đăng ký rõ ràng, minh bạch và công bằng. Nếu số người đăng ký nhiều hơn vị trí và không gian cho phép thì bắt thăm chia ra tham gia theo lượt các ngày trong tuần. Chẳng hạn bà B bán xôi ba ngày hai, tư, sáu, ông C bán ba, năm, bảy…

Ngay ở Mỹ, thủ đô Washington DC có khu The Mall trung tâm, có Nhà Trắng, Đồi Capitol Hill, nhà Quốc Hội, Bộ Ngoại giao … các xe lưu động bán hàng lưu niệm và cả đồ ăn nhanh như hotdog, xúc xích, khoai tây rán, coca vẫn được phép đứng bán.

Ngay trước Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cơ quan cơ mật hàng đầu, có một xe của gia đình người gốc Việt, đã bán nhiều năm và nuôi mấy con ăn học đại học thành tài. Tôi nói chuyện thì được biết họ phải đăng ký rồi bắt thăm xem được bán những ngày nào và thay đổi lịch theo từng tháng. Tuần nào được bán thứ bảy, chủ nhật hay ngày lễ là vui lắm.

5. Cải thiện bảo hiểm giao thông

Khi có hệ thống bảo hiểm tốt, nếu có va chạm không gây chết người hay thương tật nặng thì chủ xe đỗ lại, bắt tay, trao đổi số điện thoại và thông tin bảo hiểm, gọi cho công ty bảo hiểm thông báo. Rồi lại bắt tay và lên xe đi tiếp. Không có to tiếng, đánh nhau. Không có đám đông xúm lại xem, rồi phán xử tại chỗ và tất nhiên làm tắc nghẽn giao thông.

Về lâu dài cần cải thiện dịch vụ bảo hiểm giao thông, trước mắt làm ngay được là phạt các cá nhân không có trách nhiệm xúm đông tại lòng đường gây cản trở giao thông.

Đại sứ Vũ Quang Minh

(Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Anh)

Theo Zing.vn