Trước đó, hơn 200 tàu Trung Quốc bị phát hiện đang neo đậu trái phép gần Đá Ba Đầu nằm trong cụm đảo Sinh Tồn Đông, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam từ hôm 7/3. Đội tàu này đã bật đèn sáng suốt đêm dù không có bất kỳ hoạt động đánh bắt nào.
Philippines bắt đầu lên tiếng về sự hiện diện của đội tàu Trung Quốc từ hôm 21/3, khi Bộ trưởng Quốc phòng nước này là Delfin Lorenzana ra tuyên bố gọi đây là "hành động quân sự hóa khu vực mang tính khiêu khích" của Bắc Kinh.
Theo ước tính ban đầu từ giới chức tình báo Philippines, khoảng 220 tàu Trung Quốc đang neo đậu trái phép xung quanh Đá Ba Đầu. Phía Manila sau đó đã gửi công hàm ngoại giao phản đổi sự hiện diện "tràn ngập và đe dọa" của đội tàu mà nước này cho là thuộc lực lượng dân quân biển Trung Quốc tại khu vực trên.
Hôm 3/4, Bộ trưởng Delfin Lorenzana cho biết hơn 40 tàu Trung Quốc vẫn hiện diện trong khu vực xung quanh Đá Ba Đầu. Phía Bắc Kinh phủ nhận sự có mặt của lượng dân quân biển trên đội tàu của nước này, và nói rằng các tàu biển chỉ "đang tạm trú để tránh thời tiết xấu".
Mới đây, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã trực tiếp lên tiếng, cam kết sẽ giải quyết trong hòa bình những tranh cãi liên quan đến hàng trăm tàu Trung Quốc đang neo đậu trái phép trên Biển Đông.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục giải quyết các vấn đề này thông qua các kênh ngoại giao và thông qua các biện pháp hòa bình”, Harry Roque, người phát ngôn của Tổng thống Rodrigo Duterte, phát biểu trong một tuyên bố hôm 6/4.
Theo hãng thông tấn Reuters, phản ứng của Tổng thống Philippines diễn ra một ngày sau những phát ngôn có phần gay gắt hơn của giới chức ngoại giao, quốc phòng nước này. Bộ ngoại giao Philippines hồi đầu tuần đã tuyên bố sẽ lên tiếng phản đối mỗi ngày, nếu Trung Quốc không rút toàn bộ tàu thuyền đang neo đậu trái phép trên Biển Đông.
Cố vấn pháp lý của Tổng thống Duterte đã cảnh báo về "những hành động thù địch không mong muốn", trong khi Bộ Quốc phòng Philippines triển khai tàu chiến, máy bay quân sự đến giám sát đội tàu của Trung Quốc trên Biển Đông.
Trước sự hiện diện của đội tàu Trung Quốc, hôm 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Bà Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh rằng, hoạt động của các tàu Trung Quốc trong phạm vi lãnh hải của Sinh Tồn Đông, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm quy định của Công ước về hoạt động của tàu thuyền nước ngoài trong lãnh hải quốc gia ven biển. Điều này cũng đi ngược lại tinh thần và nội dung Tuyên bố về Ứng xử của các nước ở Biển Đông (DOC), làm phức tạp tình hình, không có lợi cho đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc.
Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, thiện chí thực hiện Công ước, nghiêm chỉnh tuân thủ DOC, đặc biệt là nghĩa vụ kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình đàm phán COC, đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực.
Theo Việt Anh (VietNamNet)