Bắc Tề là 1 trong 5 triều đại thuộc Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc. Triều đại này cai quản khu vực miền bắc Trung Quốc từ năm 550 tới năm 577. Văn Tuyên Đế (526–559), tên húy Cao Dương, miếu hiệu Hiển Tổ, là vị hoàng đế khai quốc của triều đại Bắc Tề.
Trong giai đoạn đầu trị vì, Văn Tuyên Đế đặc biệt chú tâm đến các vấn đề quân sự, vì thế sức mạnh quân sự của Bắc Tề lúc này ở vào thời kỳ đỉnh cao. Văn Tuyên Đế cũng có nhiều sách lược hiệu quả để giảm gánh nặng thuế cho dân.
Trong khoảng 3 năm đầu của Văn Tuyên Đế, chính sự triều đình Bắc tề hoạt động hiệu quả còn quân đội thì hùng mạnh. Tuy nhiên, ở đỉnh cao danh vọng, Văn Tuyên Đế lại trở nên tàn bạo và có các hành vi thất thường chủ yếu bắt nguồn từ chứng nghiện rượu. Điều này vì thế, đã khiến chính quyền của ông sau đó rơi vào hỗn loạn.
Trong cuốn Tư trị thông giám, Tư Mã Quang miêu tả rất kĩ về chứng nghiện rượu của Văn Tuyên Đế như sau: “Văn Tuyên Đế uống rất nhiều và sống phóng đãng, thực hiện các hành vi cuồng bạo theo ý muốn nhất thời của mình. Đôi khi ông ca hát và nhảy múa thâu đêm suốt sáng. Đôi khi ông xõa tóc và mặc Hồ phục với khăn quàng màu sắc. Đôi khi ông lõa thể và mặt bôi phấn son đi lang thang trong điện”
Cũng theo Tự Trị Thông giám, Văn Tuyên Đế thường tiến hành những cuộc ghé thăm bất ngờ vào tư gia của các quan lại quý tộc và hoàng thân quốc thích khi ông say rượu. Một số ghi chép cho thấy, vị vua nát rượu này nhiều khi còn ngủ ngay trên đường. Thói quen lõa thể khi say của Văn Tuyên Đế thường được ông thể hiện vào mùa hè, song thậm chí ngay cả vào mùa đông giá rét, vị vua này cũng trần truồng và chạy xung quanh.
Một lần, khi Văn Tuyên Đế say rượu và bị Lâu thái hậu đã quở trách. Đáp lại, ông đe dọa rằng sẽ gả… mẹ mình cho một người Hồ cao tuổi. Đến khi Thái hậu trở nên tức giận, Văn Tuyên Đế đã đốt một đám lửa lớn, định nhảy vào để tự sát, khiến Hoàng cung một phen kinh hãi. Sau đó, Văn Tuyên Đế cam kết sẽ không uống rượu nữa, song ông chỉ làm được điều này trong 10 ngày.
Nhưng nếu như Văn Tuyên Đế chỉ có những hành động kiểu như vậy khi say thì đã đành một nhẽ. Đằng này, cấp độ “nát rượu” của Hoàng đế Bắc Triều càng về sau càng lên một tầm mới, với sở thích giết người khi say. Chuyện kể rằng có một lần trong lúc say và đi lang thang trên đường, Văn Tuyên Đế đã hỏi một người đàn bà rằng: "Thiên tử như thế nào?" Người đàn bà này đáp lại, "Điên điên si si, có Thiên tử nào đâu". Tức khí, Văn Tuyên Đế ra lệnh chém đầu người này ngay trên phố.
Ông cũng từng bắn một mũi tên vào nhạc mẫu Thôi thị (mẹ của Lý hoàng hậu) và đánh roi bà. Thậm chí, có truyền thuyết kể rằng hầu hết các phụ nữ trong hoàng tộc họ Cao đều đã bị buộc phải quan hệ tình dục với Văn Tuyên Đế mối khi vị vua này say rượu. Khi người thiếp của Cao Hoan là Bành Thành thái phi Nhĩ Chu Anh Nga từ chối, Văn Tuyên Đế đã tự tay giết chết bà.
Đại thần Dương Âm, vì thế, đã lập ra một nhóm các tù nhân đã bị kết án (nhưng không phải tất cả đều là án tử) để cấm quân có thể sử dụng nếu Văn Tuyên Đế muốn giết người khi say. Theo đó, mỗi khi vị vua nát rượu này nổi hứng giết người, một tù nhân bị kết án sẽ được đưa đến để ông này thỏa mãn thú tính.
Có nguồn khác ghi rằng, trong một lần say rượu vì ghen tuông với quá khứ của người thiếp gọi là Tiết thị, Văn Tuyên Đế đã chặt đầu và giữ thủ cấp của bà trong ống tay áo. Tại một bữa tiệc diễn ra ngay sau đó, ông quăng thủ cấp của Tiết thị lên một cái đĩa và cắt thi thể của bà thành nhiều mảnh, bắt đầu đùa giỡn với chân của bà, khiến tất cả những quan thần có mặt hoảng sợ. Cuối bữa tiệc, Văn Tuyên Đế bọc các phần thi thể của Tiết thị lại và bắt đầu khóc lóc.
Khi Văn Tuyên Đế say rượu, ông thường đánh đập con trai trưởng Cao Ân khiến người này bị chứng khủng hoảng tinh thần nặng đến mức không thể nói được trong một thời gian dài. Mùa hè năm 559, trong một cơn say, Văn Tuyên Đế nghi ngờ các thành viên hoàng tộc họ Nguyên của Bắc Ngụy cuối cùng đang triển khai kế hoạch đòi lại quyền lực. Vì thế ông đã ra lệnh thảm sát Nguyên gia, bất kể tuổi tác hay giới tính, và cho ném thi thể của họ xuống Chương Thủy.
Vào mùa thu năm 559, Văn Tuyên Đế lâm trọng bệnh. Các sử gia tin rằng căn bệnh bắt nguồn từ chứng nghiện rượu của ông. Văn Tuyên Đế băng hà ngày 25/11/559, ở tuổi 33, sau hơn 9 năm trì vị.
TẦM HOAN (SHTT)