Giới khoa học cảnh báo đỏ về khả năng Omicron vượt Delta thành biến thể Covid-19 thống trị toàn cầu, có nguy cơ làm giảm hiệu quả vaccine

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 26/11 coi Omicron là "biến thể gây lo ngại" chỉ vài ngày sau khi những báo cáo đầu tiên được gửi tới từ Nam Phi.

WHO cho biết họ đang phối hợp cùng nhiều nhà nghiên cứu toàn cầu để tìm hiểu tác động của biến thể mới với đại dịch Covid-19. Những phát hiện mới sẽ sớm được công bố "trong những ngày, những tuần tới".

Hiện vẫn còn nhiều câu hỏi được đặt ra, chẳng hạn như liệu Omicron có né tránh được miễn dịch do vaccine tạo ra hay không, hoặc liệu biến thể mới này có gây bệnh nặng hơn hay không. Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng những vấn đề này sẽ không đáng lo ngại, nếu biến thể được kiểm soát tốt, theo Reuters.

Reuters dẫn lời một số chuyên gia bệnh tật cho rằng đã có những cơ sở để tin Omicron có thể khiến vaccine kém hiệu quả hơn. Omicron chia sẻ một vài đột biến quan trọng với hai biến thể Beta và Gamma, khiến virus ít bị tổn thương trước vaccine. Bên cạnh đó, Omicron có tới 26 đội biến đặc biệt, trong đó có nhiều đột biến ở các khu vực vốn là mục tiêu của kháng thể do vaccine sinh ra.

"Câu hỏi lúc này là Omicron lây nhiễm ở mức nào so với Delta. Đó là điều rất quan trọng mà chúng ta cần biết," John Moore, giáo sư vi sinh học và miễn dịch học tại Trường Y Weill Cornell tại New York cho biết.

Tuy vậy, đây có thể sẽ là một trong những câu hỏi cuối cùng được trả lời, theo các chuyên gia. Các quan chức Nam Phi đã cảnh báo về Omicron sau khi phát hiện chỉ vài chục ca nhiễm biến thể này.

Giới khoa học sẽ theo dõi sát sao xem liệu số ca nhiễm Omicron có vượt số ca nhiễm Delta trên cơ sở dữ liệu mở hay không. Quá trình này có thể diễn ra trong 3-6 tuần, tùy theo tốc độ lây lan của biến thể mới, theo các nhà khoa học.

Những thông tin khác sẽ được công bố sớm hơn. Chỉ trong hai tuần, "chúng ta sẽ biết được mức độ gây bệnh là nặng hay nhẹ," tiến sĩ Peter Hotez, chuyên gia vaccine và nhà virus, y sinh học học đơn dòng tại Trường Y Baylor nói.

"Chúng ta đang tiếp nhận những báo cáo khác nhau, một số nói rằng bệnh rất nhẹ, một số nói về những ca nặng trong các bệnh viện ở Nam Phi," Hotez cho hay.

Cùng khoảng thời gian trên, các nhà khoa học sẽ biết được liệu Omicron có thể né tránh bảo vệ của vaccine hay không. Dữ liệu ban đầu tới từ xét nghiệm mẫu máu người đã tiêm chủng hoặc động vật thí nghiệm, phân tích kháng thể từ các mẫu sau khi đã tiếp xúc với biến thể mới.

Giáo sư vi sinh học và miễn dịch học David Ho ở Đại học Columbia tại New York tin rằng Omicron cho thấy khả năng chống lại kháng thể vaccine khá cao, dựa vào vị trí các đột biến trên protein gai.

"Kháng thể vaccine nhắm mục tiêu vào ba khu vực của protein gai virus SARS-CoV-2, còn biến thể Omicron có đột biến ở cả ba khu vực đó," David Ho cho biết.

"Các chuyên gia kỹ thuật như chúng tôi lo ngại hơn nhiều so với chuyên gia y tế, bởi chúng tôi hiểu được điều đó thông qua phân tích cấu trúc Omicron," ông giải thích.

Các nhà khoa học khác lưu ý rằng một số biến thể trước đây, chẳng hạn Beta, cũng có các đột biến được dự đoán làm vaccine giảm hiệu quả, nhưng trên thực tế vaccine vẫn giúp ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong. Ngay cả khi kháng thể vô hiệu hóa mà vaccine giúp sản sinh ra trở nên kém hiệu quả, các thành phần khác của hệ miễn dịch như tế bào T, tế bào B có thể sẽ bù lại.

"Tiêm chủng vẫn sẽ giúp chúng ta không phải nhập viện," John Wherry, giám đốc Viện Miễn dịch học Penn ở Philadelphia nói.

Nghiên cứu thực tế đầu tiên về hiệu quả của vaccine đối với biến thể Omicron trong cộng đồng sẽ phải mất từ 3-4 tuần. Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu tỷ lệ nhiễm bệnh "đột phá" ở những người đã tiêm chủng ngừa Covid-19 đủ liều, theo chuyên gia bệnh truyền nhiễm Michael Osterholm tại Đại học Minnesota.

David Ho cho rằng việc Omicron đang lây nhiễm ở những khu vực có Delta cho thấy biến thể này "đang vượt trội so với những biên thể khác, và đó là điều đáng lo ngại".

Tuy vậy, Hotez cho rằng ở những đột biến cụ thể có thể giúp Omicron lây lan, biến thể này "không khác nhiều so với Alpha hay Delta".

Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)