Tổng thống chết thảm, cục diện Haiti gây sốc: Có 2... Thủ tướng hợp pháp, ai cũng nhận là đương nhiệm

Vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise khiến đảo quốc Caribê này rơi vào tình huống khó có thể xác định ai sẽ là người kế nhiệm ông trong vài tháng tiếp theo.

Thẩm phán Jean Wilner Morin, Chủ tịch Hiệp hội Thẩm phán Quốc gia Haiti, nói với CNN rằng thứ tự kế nhiệm chức vụ tổng thống tại nước này là không rõ ràng do những bất ổn chính trị trong nước.

Theo thông lệ, Chánh án Tòa án Tối cao Haiti là nhân vật tiếp theo trong danh sách "kế vị" Tổng thống, nhưng chức vụ này hiện đang bỏ trống bởi Chánh án René Sylvestre mới đây đã qua đời vì mắc bệnh Covid-19. Tang lễ của ông Sylvestre có kế hoạch diễn ra vào ngày thứ Tư, 7/7 - ông Morin cho hay.

Trong khi đó, để Claude Joseph - người được bổ nhiệm làm Thủ tướng lâm thời ngày 14/4 - có thể chính thức trở thành Tổng thống, ông cần phải được Quốc hội Haiti phê chuẩn. Thế nhưng Quốc hội nước này đang bị bỏ trống nhiều ghế lập pháp và không thể hoạt động bình thường.

Cuộc bầu cử Quốc hội Haiti, dự kiến tổ chức từ năm 2018, cho đến nay vẫn không thể diễn ra. Do đó, nước này đang không có cơ quan có đủ quyền lực hiến định để xác nhận thẩm quyền của Thủ tướng Joseph.

Trong một diễn biến làm phức tạp thêm tình hình, Tổng thống Moise ngày 5/7 đã bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Nội vụ Haiti - bác sĩ khoa ngoại thần kinh Ariel Henry - làm Thủ tướng mới.

Theo lịch trình, ông Henry sẽ nhậm chức Thủ tướng vào ngày 7/7 để thay thế ông Claude Joseph. Tuy nhiên, quá trình chuyển giao này đã phải ngừng lại do Tổng thống bị ám sát ngay vào rạng sáng cùng ngày.

Thẩm phán Morin nói với CNN, "Vậy là giờ đây chúng tôi đang ở trong tình huống có hai Thủ tướng. Một Thủ tướng đang tại nhiệm còn người kia thì đã được Tổng thống chính thức bổ nhiệm. Vậy thì ai trong số ai Thủ tướng này sẽ lãnh đạo đất nước?"

Trao đổi với CNN, Thủ tướng Claude Joseph cho biết đã có ba cuộc trao đổi với "tân Thủ tướng" Ariel Henry và đôi bên đi đến thống nhất để ông tiếp quản bộ máy chính quyền. Ông nói rằng mặc dù Henry đã được bổ nhiệm nhưng chưa chính thức nhậm chức, do đó ông mới là Thủ tướng đương nhiệm.

Trong khi đó, ông Henry lại nói với CNN rằng tình hình Haiti hiện nay rất phức tạp và "Tôi mới là Thủ tướng đương nhiệm".

Trong thông cáo ngày 7/7, ông Claude Joseph kêu gọi bình tĩnh.

"Tình hình an ninh trong nước đang trong sự kiểm soát của Cảnh sát Quốc gia Haiti và Lực lượng Vũ trang Haiti," ông tuyên bố, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế "khởi động cuộc điều tra nhằm vào vụ ám sát và Liên hợp quốc triệu tập cuộc họp của Hội đồng bảo an về tình hình Haiti sớm nhất có thể".

Kết quả điều tra sơ bộ của nhà chức trách Haiti cho biết Tổng thống Jovenel Moise bị một nhóm sát thủ đột kích và bắn chết tại tư gia vào khoảng 1h sáng ngày 7/7 (theo giờ địa phương). Ông bị trúng 12 phát đạn vào nhiều vị trí, trong khi các vệ sĩ bảo vệ xung quanh không bị thương.

Đệ nhất phu nhân Haiti cũng bị thương nặng do trúng đạn và đã được chuyển tới thành phố Miami, bang Florida, Mỹ, để chữa trị.

Ngoại trưởng Haiti Frantz Exantus tối 7/7 thông báo, "những nghi phạm sát hại" Tổng thống đã bị bắt chưa đầy 24 giờ sau vụ tấn công. Lực lượng an ninh Haiti đã có cuộc giao tranh ác liệt với nhóm đối tượng tình nghi, trong đó 4 "lính đánh thuê" bị bắn chết và 2 kẻ khác bị bắt.

Theo PV (Doanh Nghiệp & Tiếp Thị)