Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Mưa lũ lịch sử ở miền Trung là 'trời đổ nước chứ không phải mưa'

Sáng 5-11, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về kinh tế - xã hội. Trước nhiều ý kiến của các đại biểu về vấn đề thiệt hại do thiên tai, mưa lũ miền Trung… Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Trần Hồng Hà đã có hơn 10 phút phát biểu trước Quốc hội về vấn đề này.

Mở đầu, Bộ trưởng Trần Hồng Hà chia sẻ với những nỗi đau, mất mát, khó khăn của nhân dân miền Trung phải gánh chịu bởi thiên tai. Bộ trưởng cũng xúc động khi nhắc đến những hy sinh, vất cả của các cán bộ chiến sĩ, chính quyền các địa phương đã và đang gồng mình cứu nạn, cứu hộ, khắc phục hậu quả trong thời gian qua.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết Việt Nam nằm trong vùng bão của Tây Nam Thái Bình Dương và là một trong 16 quốc gia đứng đầu thế giới chịu ảnh hưởng của khí hậu cực đoan.

Đối với thực trạng thiên tai xảy ra tại miền Trung vừa qua, Bộ trưởng TN-MT cho rằng cần phải có đánh giá đầy đủ một cách rất khoa học để tìm ra nguyên nhân, nhưng có thể nói rằng nguyên nhân chính là do một tổ hợp các dạng thiên tai. 

"4 cơn bão, trong đó cơn bão số 9 mạnh nhất trong vòng 20 năm qua, hết sức nguy hiểm. Cùng với đó, lượng mưa đã vượt qua mọi chỉ số đo lịch sử, trong đó có những ngày ở Quảng Nam, lượng mưa hơn 500 mm; có những nơi lượng mưa đo được trong cả đợt lên đến 2.000-4.000 mm. Có thể nói đây là trời đổ nước xuống chứ không phải là mưa nữa. Lịch sử cũng chưa từng có số liệu tương tự để tính toán"- ông Trần Hồng Hà nói.

Về tình trạng sạt lở ở các khu vực Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên- Huế, Quảng Nam vừa qua, Bộ trưởng TN-MT cho biết khu vực này đều ở độ cao từ 300-900 m, nên nếu chúng ta kết luận ở đây là do thủy điện thì ở đây không có thủy điện, còn thủy điện Trà Leng 3 thì giờ mới đang xây dựng. "Điều tôi muốn nói là chúng ta không nên suy đoán mà cần dựa vào cơ sở khoa học"- ông nói.

Bên cạnh đó, toàn bộ khu vực này nằm trong đới đứt gãy địa chất, trong thời gian qua đới đứt gãy này bị cà sát tạo ra độ phong hóa, đứt gãy 9-16 m, độ gắn kết rất thấp; nằm trên địa hình đồi núi dốc của sông suối đều theo hình chữ V… "Điều này luôn luôn nằm trong động thái địa chất kiến tạo đó là đứt gãy do tai biến địa chất đã hình thành, khiến cho đất đá bị nát vụn. Cộng thêm vấn đề ngoại sinh là lượng mưa lớn. Chuyên gia tính toán nếu toàn bộ khu vực này trong 5-10 ngày chỉ cần mưa 100 mm đã có nguy cơ sạt lở. Còn lượng mưa 500 mm/ngày, có những nơi lượng mưa đo được trong cả đợt lên đến 2.000-4.000 mm, làm gia tăng trọng lực trượt của đất và làm cho sự gắn kết của các mảng trượt, cùng với kết hợp của các yếu tố cấu thành tổ hợp các thiên tai. "Thiên tai từ các sạt lở đất nhỏ gắn với đồi núi dốc, sông suối hẹp tạo thành biển hồ nước và kích hoạt các hoạt động địa chất nội sinh đó là hoạt động trượt"- Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói.

"Rừng trồng thì các binh đoàn đã phủ xanh 100%. Qua số liệu cho thấy ở khu vực bà con sinh sống hàng chục năm nay có độ che phủ rừng đạt hơn 60-80%".

Theo Bộ trưởng, dù các hồ chứa miền Trung không có chức năng cắt lũ, nhưng phải nói rằng thời gian qua, vận hành, điều tiết rất nhịp nhàng, chặt chẽ, hợp lí nên đã giảm lũ cho bên dưới từ 30-70%. 

"Với các thủy điện nhỏ, lỗi cũng không phải do thủy điện nhỏ. Ở Na Uy có rất nhiều thủy điện nhỏ. Cái lỗi chính là chúng ta chưa phân tích được lợi ích, tính năng thiết kế hiệu quả và công nghệ. Nếu chúng ta tính toán được các công nghệ này hài hòa với tự nhiên thì chúng ta vẫn duy trì được nguồn điện năng mà không làm biến đổi quá lớn đến tự nhiên"

"Tất nhiên việc chuyển đổi mục đích rừng phải có đánh giá. Chúng ta không thể không chuyển đổi mục đích, nếu như hiện nay dân số tăng lên hơn 100 triệu dân, chúng ta không thể không có không gian để phát triển đô thị, bố trí dân cư nhưng việc chuyển đổi phải tính toán lợi ích. Chúng ta phải xác định khu vực cần phải giữ, bảo vệ, đó là rừng phòng hộ, rừng đặc dựng, rừng tự nhiên"- Bộ trưởng TN-MT nói.

Theo Văn Duẩn - Minh Chiến (Nld.com.vn)