Ai đặt tên cho bão Wutip, từng gây thiệt hại thế nào cho Việt Nam?

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia sáng 11/6, áp thấp nhiệt đới đã mạnh lên thành bão (cơn bão số 1), có tên quốc tế là Wutip. Tên bão Wutip do Macau (Trung Quốc) đề xuất, trong tiếng Trung có nghĩa là con bướm.

Tên bão được đặt như thế nào?

Báo Tuổi Trẻ dẫn thông tin theo cơ quan khí tượng Việt Nam cho biết, việc đặt tên bão trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương, bao gồm cả Biển Đông của Việt Nam, đã trải qua nhiều thay đổi. Từ năm 1945, bão được đặt tên theo phụ nữ, và đến năm 1979 thì bắt đầu sử dụng cả tên nam giới.

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2000, các cơn bão được đặt tên theo danh sách mới do 14 nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương (thành viên Ủy ban bão của Tổ chức Khí tượng Thế giới - WMO) đề xuất. Mỗi thành viên đóng góp 10 tên, tạo thành danh sách 140 tên bão. Việc đặt tên các cơn bão mới hình thành trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương được WMO ủy quyền cho Trung tâm Báo bão Nhiệt đới Tokyo thuộc Cơ quan Khí tượng Nhật Bản.

Danh sách tên bão hiện nay có hai điểm khác biệt đáng chú ý. Thứ nhất, rất ít tên là tên riêng của người, mà phần lớn là tên các loài hoa, chim, cây cỏ, động vật và thậm chí là tên các món ăn. Thứ hai, danh sách không sắp xếp theo thứ tự chữ cái mà theo thứ tự chữ cái của tên các quốc gia đề xuất.

Một điều cần lưu ý là tên của các cơn bão gây thiệt hại nặng nề sẽ bị loại bỏ khỏi danh sách và được thay thế bằng tên mới. Đơn cử, đầu năm 2025, tên bão Yagi và Trà Mi (Trami) đã bị "khai tử" sau khi gây thiệt hại lớn cho Việt Nam và Philippines vào năm 2024, cho thấy danh sách tên bão không cố định và luôn có sự bổ sung.

Bão Wutip: Mối đe dọa mưa lớn hiện tại

Về cơn bão Wutip đang hoạt động trên Biển Đông, cơ quan khí tượng dự báo trong hai ngày tới, bão sẽ di chuyển chủ yếu theo hướng tây bắc, tiến về phía đảo Hải Nam (Trung Quốc). Cường độ bão có thể mạnh lên cấp 10 (88-102km/h), giật cấp 13. Sau đó, bão được dự kiến sẽ đổ bộ vào đảo Hải Nam, bán đảo Lôi Châu và đất liền phía nam Trung Quốc rồi suy yếu dần.

Mặc dù nhận định hiện tại bão chưa có khả năng đi vào đất liền Việt Nam, nhưng hoàn lưu bão đã và đang gây ra mưa lớn tại các tỉnh Trung Trung Bộ (từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi) với lượng mưa phổ biến từ 100-300mm, có nơi trên 450mm. Khu vực bắc Tây Nguyên cũng có mưa từ 70-150mm, có nơi trên 200mm.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của bão, phía tây khu vực bắc Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Hoàng Sa) và phía bắc khu vực giữa Biển Đông có mưa dông và gió mạnh cấp 6-7, sau tăng lên cấp 8-9, giật cấp 11, sóng biển cao từ 3-5m. Vùng biển ngoài khơi Quảng Trị đến Quảng Ngãi từ đêm 11/6 có gió mạnh dần lên cấp 6-7, vùng gần tâm bão cấp 8, giật cấp 10, sóng biển cao 2-4m.

Wutip: Cơn bão "con bướm" từng đổ bộ miền Trung năm 2013

Không chỉ là một cơn bão mới hình thành, Wutip còn là cái tên gợi nhớ về một trong những cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào Việt Nam. Chiều 30/9/2013, bão Wutip (bão số 10) với cường độ mạnh cấp 13, giật cấp 14 đã đổ bộ trực tiếp vào các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Hà Tĩnh và Thừa Thiên Huế.

Ông Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương khi đó đã nhận định đây là cơn bão mạnh nhất đổ bộ vào đất liền kể từ cơn bão Xangsane vào năm 2006. Khi vào đất liền, bão Wutip (bão số 10) vẫn duy trì gió mạnh cấp 12-13, giật cấp 14, gây ra thiệt hại nặng nề.

Thống kê từ các địa phương thời điểm đó cho thấy, bão Wutip đã làm 10 người chết và mất tích, hơn 370 căn nhà bị sập, gần 26.000 căn nhà bị ngập, và gần 200.000 căn nhà bị tốc mái, hư hỏng, để lại những hậu quả nặng nề cho khu vực miền Trung Việt Nam.

PN (SHTT)