Các băng nhóm tuyển thành viên qua games bạo lực

1. Ngày 11-10-2021, cảnh sát bang Oxaca, miền nam Mexico đã giải cứu 3 thiếu niên tuổi từ 11 đến 14 khi chúng bỏ nhà ra đi để gia nhập băng nhóm tội phạm Sinaloa Cartel sau một thời gian say mê trò chơi điện tử bạo lực miễn phí có tên “Ngọn lửa”. Một trong 3 trẻ này cho biết em liên tục giành được nhiều giải thưởng đáng giá trong khi chơi rồi lúc bán lại giải thưởng ấy cho các bạn chơi khác (do thành viên trong nhóm Sinaloa Cartel đóng giả), em kiếm được gần 300 USD!

Theo cảnh sát bang Oxaca, cả 3 trẻ được tìm thấy tại một ngôi nhà ở thị trấn Santa Lucia de Camino trong lúc chuẩn bị đến thành phố Monterrey, bang Nuevo Leon, nơi băng nhóm Sinaloa Cartel đang mở rộng hệ thống phân phối ma túy đường phố. Cảnh sát Oxaca cho biết cả 3 bỏ nhà đi từ 6 ngày trước khi một “bạn chơi game 13 tuổi” nhắn tin cho họ, rằng hãy đến bến xe bus trung tâm. Tại đó sẽ có người đón và cả 3 sẽ được tham gia những trò chơi thật, với súng đạn thật!

Trước đó, hồi cuối tháng 9, cảnh sát bang Jalisco cũng đã giải cứu thành công một cô gái 15 tuổi khi cô tham gia trò chơi trực tuyến “Săn sói” do băng nhóm Jalisco Cartel New Generation (Cartel Jalisco Nueva Generacion, viết tắt là CJNG), điều hành.

Việc dụ dỗ thành công đến nỗi trong trang web của mình, cô đã thay ảnh đại diện là một nữ sinh hồn nhiên bằng ảnh cô mặc bộ quần áo lông sói, tay cầm cung tên, ngang lưng đeo súng ngắn. Khi CJNG bảo cô bỏ nhà ra đi, cô đã được hứa hẹn là sẽ tham gia trò chơi “Săn sói” thật, nhưng thay vì sói thì mồi săn của cô là con người!

Tất cả những trẻ em này không phải là những nạn nhân cá biệt của các băng nhóm tội ác. Hồi cuối tháng 9, nhà báo Oscar Balderas lần đầu tiên đã tiết lộ cách thức tuyển người thông qua các trò chơi điện tử phổ biến nhất thế giới. Theo Oscar Balderas, ngày 18-9 một thiếu niên 14 tuổi khi đang say sưa với game online Grand Theft Auto V lúc 3 giờ sáng thì nhận được tin nhắn của một game thủ với ảnh đại diện là một thiếu niên mặc áo giáp chống đạn, đầu đội mũ sắt quân đội. Người này rủ cậu tham gia một trò chơi có tên là “Tiểu đoàn 35”.

Nhà báo Oscar Balderas nói: “Tiểu đoàn 35 do băng nhóm Cartel del Noreste và Old School Zetas cùng điều hành. Đây là 2 tổ chức đã gây ra những vụ bạo lực dữ dội nhất ở Mexico trong những năm từ 2018 đến nay”.

Vẫn theo Oscar Balderas, những tin nhắn như trên thường được gửi đến vào nửa khuya hoặc mờ sáng - là khoảng thời gian mà các bậc cha mẹ ít có khả năng giám sát những trò chơi online của con cái mình. Khi cá đã cắn câu thì thoạt đầu, game thủ thường được các băng nhóm xắp xếp để họ thắng những phần thưởng có giá trị.

Oscar Balderas nói: “Như trong game Săn sói chẳng hạn, phần thưởng là một cái nỏ có thể bắn liên tiếp 10 mũi tên, và game thủ liên tục nhận được những lời đề nghị muốn mua lại. Nếu đồng ý bán, game thủ sẽ có 500 USD tiền mặt trong tài khoản. Sự việc được lặp đi lặp lại đến khi chín mùi, game thủ sẽ rũ áo bỏ nhà ra đi theo tiếng gọi của băng nhóm. Khi ấy dù muốn dù không, game thủ cũng phải tham gia vào việc bán ma túy, sản xuất, vận chuyển ma túy hoặc tệ hại hơn, cầm súng bắn vào những băng nhóm đối địch”.

Một cuộc điều tra mang tính quy mô toàn quốc của cảnh sát Mexico cho thấy đại dịch COVID-19 đã khiến việc tuyển dụng thành viên của các băng nhóm tội phạm ở nước này trở nên dễ dàng hơn. Khi các trường học đóng cửa, học sinh phải học online, giáo viên và cha mẹ học sinh không thể kiểm soát nếu chúng truy cập vào các trang web chứa trò chơi bạo lực. Một nghiên cứu của Mạng lưới Quyền trẻ em ở Mexico (Red por los Derechos de la Infancia en Mexico) cho thấy lứa tuổi từ 9 đến 16 dễ bị sa ngã nhất.

Ông Juan Martín Perez García, Giám đốc mạng lưới cho biết sau khi gia nhập băng nhóm, trẻ 9 tuổi được giao nhiệm vụ cảnh giới từ xa để những trẻ lớn hơn bán hoặc vận chuyển ma túy. 13 tuổi, chúng trở thành “cần câu” trên game online để dụ dỗ những trẻ khác, hoặc trực tiếp tham gia các vụ bắt cóc, tống tiền, thậm chí là giết người. Nếu bị bắt, do chúng là trẻ vị thành niên nên hình phạt dành cho chúng chỉ là đưa vào trường giáo dưỡng, nơi nhiều trẻ lại được “tôi luyện” trong môi trường tội phạm rồi khi được tha, chúng trở thành những sát thủ chuyên nghiệp.

2. Năm 2020, Mạng lưới Quyền trẻ em ở Mexico đã tiến hành một khảo sát. Kết quả cho thấy 10% trong số 50.000 trẻ em và thanh thiếu niên từ 9 đến 16 tuổi ở bang Chihuahua ít nhất đã 1 lần được 2 băng nhóm tội phạm là Sinaloa và Durango tìm cách tuyển dụng thông qua những game online. Một trong những trường hợp được biết đến nhiều nhất ở bang này là cậu bé Edgar N. Jimenez 12 tuổi, bí danh “El Ponchis”.

Năm 2010 Jimenez thú nhận đã giết 4 người theo lệnh của băng Durango. Gia nhập Durango khi mới 11 tuổi, Jimenez hoàn toàn mù chữ nhưng chơi game rất giỏi dựa vào trí nhớ. Khi được thả khỏi trường giáo dưỡng vào năm 2013, Jimenez biến mất sau vài ngày lang thang trên đường phố.

Hồi đầu tháng 2 năm nay, lời khai của một thanh niên 15 tuổi là Francisco đã cho thấy cách thức mà những băng nhóm ở Mexico sử dụng trẻ em trong việc giết người. Hôm ấy là một ngày giữa tháng 4-2018, tại một tiệm Internet ở miền Nam Mexico, một người lạ tiếp cận Francisco khi cậu đang chơi game rồi nói rằng anh ta đã hết tiền, muốn Francisco cho đi nhờ chiếc xe gắn máy đến một trạm ATM. Sau đó kẻ lạ mặt xin số điện thoại của Francisco kèm theo câu nói: “Tôi sẽ gọi cho bạn. Tôi thích bạn”.

Francisco không biết người lạ này là ai nhưng vài ngày sau, anh ta liên lạc với Francisco. Sau vài câu thăm hỏi, anh ta mời Francisco làm nhân viên bảo vệ cho một công ty ở Villahermosa, thủ phủ bang Tabasco với mức lương 3.500 peso mỗi tuần (180 USD). Ngay cả 4 tuần đào tạo cũng sẽ được trả tiền. 

Khi Francisco đồng ý, kẻ lạ mặt yêu cầu Francisco nộp giấy tờ tùy thân rồi đưa Francisco đến một trại huấn luyện. Ở đó, Francisco học cách sử dụng một số loại súng, cách phục kích kẻ thù. Đến lúc ấy, Francisco mới biết kẻ lạ mặt xin đi nhờ xe là một trong những đứa con của Nemesio Oseguera Cervantes, thủ lĩnh băng nhóm CJNG, bí danh “El Mencho” và đó cũng chính là nick name của người thường chơi game nhập vai bắn giết với cậu. Francisco cho biết El Mencho luôn có câu cửa miệng: “Nếu mày trốn khỏi đây, mày sẽ ra đi trong cái túi đựng xác”.

4 tuần huấn luyện kết thúc bằng những bài kiểm tra về thể chất, kỹ năng bắn giết và lòng trung thành, Francisco cùng 19 học viên khác được chuyển đến thành phố Mexico, ở trong một khách sạn. 6 giờ chiều hôm sau, họ lại tiếp tục đến thành phố Puerto Vallarta, bang Jalisco rồi từ đó, Francisco lao vào những cuộc bắn giết dưới sự chỉ huy của El Mencho cho đến ngày bị bắt. Lời khai của Francisco là lời khai duy nhất từ trước đến giờ về phương thức tuyển người cùng các hoạt động của băng nhóm CJNG, và nó trùng khớp với những gì mà cảnh sát Mexico thu thập được.

Để đối phó với vấn đề “tuyển người bằng các game bạo lực”, Chính phủ Mexico đã tiến hành nhiều biện pháp nhằm làm sạch “không gian công cộng” (mạng Internet). Bên cạnh đó, cảnh sát Mexico còn thành lập một bộ phận chuyên theo dõi các game bạo lực và những người chơi. Theo ông Alfonso Durazo, Bộ trưởng Công an Mexico, hiện có khoảng 460.000 trẻ em đang làm việc cho các băng nhóm tội phạm và 2/3 con số này gia nhập từ con đường game online. Điều đó đã khiến tình hình an ninh ở thành phố Mexico xấu đi trông thấy bởi lẽ băng nhóm CJNG ngày càng nỗ lực nhằm tăng cường ảnh hưởng của mình lên một số vùng của thủ đô, nhất là tại những khu phố nghèo như Tepito.

Ông Juan Martín Pérez García, giám đốc Mạng lưới Quyền trẻ em ở Mexico cho biết qua những cuộc điều tra, cảnh sát Mexico đã xác định trại huấn luyện của băng nhóm CJNG được đặt tại Talpa de Allende, một thị trấn 15.000 dân ở phía tây Jalisco. Cầm đầu trại này là một thanh niên chỉ mới 28 tuổi. Quy tắc giết người do anh ta giảng dạy được gói gọn trong một câu: “Nếu cảnh sát không tìm thấy xác chết, bạn không có tội gì”. Khi trại này bị cảnh sát triệt hạ, CJNG lập tức mở thêm 5 trại khác, hầu hết đặt ở Veracruz và Tabasco.

Trước năm 2012, Chính phủ Mexico vẫn luôn phủ nhận sự tồn tại của việc tuyển dụng trẻ em, thực hiện bởi các băng nhóm tội phạm ở quốc gia này nhưng từ năm 2013 đến nay, sau cái chết của 2 trẻ vị thành niên bị một băng nhóm tra tấn và giết chết chỉ vì họ muốn thoát ra khỏi sự khống chế thì vấn đề tội phạm trẻ em mới được quan tâm. Ngoài việc làm sạch “không gian công cộng”, truy bắt và đưa ra tòa xét xử những game thủ sử dụng trò chơi online làm công cụ để tuyển mộ thành viên, chính quyền thành phố Mexico còn khởi động các chương trình nhằm hạn chế sự tham gia của trẻ vị thành niên trong các game bạo lực.

Bà Claudia Sheinbaum, Thị trưởng thành phố Mexico nói: “Giải quyết mọi vấn đề không phải chỉ có cảnh sát hay văn phòng công tố mà cơ bản là nguyên nhân”. Với những đội công tác đặc biệt, mỗi đội 200 người, họ đi từ nhà nay sang nhà khác trong những khu phố được xác định chịu ảnh hưởng lớn của những băng nhóm tội phạm, các thành viên trong đội công tác lập kế hoạch thúc đẩy các chương trình xã hội công cộng dành cho trẻ em với 4 mục tiêu chính: Giáo dục, đào tạo các hoạt động thể thao, văn hóa, giải trí, phòng ngừa và giám sát các tệ nạn, cung cấp việc làm phù hợp.

Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi việc cũng suôn sẻ. Khi bước vào khu phố Guerrero ở quận Cuauhtemoc, thành phố Mexico, các thành viên trong đội công tác đã gặp phải sự ghẻ lạnh của một số thanh thiếu niên vì chúng cho rằng làm theo đội công tác thì không có tiền. Gonzaler, 15 tuổi nói mà chẳng cần giấu diếm: “Mỗi đêm chơi game, em có thể kiếm 10 hoặc 50 USD nhờ bán phần thưởng”. Khi được hỏi những phần thưởng ấy có được là do Gonzaler chơi giỏi hay do một sự sắp xếp nào đó thì cậu bé lắc đầu: “Em chẳng cần nghĩ sâu xa, chỉ biết là 10 lần chơi thì có 3 hoặc 4 lần em thắng”.

El Mapuso, thành viên của đội công tác cho biết nếu không thay đổi suy nghĩ của Gonzaler thì việc cậu gia nhập băng nhóm là việc một sớm một chiều. Ông Juan Martin Perez García, giám đốc Mạng lưới Quyền trẻ em ở Mexico cho biết cộng đồng dân cư trong mỗi khu phố đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc chống lại hành vi tuyển dụng trẻ vị thành niên của các băng nhóm tội phạm, vì chính những người này hoàn toàn có thể xác định những thanh thiếu niên nào dễ bị mua chuộc bằng vật chất.

Theo nhà báo Oscar Balderas, người đầu tiên tiết lộ cách thức tuyển người thông qua game online bạo lực thì rõ ràng đây là một chiến lược có hệ số rủi ro rất thấp. Ông nói: “Nếu các băng nhóm trực tiếp bắt cóc thanh thiếu niên, họ sẽ tạo ra sự chú ý và sự phẫn nộ của cộng đồng nhưng với lời mời gọi tham gia game online, thanh thiếu niên sẽ tự đến với họ. Hãy nhớ rằng Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tư xưng (IS) đã sử dụng cách này trong nhiều năm. Theo báo cáo của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA), với 2 game World of Warcraft và Second Life, IS đã thu hút được gần 3.000 tay súng từ nhiều nơi trên thế giới…”.

Theo Vũ Cao (An Ninh Thế Giới)