Lễ hội Ná Nhèm của người Tày được tổ chức vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm tại xã Trấn Yên, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn.
Lễ hội Ná Nhèm trong tiếng Tày có nghĩa là "mặt nhọ", được phục dựng được 5 năm nay, đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều người dân và du khách thập phương về tham dự lễ hội. Năm 2015 lễ hội này chính thức được công nhận là lễ hội cấp quốc gia.
Tại đây, 6 chàng trai lực lưỡng trong làng sẽ được giao nhiệm vụ khiêng "tàng thinh" tượng trưng cho linh vật của đàn ông. Đây là một nghi thức độc đáo để cầu may mắn, bình an, sinh sôi nảy nở trong lễ hội xuân Ná Nhèm.
Trong lễ hội những người tham dự phải bôi nhọ lên mặt thể hiện hình dạng của bọn giặc Tài Ngàn khi còn sống.
Bởi họ tin rằng làm như thế sẽ đánh lạc hướng hồn ma giặc và không con ma nào biết ai đã diễn lại sự thất bại của chúng trước dân làng mà về bắt, gây tai họa và dịch bệnh nữa.
Ngay từ sáng sớm bốn ông lềnh trưởng phải mang lễ vật đến Đình, Miếu để ông Mo và hai ông hội làm lễ mời các thần về dự hội.
Sau khi đã kiểm tra đầy đủ các lễ vật gồm một mâm xôi trắng, một con gà giò chưa gáy, một cỗ bánh tề (gồm 12 chiếc), một thủ lợn và ba đĩa thịt lợn luộc, rượu, 1 đĩa trầu, 3 nén hương, một đôi nến, 1 bình nước lấy ở suối.
Ông Mo đứng trước tảng đá xin âm dương, đọc bài văn cúng thần, tỏ lòng biết ơn thần đã giúp đỡ dân làng với tâm thành mời thần về dự hội, báo cáo với thần linh bắt đầu chuẩn bị về lễ, mời thần về ngự.
Khi tất cả lễ vật đã được tập trung trước miếu Xa Vùn để dâng đức vua Miêu Tĩnh (tức Thái Tổ Mạc Đăng Dung), quân tướng xếp thành hai hàng ở hai bên cửa miếu, tựa như các kiêu binh khi xưa đứng tại sân chầu của nhà vua. Các đồ trống, chiêng được cất vào trong miếu, cờ được cắm trước cửa và hai bên miếu.
Sau khi cung tiến lễ vật, bốn ông tướng vào miếu lạy 4 lạy rồi ra. Phần rước kết thúc để tiếp tục phần hội với các tiết mục văn nghệ, các màn diễn sỹ nông công thương.
Theo Ngọc Thắng (Trí Thức Trẻ)