Khi ra đời, Quả Bóng Vàng được trao cho cầu thủ được bầu chọn là “giỏi nhất thế giới”, không ai thực sự biết nó có nghĩa là gì. Ai là cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất hành tinh? Đó là một câu hỏi mơ hồ đòi hỏi một câu trả lời dứt khoát và có thể chia rẽ bóng đá thành nhiều phe phái.
Chưa hết, đây chính xác là câu hỏi mà France Football, một trong những tạp chí lừng danh về môn thể thao được theo dõi nhiều nhất trên thế giới, đã cố gắng trả lời hàng năm kể từ năm 1956, thời điểm họ khai sinh giải thưởng cá nhân danh giá Quả Bóng Vàng.
Vào ngày đêm nay, tại Théâtre du Châtelet ở Paris, France Football sẽ công bố Quả Bóng Vàng năm nay tại một buổi dạ tiệc đặc biệt hào nhoáng bằng cách trao Ballon d’Or cho cầu thủ phù hợp với định nghĩa “người giỏi nhất thế giới” của chính họ. Tuy nhiên, điều gây tò mò là không ai thực sự biết định “cầu thủ giỏi nhất” thực sự có nghĩa là gì.
Trong một môn thể thao như bóng đá, nơi các vị trí khác nhau có vai trò hoàn toàn khác nhau, vốn dĩ không công bằng khi chọn ra một cầu thủ xuất sắc nhất, bất kể họ chơi ở đâu.
Nhưng France Football, mới chỉ bổ sung một giải thưởng riêng cho thủ môn xuất sắc nhất (được gọi là Yashin Trophy). Còn lại, trước đó, tất cả đều chung một cuộc đua duy nhất để giành Quả Bóng Vàng dành cho cầu thủ xuất sắc nhất.
Kết quả? Những cầu thủ chơi ở vị trí tiền vệ tấn công và tiền đạo luôn xuất hiện trên hàng đầu. Trong lịch sử của giải thưởng Quả Bóng Vàng, chỉ có 1 hậu vệ, đội trưởng của ĐT Italia vô địch World Cup 2006 Fabio Cannavaro và một thủ môn - huyền thoại của bóng đá Liên Xô là Lev Yashin, đã giành được Quả Bóng Vàng 1963.
Đặc biệt, việc các thủ môn bị loại ra ngoài, được thể hiện rõ ràng vào năm 2015 khi thủ môn Gianluigi Buffon không thể tìm được vị trí trong danh sách 50 ứng cử viên hàng đầu cho Quả Bóng Vàng (cuối cùng thuộc về Messi) mặc dù đã dẫn dắt CLB Juventus đoạt một cú đúp trong nước và là Á quân Champions League.
Buffon, khi đó là đội trưởng ĐT Italia, đã tẩy chay cuộc bỏ phiếu năm 2015 cùng với HLV ĐTQG Antonio Conte (từ năm 2010 đến 2015, giải thưởng Quả Bóng Vàng Quả là sự hợp tác với FIFA, nhằm giúp các thủ quân và HLV ĐTQG có tiếng nói trong cuộc bỏ phiếu cùng với các nhà báo thể thao).
Tại buổi lễ giới thiệu Quả Bóng Vàng gần đây nhất vào năm 2019 (Do đại dịch Covid-19 mà Quả Bóng Vàng bị huỷ bỏ), hậu vệ người Hà Lan Virgil van Dijk đứng thứ hai sau Messi mặc dù chơi tốt hơn nhiều so với ngôi sao người Argentina trong các giải đấu quan trọng nhất châu lục.
Vào năm 2014, thủ môn Manuel Neuer của ĐT Đức và Bayern Munich đã phải khóc hận khi chứng kiến cơ hội của mình bị đập nát khi phải cạnh tranh với cỗ máy ghi bàn Ronaldo mặc dù anh đã có vinh quang vô địch World Cup cùng ĐT Đức tại Brazil.
Một năm trước đó, Ronaldo đã đánh bại một đồng đội của Neuer ở CLB là Franck Ribery. Những người Pháp đồng hương của tiền vệ mặt sẹo này cũng chê trách sự bất công vì họ cho rằng chính Ribery mới là người nổi bật trong những trận đấu lớn nhất.
Lời giải thích về tại sao Quả Bóng Vàng đó lại thuộc về Ronaldo là do cầu thủ người Bồ Đào Nha đã tích lũy được nhiều bàn thắng và pha kiến tạo hơn trong năm đó. Lời giải thích mơ hồ đó cũng áp dụng để giải thích tại sao Messi đứng thứ 5 còn Luka Modric của ĐT Croatia và Real Madrid giành Quả Bóng Vàng 2018.
Không biết làm thế nào France Football ưu tiên một loạt các yếu tố phi lý trong hệ thống đánh giá của mình như CLB, đồng đội và cựu cầu thủ… để khởi động chiến dịch PR hàng tháng trước Quả Bóng Vàng để nói về cơ hội của những cầu thủ họ yêu thích.
Ví dụ, theo dõi các trang mạng xã hội của FC Bayern Munich, đội bóng đã công khai phô trương sự ủng hộ tiền đạo Robert Lewandowski của CLB, được coi là ứng cử viên hàng đầu cho năm 2021.
Tất cả những điều này có nghĩa là những cầu thủ thuộc tầng lớp ưu tú của bóng đá thường bị ám ảnh bởi việc giành Quả Bóng Vàng hơn là giành Cúp Bạc cho đội bóng của họ. Điển hình như Ronaldo, người không giấu diếm việc muốn có nhiều Quả Bóng Vàng hơn Messi.
Khi bóng đá ngày càng được cải thiện về mặt kỹ thuật qua mỗi mùa giải và các giải đấu ngày càng xuất hiện nhiều hơn các CLB tham vọng chứ không phải các cá nhân tham vọng, rõ ràng tờ France Football phải bảo vệ và khuếch trương tài sản nổi tiếng nhất của mình là Quả Bóng Vàng.
Để có được điều đó, giải thưởng của France Football công bố phải có tính thuyết phục và khách quan. Quả Bóng Vàng sẽ trở nên công bằng hơn nếu việc bình chọn được gắn với các trọng số riêng biệt như khác biệt về trình độ ĐTQG, CLB và những danh hiệu các nhân khác, hoặc những số liệu thống kê đáng tin cậy như Opta Sports cung cấp.
Tất cả nhằm để xem xét dữ liệu chuyên sâu hơn được tuyển chọn thông qua phân tích nâng cao và được phản ánh trong xếp hạng trận đấu của cầu thủ (là cách khách quan nhất để phân tích hiệu suất của cầu thủ) vào phép tính để tìm ra người chiến thắng.
Còn nếu không, một hệ sinh thái bóng đá công bằng hơn sẽ loại bỏ hoàn toàn Quả Bóng Vàng trong tương lai do giải thưởng danh tiếng này không thể thuyết phục được đám đông về mức độ giỏi nhất của cầu thủ mà họ chọn. Khi đó, Quả Bóng Vàng sẽ là giải thưởng mang tính “tự sướng” của người Pháp mà thôi.
Những cầu thủ từng đoạt quả bóng vàng
Lionel Messi (6): 2009, 2010, 2011, 2012, 2015, 2019
Cristiano Ronaldo (5): 2008, 2013, 2014, 2016, 2017
Michel Platini (3): 1983, 1984, 1985
Johan Cruyff (3): 1971, 1973, 1974
Marco van Basten (3): 1988, 1989, 1992
Franz Beckenbauer (2): 1972, 1976
Ronaldo Béo (2): 1997, 2002
Alfredo Di Stefano (2): 1957, 1959
Kevin Keegan (2): 1978, 1979
Karl-Heinz Rummenigge (2): 1980, 1981
Cầu thủ từng 1 lần giành quả bóng vàng:
Stanley Matthews (1956), Raymond Kopa (1958), Omar Sivori (1961), Luis Suarez (1960), Josef Masopust (1962), Lev Yashin (1963), Denis Law (1964), Eusebio (1965), Bobby Charlton (1966), Florian Albert (1967), George Best (1968), Gianni Rivera (1969), Gerd Muller (1970), Oleg Blokhin (1975), Franz Beckenbauer (1976), Allan Simonsen (1977), Paolo Rossi (1982), Igor Belanov (1986), Ruud Gullit (1987), Lothar Matthaus (1990), Jean-Pierre Papin (1991), Roberto Baggio (1993), Hristo Stoichkov (1994), George Weah (1995), Matthias Sammer (1996), Zinedine Zidane (1998), Rivaldo (1999), Luis Figo (2000), Michael Owen (2001), Pavel Nedved (2003), Andriy Shevchenko (2004), Ronaldinho (2005), Fabio Cannavaro (2006), Kaka (2007), Luka Modric (2018)
Theo Kỳ Lâm (Bongdaplus.vn)