Một nghiên cứu mới nhất cho thấy, các hóa chất tổng hợp phthalate vốn có trong những thứ gần gũi sử dụng hằng ngày, được chứng minh là có liên quan đến khoảng 100.000 ca tử vong sớm mỗi năm tại Mỹ.
Nghiên cứu ước tính những trường hợp tử vong này có thể khiến Mỹ thiệt hại khoảng 40 đến 47 tỷ USD mỗi năm do năng suất kinh tế bị giảm sút.
Nối đáng sợ mang tên "phthalate’
Khắp mọi nơi
Thường được gọi là "hóa chất có mặt khắp mọi nơi" vì chúng rất phổ biến, nhóm hóa chất phthalate thường được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm nhựa như ống nước PVC, các sản phẩm chống thấm nước, một số đồ chơi trẻ em để làm cho nhựa dẻo và khó vỡ hơn.
Nó còn có thể được tìm thấy trong mọi thứ khác từ quần áo đến mỹ phẩm như dầu gội đầu, hay hộp xốp và cả dược phẩm… Nhưng sự phơi nhiễm phổ biến nhất là đến từ việc sử dụng phthalate trong bao bì thực phẩm, chất tẩy rửa, quần áo, đồ nội thất và đồ nhựa ô-tô.
Trẻ em
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, mọi người bị phơi nhiễm khi hít thở không khí bị ô nhiễm hoặc ăn hoặc uống thực phẩm tiếp xúc với nhựa. CDC cho biết: "Trẻ em bò xung quanh và chạm vào nhiều thứ, sau đó đưa tay vào miệng. Do hành vi đưa tay vào miệng, các hạt phthalate trong bụi có thể mang lại nguy hại lớn đối với trẻ em hơn so với người lớn".
Người lớn
Và theo nghiên cứu mới nhất của Trường Y khoa Grossman thuộc Đại học New York đưa ra hôm 12/10, các chất phthalate được chứng minh là có thể góp phần gây bệnh béo phì, tiểu đường và bệnh tim. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Environmental Pollution cho biết, các chất độc có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua những vật dụng dùng mỗi ngày.
Nghiên cứu được thực hiện ở khoảng 5.000 người trưởng thành từ 55 - 64 tuổi và cho thấy rằng những người có nồng độ phthalate trong nước tiểu cao có nhiều khả năng tử vong sớm vì bệnh tim hơn. Tuy nhiên, nồng độ cao hơn của hóa chất này dường như không làm tăng nguy cơ tử vong do ung thư.
Tác giả chính của nghiên cứu này, tiến sĩ Leonardo Trasande cho biết: "Những phát hiện của chúng tôi cho thấy việc tiếp xúc nhiều hơn với phthalate có liên quan đến những ca tử vong sớm, đặc biệt là do bệnh tim. Cho đến nay, chúng tôi đã hiểu rằng các hóa chất có liên quan đến bệnh tim lại là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong nhưng chúng tôi vẫn chưa kết luận những người tiếp xúc hóa chất này sẽ tử vong," ông nhấn mạnh.
Bởi theo ông, nghiên cứu này không kết luận được trực tiếp mối quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa phơi nhiễm phthalate và tử vong sớm, một phần do các cơ chế sinh học cụ thể của mối quan hệ đó vẫn chưa rõ ràng. "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy mức độ gây thiệt hại của hóa chất này đối với xã hội lớn hơn nhiều so với những gì chúng tôi nghĩ" ông cho biết và nói thêm rằng, "không thể phủ nhận rằng việc hạn chế tiếp xúc với phthalate độc hại có thể giúp bảo vệ thể chất và tài chính của người Mỹ ".
Các vấn đề về sinh sản
Các nghiên cứu trước đây cũng đã cho thấy các chất phthalate có liên quan với các vấn đề sinh sản, chẳng hạn như dị tật bộ phận sinh dục và teo tinh hoàn ở các bé trai, số lượng tinh trùng và nồng độ testosterone thấp hơn ở nam giới trưởng thành. Các chất phthalate cũng có liên quan đến bệnh béo phì ở trẻ em, bệnh hen suyễn, các vấn đề tim mạch và ung thư.
Phthalate được cho là can thiệp vào cơ chế sản xuất hormone của cơ thể, được gọi là hệ thống nội tiết, và chúng "có liên quan đến sự phát triển, sinh sản, não, miễn dịch và các vấn đề khác", theo Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia Mỹ. "Ngay cả khi sự tiếp xúc có gián đoạn cũng có thể gây ra "những tác động sinh học và phát triển đáng kể", viện này nhấn mạnh.
Hồi chuông cảnh báo cho người tiêu dùng?
Tiến sĩ Trasande, một giáo sư nhi khoa, y học môi trường, cho biết: "Nghiên cứu này bổ sung vào cơ sở dữ liệu cho thấy tác động của nhựa đối với cơ thể con người và dấy lên hồi chuông cảnh báo cho các nhà kinh doanh và người tiêu dùng nhằm giảm hoặc loại bỏ việc sử dụng đồ nhựa để đảm bảo sức khỏe dân số".
Theo ông, đáng lo ngại nhất là các chất phthalate được tìm thấy có trong đồ chơi, lớp phủ tường, chất tẩy rửa, dầu bôi trơn, bao bì thực phẩm, dược phẩm, túi chứa máu, đường ống truyền, hộp xốp đựng thức ăn. Nó cũng là chất dùng trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân như sơn móng tay, keo xịt tóc, kem đánh răng, kem dưỡng da sau cạo râu, xà bông, dầu gội, nước hoa…
"Những hóa chất này có mặt khắp mọi nơi, chính nó đưa ra một mô hình đáng lo ngại đầy ám ảnh," ông nhấn mạnh. Điều này làm dấy lên nhiều lo ngại cho người tiêu dùng không chỉ ở Mỹ và trên khắp toàn cầu.
Tuy nhiên, Hội đồng Hóa học Mỹ, đại diện cho các ngành công nghiệp hóa chất, nhựa và chlorine của Mỹ nói với CNN rằng, phần lớn nội dung trong nghiên cứu mới nhất của Trasande và các cộng sự là không hoàn toàn chính xác.
Bà Eileen Conneely, Giám đốc cấp cao về sản phẩm hóa chất và công nghệ của ACC cho biết, nghiên cứu đã gộp tất cả các chất phthalate vào một nhóm và không đề cập đến việc ngành công nghiệp đã tuyên bố các phthalate trọng lượng phân tử cao như DINP và DIDP có độc tính thấp hơn các phthalate khác.
"Các nghiên cứu này đã không xem xét tất cả các chất phthalate riêng lẻ và luôn bỏ qua hoặc coi thường sự tồn tại của các kết luận có thẩm quyền, dựa trên cơ sở khoa học về sự an toàn của phthalate trọng lượng phân tử cao", bà Conneely viết trong email gửi đến CNN.
Nói với CNN, bản thân tiến sĩ Trasande cũng nhấn mạnh: "Tuy nhiên, tôi sẽ không bao giờ nói với các bạn rằng đây là một nghiên cứu chắc chắn.".
Nhưng ông khuyến cáo: "Đầu tiên, hãy tránh dùng đồ nhựa. Không bao giờ cho hộp nhựa vào lò vi sóng hoặc máy rửa chén, nơi nhiệt độ cao có thể phá vỡ lớp lót để chúng có thể dễ dàng hấp thụ các hóa chất hơn. Ngoài ra, hãy nấu ăn ở nhà và giảm sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, điều đó có thể làm giảm mức độ phơi nhiễm hóa chất mà bạn tiếp xúc".
Theo Nam Anh (Doanh Nghiệp & Tiếp Thị)