Thủ tướng Anh Boris Johnson điều trị tích cực, ai sẽ là người lãnh đạo thay thế?

Chỉ ít giờ sau khi Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết ông Boris Johnson vẫn sẽ lãnh đạo chính phủ nước này, ngoại trưởng Dominic Raab đã được yêu cầu tiếp quản "tại những nơi cần thiết" trong khi ông Johnson vắng mặt.

Phát biểu trước công chúng Anh hôm 06/04, ông Raab khẳng định các bộ trưởng và quan chức vẫn sẽ làm việc theo chỉ đạo của thủ tướng Boris Johnson.

"Công việc của chính phủ vẫn tiếp diễn và thủ tướng đang được đội ngũ nhân viên y tế tại bệnh viện St. Thomas's điều trị. Chính phủ vẫn tiếp tục tập trung thực hiện các chỉ đạo của thủ tướng, đảm bảo rằng chúng ta sẽ đánh bại dịch bệnh, đưa đất nước vượt qua thử thách hiện nay. Tinh thần tập thể phía sau thủ tướng rất mạnh mẽ, và chúng tôi đảm bảo rằng tất cả những kế hoạch mà thủ tướng đã chỉ đạo sẽ được thực hiện trong thời gian sớm nhất," ông Raab nói.

Ông Raab, với tư cách là Bộ trưởng thứ nhất, được giao nhiệm vụ chủ trì cuộc họp nội các hàng ngày về công tác ứng phó với dịch bệnh Covid-19. Trong thông báo đưa ra hôm 06/04, Phố Downing cho biết ông Raab đã được đề nghị "thay thế ở những nơi cần thiết," cho thấy ông chưa được trao toàn quyền vai trò của thủ tướng.

Tuy vậy, thời điểm này thủ tướng Johnson vẫn còn tỉnh táo và hiện vẫn không rõ những quyền lực quan trọng nhất của ông, chẳng hạn như các vấn đề anh ninh quốc gia, đã được bàn giao cho ông Raab hay chưa.

Trong cuộc họp báo hàng ngày của Phố Downing chiều 06/04, ông Raab cho biết các bộ trưởng và quan chức đang "nỗ lực hết mình" để thực hiện các chỉ đạo của thủ tướng Johnson. Tuy vậy khi được hỏi về việc ông đã tiếp quản các "trách nhiệm an ninh" hay chưa, ngoại trưởng Anh từ chối bình luận.

Chuỗi lãnh đạo thay thế của chính phủ Anh không được quy định cụ thể trong hiến pháp như tại Mỹ. Quyền hạn và trách nhiệm của phó tổng thống Mỹ được nêu rõ ràng, nhưng ở Anh, văn phòng phó thủ tướng đã không được sử dụng từ khi Nick Clegg tham gia liên minh của David Cameron năm 2010.

Thậm chí ngay cả khi thủ tướng Boris Johnson nhập viện, tình trạng mơ hồ này đã tạo ra một số thông tin về những cuộc "đấu đá" giữa các bộ trưởng trong nội các, khi đồng minh của Bộ trưởng Văn phòng Nội các Michael Gove cho rằng ông mới là người thay thế thủ tướng trong trường hợp cần thiết.

Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, Phố Downing đã đưa ra kế hoạch về "người kế nhiệm được chỉ định." Ngoại trưởng Dominic Raab là người đứng đầu danh sách này.

Tuy vậy tới tối 06/04, quyền hạn của ông Raab hiện nay vẫn chưa rõ ràng. Tiến sĩ Catherine Haddon, thành viên Viện Chính phủ Anh, cho rằng các bộ trưởng trong nội các sẽ nắm giữ những quyền hạn khác nhau.

Trong số những quyền hạn này có quyền lãnh đạo đối với bộ máy an ninh quốc gia Anh, trong đó có việc kiểm soát các biện pháp răn đe hạt nhân.

"Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh và những năm sau đó, thủ tướng ủy quyền cho các bộ trưởng nội các về vấn đề hạt nhân. Những người này sẽ được triệu tập trong trường hợp thủ tướng vắng mặt," bà Haddon cho hay.

"Không giống như tại Mỹ, nơi người ta phải mang theo mã hạt nhân, tại Anh chỉ cần đảm bảo có chuỗi lãnh đạo thay thế nếu thủ tướng không thể có mặt," tiến sĩ Haddon nói thêm.

Bà Haddon cũng cho rằng việc giám sát các cơ quan tình báo Anh sẽ là trách nhiệm chung của các bộ trưởng.

"MI5 báo cáo lên bộ trưởng nội vụ, MI6 và Trụ sở Truyền thông Chính phủ báo cáo lên ngoại trưởng, vẫn có những đường dây liên lạc như vậy," bà nói.

"Thủ tướng làm việc trực tiếp với các cơ quan này và nhận báo cáo tình báo hàng ngày, nhưng các bộ trưởng trong nội các cũng vậy. Họ cũng có những quyền hạn nhất định trong việc giám sát các cơ quan tình báo. Thủ tướng có quyền hạn tối thượng, nhưng không có nghĩa rằng ông ấy là người duy nhất làm việc với những cơ quan đó," tiến sĩ Haddon cho hay.

Tố Linh (Ngoiduatin.vn)