Quấy rối tình dục 'núp bóng' lời mời tuyển nhân sự khiến nhiều phụ nữ gặp phải sếp 'yêu râu xanh'

Hồi đầu năm nay, Fangzi (tên nhân vật đã được thay đổi) đã quyết định tìm kiếm một công việc thực tập, và như nhiều thanh niên Trung Quốc khác, cô đã tìm kiếm trên nền tảng việc làm Boss Zhipin, nơi có hơn 200 triệu người ở Trung Quốc đăng ký sử dụng. 

Chỉ sau thời gian ngắn tìm kiếm, Fangzi đã tìm được một vị trí trợ lý giám đốc bán hàng cho một công ty mà cô khá ưng ý. Ban đầu, mọi thứ đều diễn ra suôn sẻ, cô được mời phỏng vấn vào chiều cùng ngày và bắt đầu công việc ngay ngày hôm sau.

Nhưng Fangzi cũng đã sớm nhận ra những điều không đúng khiến cô bất an. Trong cuộc phỏng vấn, người quản lý đã hỏi cô những câu hỏi không thuộc chuyên môn như cô có còn độc thân không. Khi cô thắc mắc về câu hỏi thì người này đã lảng sang chuyện khác. Tuy nhiên khi cô bắt đầu vào làm việc, người quản lý lại tiếp tục nhắc đến những vấn đề nhạy cảm. Thậm chí khi tan giờ làm, người này còn liên tục gửi cho cô những tin nhắn mang tính khêu gợi đầy ẩn ý.

"Anh ta nói tôi nên nhiệt tình hơn và ôm anh ấy nhiều hơn khi ở văn phòng." Fangzi nhớ lại khi chia sẻ câu chuyện với trang Sixth Tone. "Anh ta thậm chí còn hỏi tôi có còn trinh hay không và về nhu cầu tình dục của tôi.", cô nói.

Những ngày tiếp theo sau đó, mọi thứ càng trở nên tồi tệ hơn đối với nữ nhân viên này. Trong bữa ăn tối của công ty, người quản lý đã chuốc rượu cho Fangzi rồi cố gắng đòi đưa cô về nhà. Khi Fangzi kiên quyết từ chối thì ngay ngày hôm sau anh ta đe dọa sẽ không đào tạo thêm cho cô nếu cô không chịu ngủ cùng anh ta. Khó chịu hơn, người này còn đòi trừ lương của cô chỉ vì cô đã có "hành động không thể chấp nhận được."

Ngay buổi chiều hôm đó, Fangzi quyết định xin thôi việc đồng thời cô cũng chia sẻ câu chuyện của mình lên mạng xã hội WeChat. Cùng thời gian này, cô cũng tham gia vào một phong trào trực tuyến đang phát triển ở Trung Quốc nhằm bêu tên và tố cáo những ông chủ lạm quyền đối với nhân viên nhằm gây áp lực cho các nền tảng tìm kiếm việc làm loại bỏ những người này ra khỏi ứng dụng.

Vấn đề nan giải

Quấy rối và lạm dụng tình dục là chuyện rất dễ gặp ở nhiều nơi làm việc tại Trung Quốc. Trong nhiều lĩnh vực, văn hóa phân biệt giới tính và lạm dụng vẫn ăn sâu vào tư tưởng người dân nơi đây bất chấp việc nhiều bộ luật chống quấy rối tình dục đã được ban hành.

Tong Lao, người sáng lập Girls, Don't Be Scared, một trang mạng xã hội tập trung vào vấn đề an toàn, quyền và giáo dục giới tính cho phụ nữ với hơn 5 triệu người theo dõi ở Trung Quốc, cho biết dù mại dâm là hoạt động bất hợp pháp ở Trung Quốc nhưng tình dục vẫn được coi như một loại giao dịch, thậm chí còn được coi là một tài nguyên để khai thác.

Những nền tảng việc làm như Boss Zhipin, nơi có hơn 200 triệu người đăng kí sử dụng, đã vô tình trở thành "chất dẫn dắt" cho hoạt động này. Nhiều công ty đã sử dụng các nền tảng việc làm để "săn mồi", quấy rối tình dục phụ nữ, thuê phụ nữ trẻ để ngủ với quản lý hoặc khách hàng hoặc đơn giản như thuê chị em với cái mác làm người mẫu nhưng thực tế công việc của họ lại liên quan đến tình dục.

Trong nhiều trường hợp, bên tuyển dụng sẽ dụng những lời lẽ nói giảm nói tránh để các nhân viên nữ biết được bản chất công việc mà họ sẽ làm. Ling Dang, một tài khoản của Boss Zhipin đến từ tỉnh Phúc Kiến, chia sẻ với phóng viên rằng cô liên tục phải nhận tin nhắn từ nhà tuyển dụng với câu hỏi: "Cô có ăn kem không?". Và chỉ khi cô lên mạng tìm hiểu thì mới vỡ lẽ ra rằng cụm từ "ăn kem" là ám chỉ một hoạt động tình dục.

Các nhà tuyển dụng cũng có thể gợi ý về những việc cần làm như phải mang tất lưới màu đen, một dạng gợi ý về chuyện tình dục hoặc hỏi ứng viên có "hướng ngoại" hay không và họ sẵn sàng đào tạo và phát triển cho ứng viên thuần thục những chuyện đó.

Tong nói: "Rất nhiều chị em nói với tôi về các vị trí tuyển dụng như người mẫu hay vũ công trên các nền tảng tuyển dụng. Những quảng cáo này tuy bề ngoài là tuyển người mẫu, nhưng chỉ sau một cuộc phỏng vấn, người đăng kí mới phát hiện ra rằng họ đang tham gia vào một tổ chức mại dâm."

Tong đang đề cập đến Huachang, một kiểu hộp đêm tuyển dụng các vũ công nữ. Thực tế, những nơi như vậy không khác gì nhà thổ. Khách hàng sẽ đến các tụ điểm này và trả tiền cho các vũ công để hầu rượu họ, trò chuyện và cuối buổi là hi vọng các vũ công sẽ đi cùng đến khách sạn ngủ qua đêm.

“Ban đầu, những người phụ nữ này sẽ trải qua khóa đào tạo về khiêu vũ và catwalk, vì vậy họ trông giống như công việc của một người mẫu hoặc dancer (vũ công)” Tong nói. “Tuy nhiên, một khi họ bắt đầu làm việc trong các câu lạc bộ, họ sẽ bị áp lực bởi những người quản lý để thực hiện hành vi bán dâm để moi thêm tiền từ khách hàng.”

Xiao Yu, một tài khoản Boss Zhipin khác, đã được một nhà tuyển dụng ở Trường Sa, thủ phủ của tỉnh Hồ Nam, tiếp cận với mục đích tìm kiếm các nữ thanh niên làm việc trong loại hình câu lạc bộ này.

Quảng cáo rất đơn giản và không có điểm đáng ngờ, tuy nhiên khi kết bạn WeChat người này bắt đầu nói với Xiao rằng cô có thể tìm được một người bạn trai giàu có khi làm việc ở đó.

Theo Xiao Yu người tuyển dụng đã gây áp lực buộc cô phải đến quán bar để "kiếm thêm tiền". Mặc dù người này không cho biết cô phải làm gì nhưng Xiao đã cảm thấy có nguy hiểm nên đã từ chối.

Sau khi cô đăng tải trải nghiệm của mình lên mạng Weibo, những người dùng khác cùng chung nhà tuyển dụng đã cho cô biết đây là một huachang.

Chưa được bảo vệ

Phụ nữ Trung Quốc có ít công cụ để tự bảo vệ mình trong những tình huống như các nạn nhân vừa chia sẻ. Bởi ngay việc việc tố cáo sự việc qua kênh nội bộ của công ty hay chính quyền địa phương cũng khó có thể giải quyết.

Trung Quốc ban hành luật đầu tiên cấm quấy rối tình dục vào năm 2005 và bổ sung một điều khoản mới vào Bộ luật Dân sự buộc người sử dụng lao động phải hành động để ngăn chặn hành vi quấy rối nơi công sở vào năm 2020. Nhưng những biện pháp này, mặc dù có mục đích tốt lại thường không hiệu quả trong thực tế, Aaron Halegua, một luật sư có trụ sở làm việc tại New York chuyên về luật việc làm của Trung Quốc chia sẻ.

“Dù luật quy định người sở hữu lao động đưa ra các biện pháp ngăn chặn quấy rối tình dục, nhưng luật lại không nhắc tới trách nhiệm pháp lý đối với chủ sở hữu lao động nếu họ không thực hiện yêu cầu”. Aaron Halegua cho biết.

Những năm gần đây, một loạt vụ án nổi tiếng về các vụ lạm dụng tình dục liên quan đến người nổi tiếng được phanh phui, nhưng nạn nhân vẫn chưa đòi lại được công lý cho bản thân.

Tháng 8 vừa qua, Zhou Xiaoxuan hay còn gọi là Xianzi, đã thua kiện vụ án quấy rối tình dục khi cô tố cáo người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng Zhu Jun chỉ vì tòa án viện lý do “thiếu bằng chứng”. 

Hay như năm ngoái 2021, một nhân viên của Alibaba tố cáo sếp tấn công tình dục cô trong chuyến công tác. Kẻ bị tố cáo bị công ty sa thải sau khi cảnh sát bắt giữ vì hành vi cưỡng bức. Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau, Alibaba cũng sa thải người tố cáo và nói rằng cô đã lan truyền thông tin sai lệch và làm tổn hại danh tiếng công ty.

Vì không tìm được công bằng cho mình, nhiều phụ nữ Trung Quốc đã tìm đến mạng xã hội để báo cáo sự việc. Ngay cả khi họ không giành được công lý, họ vẫn có thể vạch mặt những kẻ lạm dụng, cảnh báo những phụ nữ khác về các công ty "săn mồi" và buộc các nền tảng việc làm như Boss Zhipin phải hành động.

Tuy nhiên, những chiến dịch này lại không đạt hiệu quả cao. Các bài đăng có nội dung nêu rõ về nữ quyền thường bị xóa với lý do "kích động phe phái về giới tính".

Do đó, các cá nhân bắt đầu chuyển hướng, đăng bài tố cáo bằng cách sử dụng những hashtag ẩn ý như "bài tuyển dụng công việc kỳ lạ", "HR kỳ lạ". Họ cũng đang báo cáo trực tiếp những kẻ lạm dụng cho Boss Zhipin và yêu cầu nền tảng xóa tài khoản của họ.

Chiến dịch dường như đã tạo ra tác động thực sự. Vào tháng 8, một người dùng Weibo cho rằng một nhà tuyển dụng ở Quảng Châu đang sử dụng Boss Zhipin để thuê các phụ nữ trẻ làm mại dâm. Bài đăng lan truyền trên Weibo nhanh chóng và nhận được hơn 10 triệu lượt xem và đưa Boss trở thành tâm điểm chú ý trên toàn quốc.

Vài tuần sau, Boss Zhipin thông báo họ đã đưa vào danh sách đen hơn 200.000 nhà tuyển dụng mà họ cáo buộc là "quấy rối tình dục, xuất bản các từ hoặc hình ảnh khiêu dâm hoặc các hành vi quấy rối tình dục khác", đồng thời cấm những người này tham gia nền tảng.

Nền tảng cũng đang xem xét các khiếu nại của người dùng. Ví dụ, Ling Dang tố cáo với Boss Zhipin việc cô được hỏi có "ăn kem" không. Ngay lập tức, tài khoản của công ty này bị khóa. Xiao Yu cũng thành công trong việc đưa nhà tuyển dụng huachang vào danh sách đen của Boss Zhipin.

QT (Nguoiduatin.vn)