Những “tiểu yêu” Nga biến hải quân Việt Nam thành ông lớn

Điểm yếu lớn nhất của hải quân Việt Nam và Đông Nam Á

Ngoài khả năng tác chiến ngầm, điểm yếu lớn nhất của lực lượng tàu mặt nước của hải quân các quốc gia Đông Nam Á là khả năng phòng không hạm quá yếu kém và không có khả năng tấn công mặt đất.

Nhất là trên Biển Đông, nỗi lo về khả năng phòng không hạm đang hiển hiện khi không một nước nào sở hữu những biên đội tàu có khả năng phòng không mạnh mẽ, trong bối cảnh một số quốc gia đang nỗ lực đẩy mạnh phát triển lực lượng không quân hùng hậu.

Hiện cả khu vực Đông Nam Á chỉ có Singapore là có lực lượng phòng không hạm tương đối mạnh, được xếp vào dạng phòng không khu vực.

Hải quân nước này hiện đang sở hữu 6 tàu hộ vệ lớp Formidable, thiết kế dựa trên lớp tàu hộ vệ La Fayette; được trang bị hệ thống tên lửa phòng không tầm trung Aster-15, với tầm phóng 30-40km và hệ thống tên lửa phòng không tầm xa Aster-30, có tầm phóng 120km.

Còn lại các chiến hạm của các quốc gia như Indonesia, Malaysia hay Việt Nam với các chiến hạn mạnh nhất là tàu hộ vệ lớp Gepard 3.9 đều có khả năng phòng không yếu kém, với các hệ thống phòng không hạm tầm gần/thấp, chỉ xứng đáng xếp vào dạng phòng không điểm.

Hiện nay, một số quốc gia đang nỗ lực thay đổi hiện trạng trên biển Đông, xây dựng các căn cứ không quân và hải quân trên biển, âm mưu triển khai máy bay chiến đấu, hệ thống phòng không, tên lửa đối đất trên đó, mưu đồ khống chế toàn bộ Biển Đông.

6 khinh hạm tàng hình lớp Formidable của Singapore hiện được xếp hạng mạnh nhất Đông Nam Á

Nếu một khi chiến sự xảy ra, yếu tố tiên quyết là cần phải đè bẹp các căn cứ tiền duyên này. Với sự hạn chế về tầm phóng của các tên lửa tấn công đất đối đất, việc sở hữu khả năng tấn công mặt đất từ trên biển là điều hết sức cần thiết nhưng hải quân Đông Nam Á hiện chưa có khả năng này.

Cả tính năng phòng không hạm và tấn công mặt đất thường chỉ được tích hợp ở những chiến hạm xếp vào hạng tàu khu trục hoặc tuần dương hạm hạng nặng của Nga, Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc… Tuy nhiên, giá của những chiến hạm này thường rất đắt, có loại lên tới hàng tỷ USD.

Tuy nhiên, Nga đã mở ra những hy vọng mới cho hải quân các nước Đông Nam Á, khi phát triển ồ ạt các chiến hạm cỡ vừa và cỡ nhỏ, có khả năng tấn công mặt đất, đồng thời cũng tích hợp những hệ thông phòng không tương đối hiện đại lên những con tàu rất nhỏ bé.

Chúng ta cùng đi tìm hiểu 2 lớp tàu có tính năng tương đối toàn diện, với khả năng tấn công đối hạm/đối không và đối đất mạnh mẽ, nhưng giá thành khá rẻ của Nga, có thể giúp hải quân Việt Nam nâng cao rất nhanh sức mạnh của mình, vươn lên đứng hàng đầu khu vực.

So sánh thiết kế Project 20385 lớp Gremyashchy (trên) và Project 20381 lớp Steregushchy (dưới)

Tàu hộ vệ Dự án 20385 lớp Gremyashchy

Thiết kế Project 20385 lớp Gremyashchy là thiết kế cải tiến vượt trội từ nguyên mẫu tàu hộ vệ hạng nhẹ Project 20380 Steregushchy, 2 mẫu này (cùng với tàu Project 22350 và Project 20381) đều do Nhà máy đóng tàu Severnaya Verfi chế tạo.

Hiện tại đã có 2 chiến hạm thuộc Dự án 20385 được bàn giao cho hải quân Nga là chiếc Gremyashchy (hạ thủy 2-2-2012) và Provornyy (hạ thủy 25-7-2013). Chúng sẽ được biên chế đầu tiên cho Hạm đội Biển Bắc, sau đó mới đến các Hạm đội khác của Nga.

Tàu lớp Gremyashchy có chiều dài 105 m, chiều rộng 13 m, mớn nước 7,95 m, lượng giãn nước 2.200 tấn. Tàu được trang bị 1 bệ pháo 100mm А-190, 2 bệ pháo 6 nòng 30 mm АK-630М. Các tàu này có thể mang các trực thăng Kа-27PL.

Hệ thống phóng tên lửa đối hạm/đối đất thẳng đứng UKSK

Các khinh hạm lớp Gremyashchy sẽ được trang bị 8 ống phóng thẳng đứng UKSK chứa tên lửa hành trình chống hạm P-800 Oniks (Onyx) hoặc Kalib-NK bố trí trước tháp điều khiển, thay thế 2 cụm 4 ống phóng KT-184 của tên lửa Uran ở giữa tàu trên các lớp trước.

Tàu được trang bị hệ thống tên lửa phòng không hạm thế hệ mới nhất là Redut. Các tên lửa được bố trí trong 2 cụm 8 ống phóng thẳng đứngở đuôi tàu. Trong mỗi ống phóng có thể bố trí 1 tên lửa tầm trung М96Е (40-50km) hay tầm xa 9М96Е2 (120-150km), hay các tên lửa tầm ngắn 9М100 (10-15km).

Khả năng phòng không này tương đương hoặc nhỉnh hơn hệ thống tên lửa Aster-30 trên khinh hạm lớp Formidable của Singapore.

Không những có khả năng phòng không và đánh chặn tên lửa hành trình, khi cần, hệ thống phòng không hạm đa năng Redut (hay còn gọi là Polyment-Redut, đặt theo tên lửa Redut và radar Polyment) còn có khả năng tiêu diệt cả mục tiêu mặt nước.

Tính năng này đã được thử nghiệm thực tế trên tàu hộ tống Soobrazitelny, thuộc Project 20380 của Hạm đội Baltic. Vào đầu tháng 6-2014, chiến hạm này cũng đã dùng hệ thống tên lửa phòng không đa năng Redut tiêu diệt thành công một tên lửa hành trình.

Tổ hợp ống phóng tên lửa thẳng đứng UKSK trên tàu Đô đốc Gorshkov

Với hệ thống vũ khí phòng không và chống hạm/đối đất như vậy, các khinh hạm thuộc Dự án 20385 sẽ là những tàu chiến mặt nước cỡ 2.000 tấn có hỏa lực mạnh và toàn diện nhất thế giới, tương đương với các khu trục hạm của châu Âu có lượng giãn nước gấp 4 lần.

Vào năm 2013, theo công bố của Nhà máy đóng tàu Severnaya Verfi, trong chương trình vũ khí nhà nước Nga hiện đang triển khai và sẽ hoàn thành vào năm 2020, Hải quân Nga đã đặt hàng nhà máy đóng cho 10 tàu thuộc Project 20385.

Tuy nhiên, trong một tuyên bố sau đó, thư ký báo chí của Severnaya Verf là bà Olga Vilde cho biết, sau khi cắt giảm các chương trình đóng tàu hạng nặng, nhu cầu hiện nay của Hải quân Nga đối với tàu hộ vệ cỡ vừa thuộc Project 20385 lên tới gần 20 chiếc, để phân bổ đều 4 các hạm đội.

Theo tuyên bố của giới chức công nghiệp quốc phòng Nga, giá của chiến hạm lớp Gremyashchy chỉ vào khoảng 12,5 tỷ rúp, tính theo tỷ giá trước khi đồng Rúp lao dốc vào tháng 1/2014 (33 Rúp đổi được 1 USD) là khoảng 378 triệu USD. Đây là một cái giá quá rẻ cho những tính năng ưu việt của nó.

Hệ thống phòng không đa năng Polyment-Redut 12 ống phóng trên tàu hộ tống Project 20380 Soobrazitelny

Tàu tuần tiễu ven bờ/hộ tống đóng kiểu modul Project 22160

Project 22160 do Cục thiết kế St-Peterburg thiết kế và nhà máy đóng tàu Zelenodolsk chế tạo là một loại tàu tuần tra/hộ tống được chế tạo theo kiểu module đầu tiên của Nga, được ứng dụng một loạt công nghệ mới trong thiết kế chế tạo.

Theo đó Project 22160 sẽ được đóng mới theo dạng module (các thành phần của tàu sẽ được đóng hoàn chỉnh theo từng phần riêng biệt, sau đó ghép nối lại với nhau thành một chiếc tàu hoàn chỉnh). Thiết kế module giúp rút ngắn thời gian đóng tàu cũng như dễ nâng cấp lên các tiêu chuẩn hiện đại hơn.

Project 22160 có thiết kế thủy động lực học với khả năng tàng hình rất cao. Tháp chỉ huy được thiết kế xuôi về sau dạng gần giống kiểu kim tự tháp, có nét giống dự án tàu tuần tra lớp Gowind của Pháp.

Tàu tuần tiễu ven bờ/hộ tống đóng kiểu modul Project 22160

Tàu được thiết kế với 2 cấu hình khác nhau gồm: Tàu tuần tiễu ven bờ và tàu hộ tống. Ở đây chúng ta quan tâm tới cấu hình tàu hộ tống nhưng có sức mạnh tương đương những tàu hộ vệ hạng nặng trên thế giới hiện nay.

Lớp tàu này được thiết kế theo kiểu modul nên có thể tùy chỉnh lượng giãn nước theo yêu cầu. Hiện có 3 kiểu chính là 1300 tấn, 1500 và 1800 tấn. Proejct 22160 cơ bản (1300 tấn) có chiều dài 94 mét, rộng 14 mét, mớn nước 3,4 mét, thủy thủ đoàn 80 người.

Tàu được trang bị hệ thống động lực CODAG (kết hợp động cơ diesel-tuabin khí) cho tổng công suất 34.000 mã lực, 4 máy phát điện diesel công suất 300kw, cho tốc độ tối đa 30 hải lý/h, tốc độ tiết kiệm nhiên liệu 16 hải lý/h, tầm hoạt động 6.000 hải lý, thời gian hoạt động liên tục 60 ngày.

Cấu hình tàu hộ tống được trang bị cực mạnh, không kém gì các tàu hộ vệ hạng nặng tiên tiến. Vũ khí gồm có: Pháo hạm A-220M 57mm tầm bắn 12km, 2 súng máy hạng nặng 14,5mm điều khiển từ xa và 2 hệ thống phóng đạn gây nhiễu Pk-10.

Tàu lắp đặt 1 hệ thống phóng thẳng đứng VLS 3S90E, sử dụng đạn tên lửa phòng không tầm trung đa kênh Shtil-1, có tầm phóng 50km được bố trí phía sau pháo chính. Phía đuôi tàu được bố trí hệ thống phóng thẳng đứng VLS cho tên lửa Kaliber hoặc P-800 Onyx .

Hệ thống tên lửa phòng không tầm trung đa kênh Shtil-1

Ngoài vũ khí đối hạm/đối đất/phòng không rất mạnh, tàu hộ tống Project 22160 còn được trang bị hệ thống tác chiến chống ngầm với hệ thống định vị thủy âm MGK-335EM, hệ thống phát hiện người nhái dưới nước AGS Pallada, 2 súng phóng lựu chống người nhái DP-65.

Thiết kế thủy động lực học hiện đại, cấu hình vũ khí mạnh, tàu hộ tống thuộc Project 22160 có thể coi là một lựa chọn lý tưởng cho nhiệm vụ bảo tuần tra bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và bảo vệ chủ quyền biển đảo của những quốc gia có lực lượng hải quân khiêm tốn như Việt Nam.

Kết luận:

Ngoài 2 lớp tàu trên, Nga còn một số tàu hộ vệ hạng nhẹ Project 21631, lớp Buyan-M vừa phóng tên lửa hành trình diệt IS ở Syria hôm 7-10 (lượng giãn nước 949 tấn) và tàu hộ vệ hạng nhẹ Project 22800, lớp Karakurt (800 tấn), đều có khả năng tấn công đối hải/đối đất tên lửa Kalibr hoặc Onyx.

Chúng cũng là những sự lựa chọn rất đáng chú ý bởi giá thành không đắt hơn nhiều so với tàu tên lửa lớp Molniya Project 1241.8 (lượng giãn nước 560 tấn) -mà ta đã mua giấy phép chuyển giao công nghệ của Nga và tự sản xuất ở trong nước - nhưng có hỏa lực mạnh hơn gấp bội.

Tàu hộ vệ hạng nhẹ lớp Buyan-M (ảnh lớn) và tàu hộ vệ hạng nhẹ Project 22800, lớp Karakurt

Như vậy, việc hiện nay Nga đang phát triển ồ ạt các chiến hạm cỡ nhỏ mang tên lửa hành trình và hệ thống phòng không hiện đại theo kiểu phương Tây, chính là cơ hội lớn cho Việt Nam hiện nâng cấp thần tốc lực lượng tàu mặt nước của mình.

Với việc các chiến hạm cỡ vừa trở xuống này đều tích hợp khả năng phòng không hạm và tấn công tầm xa với các hệ thống phóng thẳng đứng, có lẽ sau này Việt Nam không cần đặt mua thêm các chiến hạm Gepard 3.9 và các tàu tên lửa lớp Molniya với hệ thống phóng nghiêng kiểu truyền thống.

Trong tương lai không xa, khi công nghệ đóng tàu chiến của Việt Nam có những bước tiến mới, chúng ta hoàn toàn có thể đàm phán với Nga để nhận chuyển giao công nghệ, tự sản xuất trong nước các tàu mặt nước đóng theo phương thức modul tiên tiến.

Theo Thiên Nam (Đất Việt)