Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cắt giảm cơ quan giám sát thử nghiệm hệ thống lá chắn tên lửa Vòm Vàng của ông Trump

Cuối tháng 04/2025, Văn phòng Giám đốc Thử nghiệm và Đánh giá Tác chiến soạn thảo và gửi bản ghi nhớ tới Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cùng các văn phòng khác của Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết sẽ giám sát hệ thống tên lửa phòng thủ Vòm vàng. Động thái này phù hợp với chỉ đạo của Bộ Quốc phòng Mỹ và với các quy định yêu cầu rằng các chương trình phòng thủ quan trọng phải được thử nghiệm trước khi đưa vào trang bị, CNN dẫn các nguồn tin cho biết.

Vài ngày sau, Cơ quan Hiệu suất Chính phủ Mỹ (DOGE) đề nghị gặp gỡ và thảo luận với Văn phòng Giám đốc Thử nghiệm và Đánh giá Tác chiến (DOT&E). Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk được cho là một trong các ứng viên phát triển hệ thống Vòm Vàng.

Đại diện DOGE đề nghị quan chức DOT&E về những gì họ đã làm và kế hoạch của họ trong năm nay, theo CNN. DOGE dường như bất ngờ khi biết luật pháp Mỹ quy định các hoạt động của DOT&E. Tuy vậy thời điểm đó không có dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy DOT&E thuộc diện bị cắt giảm.

Nhân viên của DOT&E hôm 28/05 được triệu tập tham dự cuộc họp tại Lầu Năm Góc và được thông báo văn phòng sẽ bị cắt giảm còn 30 nhân sự, so với hơn 100 người hiện nay. Các nhà thầu sẽ không còn được chỉ định để hỗ trợ văn phòng.

CNN dẫn lời một quan chức quốc phòng cho biết chính quyền dường như lo ngại về khả năng DOT&E tiến hành giám sát hệ thống Vòm Vàng một cách độc lập, phát hiện ra các vấn đề tiềm tàng.

Nghị sĩ Jack Reed của đảng Dân Chủ, một thành viên Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Thượng viện Mỹ, bày tỏ lo ngại động thái kể trên "dường như là để trả đũa, bắt nguồn từ việc bộ trưởng Hegseth phản đối các quyết định giám sát theo quy định của pháp luật từ phía DOT&E".

"Với việc số lượng nhân sự bị cắt giảm và nhà thầu hỗ trợ bị giới hạn, DOT&E có thể sẽ không giám sát đầy đủ các chương trình quân sự quan trọng, gây ảnh hưởng tới tình trạng sẵn sàng tác chiến và lãng phí tiền thuế của người dân," nghị sĩ Reed nói.

Khi được hỏi về động thái cắt giảm, phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sean Parnell khẳng định với kênh CNN rằng "việc Bộ Quốc phòng tổ chức lại DOT&E sẽ giúp văn phòng này trở về bản chất là cơ quan giám sát và giảm bớt trùng lặp công việc. Quyết định không liên quan tới hệ thống Vòm Vàng mà liên quan tới nỗ lực cắt giảm dôi dư".

Tuy vậy, CNN dẫn lời các quan chức cho rằng DOT&E không phải là cơ quan dư thừa, thay vào đó văn phòng có vị trí đặc biệt là đơn vị thanh tra độc lập về trang thiết bị và hệ thống được quân đội Mỹ sử dụng. Cơ quan này không có cơ chế thực thi và không thể đóng cửa các chương trình ngay cả khi phát hiện vấn đề.

Tổng thống Trump tuần trước công bố kế hoạch phát triển hệ thống Vòm Vàng. Mỹ đã sẵn sàng chi 25 tỷ USD trong ngân sách quốc phòng năm tới cho hệ thống này.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính nước này cần chi hơn 500 tỷ USD trong vòng 20 năm cho hệ thống tên lửa phòng thủ với quy mô mà ông Trump đề nghị. Hệ thống sẽ bao gồm hơn 100 chương trình độc lập, đòi hỏi phải có một mạng lưới lớn các cơ quan chính quyền và nhà thầu tư nhân cùng tham gia.

Quan chức quốc phòng và lãnh đạo doanh nghiệp quốc phòng Mỹ cho rằng cần phải mất ít nhất vài năm trước khi hệ thống Vòm Vàng có thể hoạt động. Chính quyền của tổng thống Trump đã có những động thái để chứng minh rằng hệ thống có thể hoạt động như kế hoạch.

Hoài An (SHTT)