Tiết lộ gây sốc về thời điểm Omicron xuất hiện ở châu Âu, có thể làm đảo lộn giả thuyết về nguồn gốc biến thể

Omicron gần đây được xác định trong quá trình xét nghiệm lại các mẫu được thu thập ở Hà Lan từ 19-23/11, Viện Quốc gia về Y tế Công cộng và Môi trường (RIVM) Hà Lan thông báo hôm 30/11.

Những thông tin về việc Omicron đã xuất hiện ở châu Âu trước khi được báo cáo tại châu Phi đã làm đảo lộn những câu hỏi biến thể có nguồn gốc từ đâu, như thế nào, hay liệu lệnh cấm đi lại với Nam Phi và các nước lân cận có phải là biện pháp chống dịch hợp lý hay không.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa cho rằng nước này đã bị trừng phạt do phát hiện biến thể và báo cáo với giới chức y tế thế giới.

"Chúng ta không nên tìm cách kiểm soát virus bằng cách áp đặt các lệnh cấm phản khoa học và bừa bãi," ông Ramaphosa nói hôm 30/11, bổ sung thêm rằng các biện pháp như xét nghệm hành khách mới là công cụ tốt nhất để chống dịch.

Các quan chức Nam Phi cảnh báo về biến thể B.1.1.529 hôm 24/11. Chỉ hai ngày sau, WHO coi đây là "biến thể gây lo ngại" và đặt tên Omicron, theo bảng chữ cái Hy Lạp.

WHO cho rằng biến thể gây "nguy cơ rất cao" bởi các đột biến giúp nó lây lan dễ hơn. Những người được cho là miễn nhiễm với các biến thể khác vẫn có thể nhiễm Omicron.

Hà Lan trước đó báo cáo hơn 10 ca nhiễm biến thể Omicron, được phát hiện trong quá trình xét nghiệm hành khách tại Sân bay Amsterdam hôm 26/11. Thời điểm đó, có 624 người từ Nam Phi tới Hà Lan.

Giới chức Hà Lan sau đó kiểm tra các mẫu cũ hơn, sau khi xét nghiệm PCR ban đầu phát hiện những bất thường ở protein gai của virus SARS-CoV-2. Biến thể Omicron có 26-32 đột biến trên protein gai, theo WHO.

Các mẫu được thu thập từ các khu vực xét nghiệm công cộng ở các thành phố, theo RIVM. "Hiện chưa rõ những người nhiễm biến thể có từng tới khu vực phía Nam châu Phi trong thời gian gần đây hay không", cơ quan này lưu ý.

Tính đến cuối ngày 29/11, 33 ca nhiễm Omicron đã được xác nhận ở châu Âu tại tám nước: Hà Lan, Áo, Bỉ, CH Séc, Đan Mạch, Đức, Italy và Bồ Đào Nha, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Âu. Các ca nhiễm cũng được phát hiện ở một số nơi khác như Israel, Nhật Bản.

Sự xuất hiện của biến thể Omicron khiến nhiều nước áp lệnh cấm di chuyển nhắm vào Nam Phi và các nước khu vực miền Nam châu Phi. EU, Mỹ, Canada, Nhật Bản, Nga và Anh đều đã thông báo hoặc đề xuất các biện pháp như vậy.

Vài ngày sau khi Nam Phi thông báo với WHO về biến thể mới, Botswana cho biết hệ thống giám sát trình tự gene Covid-19 của họ phát hiện bốn ca nhiễm Omicron, là các nhà ngoại giao làm việc ở nước ngoài trở về nước này hôm 07/11.

"Chưa rõ biến thể mới thực sự khởi phát ở đâu. Có thể Nam Phi hoặc Botswana phát hiện ra sớm nhất, bởi họ có mạng lưới giải mã trình tự gene mạnh," theo trang tin y tế STAT.

Bốn người kể trên xét nghiệm dương tính hôm 11/11, thời điểm họ chuẩn bị rời Botswana. Mẫu bệnh phẩm của họ được xét nghiệm lại sau khi có cảnh báo về Omicron.

Botswana cho biết họ đã phát hiện thêm 15 ca nhiễm Omicron khác, chủ yếu là người từng di chuyển ra nước ngoài.

Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)