Giới khoa học lo ngại vaccine Covid-19 đang thử nghiệm có thể dẫn tới nguy cơ nhiễm HIV

Một số vaccine dùng vector, một loại virus được chỉnh sửa thiếu đoạn gene giúp tái tổ hợp và tự nhân lên. Vector được sử dụng để vận chuyển vật chất di truyền của virus vào tế bào con người, từ đó hệ miễn dịch sẽ nhận biết virus, sản sinh kháng thể hoặc tế bào T để chống virus.

Một loại vector được sử dụng trong phát triển vaccine Covid-19 hiện nay là virus adeno 5 (Ad5). Công ty CanSino Biologics (Trung Quốc) và Viện Nghiên cứu Gamaleya (Nga) hiện đang phát triển vaccine Covid-19 liên quan tới vector này.

Tuy vậy bốn nhà khoa học từng thử nghiệm ứng viên vaccine HIV dùng vector Ad5 cách đây hơn 10 năm đã phát hiện nó có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV ở một số đối tượng nam giới. Các nhà nghiên cứu lo ngại những nguy cơ này vẫn hiện hữu.

"Hai đại dịch HIV và Covid-19 đều ảnh hưởng lớn tới một số nhóm người dễ tổn thương. Việc đưa vaccine SARS-CoV-2 vào sử dụng rộng rãi trên toàn cầu có nghĩa là nhóm người nguy cơ mắc HIV cũng được sử dụng vaccine, và điều đó có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV của họ," các nhà nghiên cứu viết trong bức thư gửi tới tuần san khoa học The Lancet.

"Quá trình xem xét mức độ an toàn quan trọng" kể trên cần được đánh giá kỹ lưỡng trước khi tiếp tục phát triển vaccine Covid-19 sử dụng vector Ad5, theo nhóm nghiên cứu.

Trên thế giới hiện có khoảng 10 loại vaccine Covid-19, sử dụng những công nghệ khác nhau, đã được đưa vào thử nghiệm Giai đoạn 3.

Nhóm nghiên cứu trích dẫn vaccine Covid-19 của hãng CanSino trong bức thư gửi tới tuần san The Lancet. Vaccine này đã được cấp phép sử dụng trong quân đội ở Trung Quốc, và hiện đang trong quá trình thử nghiệm Giai đoạn 3 tại Saudi Arabia, Nga và Pakistan.

Yu Xuefeng, giám đốc điều hành CanSino nói với tạp chí Science rằng nguy cơ tăng lây nhiễm HIV có thể chỉ xảy ra đối với vaccine Ad5 có protein của virus này.

"Hiện vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng về điều đó," Yu nói.

Nhiều chuyên gia virus bày tỏ quan điểm ủng hộ nhóm các nhà khoa học nói trên, đồng ý rằng kết quả các nghiên cứu trước đây cho thấy vaccine Covid-19 sử dụng Ad5 có thể không phù hợp với nhóm người rủi ro nhiễm HIV cao, hoặc ít nhất cần phải xem xét kỹ lưỡng.

"Đây là mối lo ngại thực sự," Damian Purcell, nhà virus học tại Viện Bệnh truyền nhiễm và Miễn dịch Peter Doherty thuộc Đại học Melbourne nói.

"Đây là vấn đề giữa nguy cơ, lợi ích với tốc độ. Vector Ad5 dễ sử dụng nhất, là vaccine đầu tiên, nhưng trong các bối cảnh HIV phổ biến, nó có thể gây ra nguy cơ lây nhiễm HIV," ông Purcell nói thêm.

Lo ngại về các vaccine sử dụng AD5 bắt nguồn từ thử nghiệm lâm sàng một ứng viên vaccine HIV của hãng Merck & Co. cách đây hơn 10 năm. Các thử nghiệm đã được dừng vào năm 2007 do vaccine không hiệu quả, tuy vậy trong các nghiên cứu sau này giới khoa học phát hiện một số nhóm đối tượng nam giới được tiêm vaccine có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn.

Nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nặng nhất là những người đã từng nhiễm virus Ad5 trong quá khứ, theo nghiên cứu được thực hiện năm 2012. Nguy cơ nhiễm HIV của nhóm này cao gấp 4 lần người bình thường.

Các nhà nghiên cứu cho rằng nguy cơ này có thể liên quan tới phản ứng của hệ miễn dịch đối với Ad5, một số tế bào miễn dịch dễ nhiễm virus HIV được kích thích hoặc làm tăng cường quá trình nhân lên của HIV trong các tế bào đó.

Đan Anh (Nguoiduatin.vn)