Tình báo Mỹ lần ra tung tích trùm khủng bố kế vị Osama Bin Laden như thế nào?

Các chuyên gia phân tích tình báo thường chú ý tới những thói quen mà họ cho rằng CIA có thể tận dụng. Trong trường hợp của Al-Zawahri, thói quen đọc sách một mình trên ban công của hắn tạo cơ hội cho CIA thực hiện một vụ tấn công bằng tên lửa tránh được thương vong cho thường dân tại các tòa nhà lân cận.

Cuộc truy lùng tung tích Al-Zawahri, một trong những trùm khủng bố bị truy nã gắt gao nhất thế giới, thực chất đã bắt đầu từ trước sự kiện 11/09/2001. CIA tiếp tục truy lùng Al-Zawahri sau khi hắn kế nhiệm Osama Bin Laden trở thành lãnh đạo của Al-Qaeda, và sau khi Taliban lên nắm quyền tại Afghanistan hồi năm ngoái.

CIA từng mắc sai lầm trong cuộc truy lùng trùm khủng bố này khi tuyển dụng một đặc vụ hai mang, dẫn tới một trong những ngày đẫm máu nhất trong lịch sử cơ quan tình báo Mỹ, theo New York Times.

Không lâu sau khi Mỹ rút quân khỏi Kabul, CIA tăng cường các nỗ lực truy lùng Al-Zawahri bởi họ tin rằng hắn sẽ sớm trở lại Afghanistan. Các quan chức cấp cao nói với Nhà Trắng rằng họ sẽ có thể duy trì một mạng lưới cung cấp thông tin tại Afghanistan, và Mỹ sẽ không làm ngơ trước các nguy cơ khủng bố ở nước này. Đối với CIA, tìm ra tung tích Al-Zawahri sẽ là bài kiểm tra quan trọng cho nhận định đó.

Trong nhiều năm, Al-Zawahri được cho là ẩn náu ở khu vực biên giới Pakistan - Afghanistan, nơi các lãnh đạo Al-Qaeda và Taliban trú ẩn sau khi Mỹ đưa quân tới Afghanistan hồi cuối năm 2001. Al-Zawahri bị truy nã vì có liên quan tới các vụ đánh bom đại sứ Mỹ tại Tanzania và Kenya, và CIA đã theo dõi mạng lưới nhiều nhân vật mà các quan chức tình báo cho rằng đã hỗ trợ hắn.

Mạng lưới này được theo dõi kỹ càng hơn sau khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan hồi năm ngoái, bởi các quan chức tình báo tin rằng một số lãnh đạo cấp cao của Al-Qaeda có thể sẽ trở về.

Suy luận đó đã đúng. CIA phát hiện gia đình của Al-Zawahri đã trở lại Kabul. Dù gia đình này đã tìm cách đảm bạo không bị theo dõi và giữ bí mật vị trí ẩn náu của Al-Zawahri, các cơ quan tình báo đã sớm xác nhận được rằng hắn đã trở về Afghanistan.

"Nỗ lực truy tìm tung tích Al-Zawahri được nối lại. Một điều tốt đẹp xảy ra sau khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan là nhiều nhân vật khủng bố cao cấp nghĩ rằng chúng sẽ trở về an toàn," cựu sĩ quan CIA Mick Mulroy nói.

Ngôi nhà mà Al-Zawahri ẩn náu thuộc sở hữu của một trợ lý cho quan chức cao cấp của mạng lưới Haqqani thuộc chính quyền Taliban. Các lãnh đạo Taliban đôi khi gặp gỡ tại ngôi nhà này.

Không rõ vì lý do gì Al-Zwahri trở lại Afghanistan. Trùm khủng bố này từ lâu đã sản xuất các video tuyên truyền và tuyển dụng nhân sự, và có thể hắn làm điều này dễ dàng hơn ở Kabul. Tại thủ đô ở Afghanistan, hắn cũng sẽ được điều trị bệnh tốt hơn. Dù vì lý do nào đi nữa, mối liên hệ giữa hắn và các lãnh đạo mạng lưới Haqqani cũng giúp tình báo Mỹ tìm ra vị trí ngôi nhà hắn ẩn náu.

"Mạng lưới Haqqani có mối quan hệ rất lâu dài với Al-Qaeda. Họ hỗ trợ chiến thuật cho Al-Qaeda khi cần," cựu sĩ quan CIA Dan Hoffman cho biết.

Khi đã xác định được nơi Al-Zawahri ẩn náu, CIA làm theo quy tắc mà họ đề ra trong chiến dịch truy tìm Bin Laden. Họ dựng một mô hình ngôi nhà và khu vực xung quanh, bổ sung thông tin tình báo thu thập được để có cái nhìn toàn diện nhất. Các nhà phân tích sau đó xác định người luôn xuất hiện ở ban công đọc sách, nhưng không bao giờ rời khỏi ngôi nhà, là Al-Zawahri.

Các quan chức Mỹ nhanh chóng quyết định nhắm mục tiêu vào trùm khủng bố này, nhưng vị trí của ngôi nhà gây ra không ít vấn đề. Ngôi nhà nằm trong khu dân cư Sherpur của thành phố Kabul, một khu vực đô thị với rất nhiều nhà cửa xây dựng sát cạnh nhau. Một tên lửa mang khối lượng chất nổ lớn sẽ gây thiệt hại đáng kể cho nhà cửa xung quanh. Việc triển khai các đơn vị đặc biệt cũng được đánh giá là rất nguy hiểm.

Chiến dịch truy lùng Al-Zawahri là rất quan trọng với CIA. Sau khi Mỹ đưa quân tới Afghanistan, căn cứ CIA ở tỉnh Khost trở thành nơi truy tìm tung tích Bin Laden và Al-Zawahri. Trong nỗ lực tìm kiếm dấu vết của Al-Zawahri, CIA đã mắc sai lầm gây ra thảm họa tại Trại Chapman hồi năm 2009.

Thời điểm đó, các quan chức CIA hy vọng hoped Humam Khalil Abu Mulal al-Balawi, một bác sĩ Jordan và là tuyên truyền viên của Al-Qaeda, sẽ giúp họ tìm thấy Al-Zawahri. Người này cung cấp cho các quan chức Mỹ thông tin về sức khỏe của Al-Zawahri, khiến họ tin rằng thông tin mà hắn cung cấp là thật. Tuy vậy, Al-Balawi là một điệp viên hai mang. Hôm 30/12/2009, hắn xuất hiện tại Trại Chapman rồi thực hiện vụ đánh bom tự sát khiến bảy sĩ quan CIA thiệt mạng.

Hôm 01/04, các sĩ quan tình báo cấp cao thông báo với quan chức an ninh quốc gia tại Nhà Trắng về tung tích của Al-Zawahri. Sau cuộc họp, CIA và các cơ quan tình báo khác đã nỗ lực tìm hiểu thói quen sinh hoạt của trùm khủng bố này.

Họ phát hiện chi tiết quan trọng: Al-Zawahri không bao giờ rời khỏi ngôi nhà, và dường như chỉ hóng gió ở ban công trên tầng cao. Hắn thường đứng ở ban công khá lâu, đủ để CIA có cơ hội nhắm mục tiêu.

New York Times dẫn lời một quan chức cấp cao của chính quyền tổng thống Joe Biden cho biết những thông tin tình báo được đưa ra tại Nhà Trắng được kiểm tra kỹ lưỡng. Một nhóm phân tích độc lập đã có thể xác định danh tính toàn bộ người sống trong ngôi nhà nơi Al-Zawahri ẩn náu.

Các quan chức tình báo sau đó thảo luận về việc sẽ dùng loại tên lửa nào để tiêu diệt Al-Zawahri mà không gây tổn hại cho ngôi nhà, hay khu vực dân cư lân cận. Họ quyết định sử dụng một loại tên lửa Hellfire đặc biệt, được thiết kế để tiêu diệt chỉ một người.

Giám đốc CIA William J. Burns và các quan chức tình báo hôm 01/07 thông báo cho tổng thống Mỹ Joe Biden về kế hoạch tiêu diệt Al-Zawahri, lần này họ mang theo mô hình ngôi nhà, theo New York Times.

Trong cuộc họp kể trên, tổng thống Biden đã đặt câu hỏi về khả năng thiệt hại cho khu vực lân cận, khiến giám đốc CIA William J. Burns phải nêu rõ các bước tình báo Mỹ đã tìm thấy Al-Zawahri như thế nào, và kế hoạch tiêu diệt trùm khủng bố này.

Tổng thống Biden sau đó yêu cầu hàng loạt phân tích. Nhà Trắng yêu cầu Trung tâm Chống Khủng bố Quốc gia Mỹ đưa ra đánh giá độc lập về tác động của việc tiêu diệt Al-Zawahri, tại Afghanistan cũng như trên toàn thế giới, theo một quan chức tình báo cấp cao. Ông Biden cũng đặt câu hỏi về mối nguy cơ đối với Mark R. Frerichs, một công dân Mỹ đang bị mạng lưới Haqqani giam giữ.

Các quan chức sau đó đã nhóm họp nhiều lần trong tháng 06 và tháng 07 để thảo luận về thông tin tình báo và tìm hiểu hậu quả có thể xảy ra. CIA có kế hoạch sử dụng máy bay không người lái của họ, do đó không nhiều quan chức Lầu Năm Góc được mời thảo luận. Nhiều quan chức quân đội cấp cao chỉ biết về kế hoạch tiêu diệt Al-Zawahri không lâu trước khi Nhà Trắng ra thông báo.

Hôm 25/07, tổng thống Biden phê chuẩn kế hoạch của CIA, cho phép họ không kích khi có cơ hội. Sáng 31/07 (giờ Kabul), một chiếc máy bay không người lái do CIA điều khiển phát hiện Al-Zawahri xuất hiện trên ban công ngôi nhà. Hai quả tên lửa được phóng ra, chấm dứt cuộc truy lùng trùm khủng bố đã kéo dà hơn 20 năm.

Lục Chi (Nguoiduatin.vn)