Lật tẩy chiêu trò 'phù phép' thực phẩm chức năng giả: Góc khuất và những vụ án chấn động

Điểm danh những "vụ nổ" chấn động

Tháng 4/2025, Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá thành công một đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả "khủng", bắt giữ 14 đối tượng và thu giữ hàng loạt tang vật tại nhiều địa điểm từ Hà Nội, TP.HCM đến Vĩnh Phúc, Hưng Yên, An Giang, Đồng Tháp. Điều đáng lo ngại là trong số 21 loại thuốc tân dược, thuốc chữa xương khớp giả bị phát hiện, có cả thuốc kháng sinh Tetracyclin, một loại thuốc thiết yếu trong điều trị nhiễm khuẩn.

Tiếp đó, tại Bắc Ninh, cơ quan chức năng bất ngờ kiểm tra Công ty TNHH Việt Nam Denger International Technology Corporation và phát hiện hơn 212.000 sản phẩm TPBVSK không rõ nguồn gốc, trị giá ước tính trên 20 tỷ đồng. Các sản phẩm này, chủ yếu là vitamin, collagen, glucosamin, mang nhãn mác tiếng Anh nhưng lại thiếu vắng hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

Trước đó, tháng 10/2023, Công an TP.Thanh Hóa đã "cất vó" một ổ nhóm sản xuất TPBVSK giả với quy mô lớn, thu giữ hơn 4.000 thùng hàng giả với hơn 100 mã sản phẩm, hơn 60.000 sản phẩm thành phẩm và hàng nghìn vỏ bao bì giả mạo, tổng trị giá ước tính lên đến 10 tỷ đồng.

Qua điều tra, cơ quan công an đã tạm giữ hình sự Lê Quý Đôn (Giám đốc Công ty Cổ phần dược phẩm Quốc tế Goldwin), Hoàng Thị Nga (người trực tiếp chỉ đạo sản xuất), cùng Vũ Huy Hải và Lương Trọng Phúc. Các đối tượng khai nhận đã lợi dụng nhu cầu thị trường để sản xuất, gia công các sản phẩm TPBVSK giả, thu lợi bất chính gấp nhiều lần giá trị thực tế. Điển hình như vụ làm giả sản phẩm "Trà táo Adela", hay việc giảm hàm lượng các thành phần đắt tiền trong các sản phẩm khác để tối đa hóa lợi nhuận.

Lê Quý Đôn sau đó đã bị TAND TP.Thanh Hóa tuyên phạt 36 tháng tù về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm". Tuy nhiên, tại phiên phúc thẩm, đối tượng này đã được hưởng án treo, một diễn biến gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Đáng chú ý, theo tìm hiểu, Công ty Cổ phần Dược phẩm Quốc tế Goldwin vẫn đang trong trạng thái hoạt động, cho thấy những kẽ hở trong quản lý doanh nghiệp sau vi phạm.

Những "chiêu phù phép" tinh vi và góc khuất khó lường

Những vụ việc trên cho thấy các đối tượng sản xuất hàng giả ngày càng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để qua mặt cơ quan chức năng và người tiêu dùng. Một số "chiêu trò" phổ biến có thể kể đến như:

Giả mạo nhãn mác, bao bì: Thiết kế bao bì, tem chống hàng giả giống hệt hàng thật, thậm chí còn tinh vi hơn để đánh lừa thị giác người tiêu dùng.

Sản xuất hàng kém chất lượng: Giảm hàm lượng hoạt chất, thay thế bằng các thành phần rẻ tiền, thậm chí trộn lẫn tạp chất gây hại.

Lợi dụng kẽ hở pháp lý: Tận dụng cơ chế tự công bố sản phẩm để tung ra thị trường các sản phẩm không đảm bảo chất lượng.

Phân phối qua nhiều kênh: Sử dụng mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử không chính thống, hoặc trà trộn vào các cửa hàng nhỏ lẻ để tiêu thụ hàng giả.

"Bắt tay" với cán bộ: Mới đây, vụ khởi tố nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong cùng 4 cán bộ khác về tội "Nhận hối lộ" đã hé lộ một "góc khuất" đáng lo ngại. Các đối tượng này bị cáo buộc đã nhận tiền để "bật đèn xanh" cho các sản phẩm thực phẩm chức năng giả của Công ty MegaPhaco và MEDIUSA, cho thấy sự tha hóa quyền lực đã tiếp tay cho vấn nạn hàng giả hoành hành.

Siết chặt quản lý từ "gốc" và nâng cao ý thức cộng đồng

Có thể thấy, việc phát hiện và xử lý các vụ việc sau khi đã xảy ra là chưa đủ. Để đẩy lùi vấn nạn TPBVSK giả, cần có một hệ thống phòng ngừa chặt chẽ từ khâu cấp phép sản xuất, kinh doanh.

Tăng cường kiểm soát cấp phép: Siết chặt quy trình cấp phép sản xuất và kinh doanh thuốc, TPBVSK, đảm bảo các doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn.

Hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia: Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dược phẩm, cho phép người dân dễ dàng truy xuất nguồn gốc, thông tin sản phẩm.

Đẩy mạnh phối hợp liên ngành: Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý thị trường, thanh tra y tế, công an, hải quan, biên phòng trong việc phát hiện, triệt phá các đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả xuyên biên giới.

Sửa đổi, bổ sung luật pháp: Nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật về dược và các quy định xử phạt hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả theo hướng tăng nặng mức phạt, đặc biệt đối với các trường hợp tái phạm, có tổ chức hoặc gây hậu quả nghiêm trọng. Cần xem xét bổ sung yếu tố "sản xuất, buôn bán thực phẩm mục đích dành riêng cho nhóm yếu thế" để có cơ chế bảo vệ đặc biệt.

Nâng cao nhận thức người dân: Trang bị kiến thức cơ bản cho người dân về cách nhận biết thuốc giả, kiểm tra thông tin sản phẩm, tem nhãn, hạn sử dụng và khuyến cáo mua hàng tại các cơ sở uy tín, được cấp phép.

Phát huy vai trò của truyền thông: Báo chí cần tích cực phản ánh các vụ việc, phanh phui các chiêu trò lừa đảo, tạo sức ép dư luận để góp phần "làm sạch" thị trường.

Bảo vệ người tố giác: Ban hành cơ chế bảo vệ người tố giác và khuyến khích doanh nghiệp, người tiêu dùng tham gia giám sát, phát hiện sai phạm.

Vụ việc khởi tố các cán bộ Cục An toàn thực phẩm là một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ, cho thấy cuộc chiến chống hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ dừng lại ở việc xử lý các đối tượng sản xuất, kinh doanh mà còn cần làm trong sạch bộ máy quản lý. Chỉ khi có sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân, vấn nạn TPBVSK giả mới có thể bị đẩy lùi, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Theo Hương Mi (SHTT)