Uyển Dung (1906 – 1946) là vị hoàng hậu của Tuyên Thống Đế Phổ Nghi, vị hoàng đế cuối cùng của triều đại nhà Thanh. Đồng thời bà cũng chính là vị hoàng hậu cuối cùng của chế độ phong kiến trong lịch sử Trung Quốc.
Hoàng hậu Uyển Dung xuất thân trong gia tộc Quách Bố La thị, một nhánh thị tộc có gốc gác từ bộ tộc Đạt Oát Nhĩ gốc Mông Cổ, thuộc Mãn Châu Chính Bạch kỳ. Khi lớn lên, Uyển Dung được lựa chọn trở thành hoàng hậu của hoàng đế Phổ Nghi. Đại lễ thành hôn của hoàng đế Phổ Nghi và hoàng hậu Uyển Dung diễn ra vào ngày 1/12/1922. Lúc này, cả hai chỉ mới 17 tuổi.
Thời điểm hoàng đế Phổ Nghi và hoàng hậu Uyển Dung tổ chức đại lễ, nhà Thanh đã bị lật đổ 10 năm (từ năm 1912). Tuy nhiên, nhờ vẫn được hưởng các ưu đãi dành cho hoàng thất, Phổ Nghi vẫn được giữ tước vị hoàng đế và ở lại trong Tử Cấm Thành. Theo ghi chép trong lịch sử, tổng chi phi cho đại hôn của hoàng đế Phổ Nghi là hơn 400 nghìn lượng bạc. Trong đại hôn lễ này, ngoài hoàng hậu Uyển Dung, còn có Thục phi Văn Tú được đón vào cung.
Thế nhưng, đại hôn lễ của hoàng đế Phổ Nghi và hoàng hậu Uyển Dung còn có một thiếu sót lớn. Đó là Uyển Dung không được đưa kiệu vào cung qua Đại Thanh Môn, nơi hoàng hậu chỉ đi qua một lần trong đời vào ngày đại hôn. Theo thông lệ của triều đại nhà Thanh, dù nhà của hoàng hậu ở phía nào của kinh thành thì đoàn lễ rước hoàng hậu đều phải đi qua cổng này, rồi từ Ngộ Môn tiến vào cung. Tuy nhiên, hoàng hậu Uyển Dung lại chỉ được rước vào từ cổng Đông Hoa. Điều này chứng tỏ vị hoàng hậu cuối cùng này không còn nhiều tôn nghiêm so với những vị hoàng hậu trước của triều đình nhà Thanh.
Kể từ tháng 12/1922 nhập cung đến khi cùng hoàng đế Phổ Nghi bị đuổi ra khỏi cung vào tháng 11/1924, hoàng hậu Uyển Dung chỉ sống ở trong Tử Cấm Thành có 2 năm.
Hoàng hậu Uyển Dung có thói quen kỳ lạ khi ngủ
Khi Uyển Dung mới vào cung, mối quan hệ của bà và hoàng đế Phổ Nghi tương đối hòa hợp vì bà xinh đẹp, hiểu lễ nghĩa, xuất thân gia giáo và đặc biệt là rất giỏi tiếng Anh. Nhưng sau đó mối quan hệ của cả hai dần xuất hiện rạn nứt do có sự can thiệp của Thục phi Văn Tú.
Đời sống riêng tư của hoàng hậu Uyển Dung luôn là đề tài bàn tán của các thái giám và cung nữ trong cung. Về đời từ của Uyển Dung, ông Tôn Diệu Đình, vị thái giám cuối cùng của triều đình nhà Thanh, là người tiết lộ nhiều nhất. Bởi vì ông từng là thái giám riêng phục vụ hoàng hậu Uyển Dung. Lúc sinh thời, Tôn Diệu Đình đã tiết lộ nhiều bí mật trong hoàng cung, bao gồm cả một số thói quen và sở thích của hoàng hậu Uyển Dung, trong cuốn hồi ký của ông.
Là thái giám hầu cận, nên Tôn Diệu Đình quan tâm đến cuộc sống riêng tư của hoàng hậu Uyển Dung hơn là vấn đề đồ ăn và trang phục. Chẳng hạn, kinh nguyệt vốn là chuyện rất bình thường của con gái, nhưng Uyển Dung lại rất mệt mỏi trong những ngày này.
Do đó, mỗi lần đến kỳ kinh nguyệt của Uyển Dung, không chỉ cung nữ, thái giám hầu hạ mà ngay cả hoàng đế Phổ Nghi cũng biết tường tận. Vì vậy, với tư cách là thái giám hầu cận, Tôn Diệu Đình phải đến điện Dưỡng Tâm để báo cáo với Phổ Nghi, gọi là "xin nghỉ phép". Sau đó, khi Uyển Dung kết thúc chu kỳ này, thái giám Tôn Diệu Đình cũng phải đến gặp hoàng đế để báo cáo lại.
Theo ghi chép trong cuốn hồi ký của Tôn Diệu Đình, trong cung vẫn còn nhiều chuyện kỳ lạ, chẳng hạn như thói quen của hoàng hậu Uyển Dung khi tắm. Theo đó, Uyển Dung thường tắm trong một chiếc bồn sứ lớn, nhưng vị hoàng hậu trẻ tuổi này lại không tự tắm. Thay vào đó, hoàng hậu ngồi bất động và các cung nữ sẽ phụ trách tắm rửa, xoa chân....
Hơn nữa, sau khi tắm xong, hoàng hậu Uyển Dung còn không mặc quần áo và ngồi trên bồn tắm rất lâu rồi tự vuốt ve thân thể. Các cung nữ, thái giám trong cung đều cho rằng hoàng hậu làm như vậy vì quá cô đơn.
Ngoài việc tắm rửa và kinh nguyệt, thái giám Tôn Diệu Đình còn tiết lộ một thói quen kỳ lạ của hoàng hậu Uyển Dung khi ngủ. Thói quen này khiến nhiều người tò mò và ngay cả hoàng đế Phổ Nghi cũng không hề hay biết. Đó là thói quen ngủ không đóng cửa. Cụ thể, mỗi đêm trước khi ngủ, theo lời giải thích của Tôn Diệu Đình: "Chắc do cô đơn quá mức nên hoàng hậu cũng thờ ơ với các thái giám xung quanh. Thử nghĩ xem, lúc đó hoàng hậu chỉ mới 18, 19 tuổi. Ban đêm, hoàng hậu đi ngủ mà không đóng cửa, chỉ buông một tấm rèm tượng trưng mà thôi".
Theo lời kể của thái giám Tôn Diệu Đình, sở dĩ hoàng hậu Uyển Dung có thói quen kỳ lạ như vậy khi ngủ là do bà quá cô đơn và không được hưởng sự quan tâm, chăm sóc từ phía hoàng đế Phổ Nghi. Đây có lẽ cũng là điều khiến nhiều người thương cảm cho số phận của Uyển Dung, vị hoàng hậu cuối cùng triều đại nhà Thanh.
Theo Minh Hằng (Phụ nữ Thủ đô)