'Bộ não' đứng sau vắc xin Pfizer: Xem việc tạo ra vắc xin Covid-19 là 'nghĩa vụ' không phải 'cơ hội', những nhà khoa học giản dị hàng ngày đạp xe đi làm dù là tỷ phú

Ba năm trước, Tiến sĩ Ugur Sahin đã bước lên sân khấu tại hội nghị ở Berlin và đưa ra một dự đoán táo bạo. Phát biểu trước một loạt các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, ông cho biết công ty của mình có thể sử dụng cái gọi là "công nghệ mRNA" để phát triển nhanh chóng một loại vắc-xin trong trường hợp có đại dịch toàn cầu.

Vào thời điểm đó, Tiến sĩ Sahin và công ty của ông, BioNTech, rất ít được biết đến trên thế giới. Công ty BioNTech mà Tiến sĩ Sahin thành lập cùng với vợ mình, Tiến sĩ Özlem Türeci, chủ yếu tập trung vào các phương pháp điều trị ung thư. Họ chưa bao giờ đưa một sản phẩm ra thị trường. Và lúc ấy, Covid-19 cũng chưa tồn tại.

Nhưng hóa ra, lời nói của Tiến sĩ Sahin lại là một lời tiên tri chính xác.

"KHỞI ĐẦU CỦA SỰ KẾT THÚC CỦA KỶ NGUYÊN COVID"

Tháng 11/2020, BioNTech và Pfizer đã thông báo rằng một loại vắc-xin ngừa Covid-19 do Tiến sĩ Sahin và nhóm của ông phát triển có hiệu quả hơn 90% trong việc ngăn ngừa bệnh ở những người tình nguyện thử nghiệm. Kết quả đáng kinh ngạc này đã đưa BioNTech và Pfizer lên vị trí dẫn đầu trong cuộc chạy đua tìm cách chữa trị căn bệnh đã giết chết hơn 1,2 triệu người trên toàn thế giới (tính tới thời điểm đó).

Tiến sĩ Sahin nói trong một cuộc phỏng vấn sau đó rằng: "Đây có thể là khởi đầu của sự kết thúc của kỷ nguyên Covid".

BioNTech bắt đầu nghiên cứu vắc-xin này vào tháng 1/2020, sau khi Tiến sĩ Sahin đọc một bài báo trên tạp chí y khoa The Lancet khiến ông tin rằng Covid-19, vào thời điểm đang lan nhanh ở nhiều nơi của Trung Quốc, sẽ bùng phát thành một đại dịch toàn cầu. Các nhà khoa học tại công ty có trụ sở tại Mainz, Đức, đã hủy bỏ các kỳ nghỉ và bắt đầu làm việc cho Dự án Lightspeed.

Tiến sĩ Sahin nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10/2020 rằng: "Không có quá nhiều công ty trên thế giới có đủ năng lực và khả năng để làm việc này nhanh như chúng tôi. Vì vậy, cảm giác khi ấy không phải là cơ hội mà là nghĩa vụ phải làm, bởi vì tôi nhận ra rằng chúng tôi có thể nằm trong số những người đầu tiên tạo ra vắc-xin".

Sau khi BioNTech xác định được một số ứng cử viên vắc-xin có triển vọng, Tiến sĩ Sahin kết luận rằng công ty sẽ cần giúp đỡ để nhanh chóng thử nghiệm, giành được sự chấp thuận của các cơ quan quản lý và đưa ra thị trường ứng cử viên tốt nhất. BioNTech và Pfizer đã làm việc cùng nhau về vắc-xin cúm từ năm 2018 và vào tháng 3/2020, họ đã đồng ý hợp tác về vắc-xin Covid-19.

Kể từ đó, Tiến sĩ Sahin, người Thổ Nhĩ Kỳ, đã nảy sinh tình bạn với Albert Bourla, giám đốc điều hành Pfizer người Hy Lạp. Cặp đôi này cho biết trong các cuộc phỏng vấn gần đây rằng họ đã gắn bó với nhau bởi cùng có xuất thân là nhà khoa học và là người nhập cư.

"Chúng tôi nhận ra rằng anh ấy đến từ Hy Lạp và tôi đến từ Thổ Nhĩ Kỳ", Tiến sĩ Sahin nói.

"Cảm giác khi ấy không phải là cơ hội mà là nghĩa vụ phải làm. Tôi nhận ra rằng chúng tôi có thể nằm trong số những người đầu tiên tạo ra vắc-xin".

Tiến sĩ Sahin, 55 tuổi, sinh ra ở Iskenderun, Thổ Nhĩ Kỳ. Khi lên 4, gia đình ông chuyển đến Cologne, Đức, nơi cha mẹ ông làm việc tại một nhà máy Ford. Lớn lên ông trở thành bác sĩ tại Đại học Cologne. Năm 1993, ông lấy bằng tiến sĩ tại trường đại học cho công trình nghiên cứu liệu pháp miễn dịch trong tế bào khối u.

Đầu sự nghiệp của mình, ông đã gặp Tiến sĩ Türeci. Bà đã sớm có hy vọng trở thành một nữ tu sĩ và cuối cùng bắt đầu học y khoa. Bác sĩ Türeci, hiện 53 tuổi và là giám đốc y tế của BioNTech, sinh ra ở Đức, là con gái của một bác sĩ người Thổ Nhĩ Kỳ nhập cư từ Istanbul. Vào ngày họ kết hôn, Tiến sĩ Sahin và Tiến sĩ Türeci trở lại phòng thí nghiệm sau buổi lễ.

Ban đầu, cả hai tập trung vào nghiên cứu và giảng dạy, bao gồm cả tại Đại học Zurich, nơi Tiến sĩ Sahin làm việc trong phòng thí nghiệm của Rolf Zinkernagel, người đã giành giải Nobel Y học năm 1996.

Năm 2001, Tiến sĩ Sahin và Tiến sĩ Türeci thành lập Ganymed Pharmaceuticals, chuyên phát triển các loại thuốc điều trị ung thư bằng cách sử dụng các kháng thể đơn dòng.

Sau vài năm, họ cũng thành lập BioNTech, tìm cách sử dụng nhiều loại công nghệ hơn, bao gồm mRNA, để điều trị ung thư. "Chúng tôi muốn xây dựng một công ty dược phẩm lớn của châu Âu", Tiến sĩ Sahin nói trong một cuộc phỏng vấn với Wiesbaden Courier, một tờ báo địa phương.

Ngay cả trước đại dịch Covid-19, BioNTech vẫn đang trên đà phát triển. Công ty đã huy động được hàng trăm triệu USD và hiện có hơn 1.800 nhân viên, với các văn phòng ở Berlin, các thành phố khác của Đức và Cambridge, Mass. Năm 2018, công ty bắt đầu hợp tác với Pfizer. Năm 2019, Quỹ Bill & Melinda Gates đã đầu tư 55 triệu USD để tài trợ cho công việc điều trị bệnh H.I.V. và bệnh lao. Cũng trong năm 2019, Tiến sĩ Sahin đã được trao Giải thưởng Mustafa, giải thưởng hai năm một lần của Iran dành cho người Hồi giáo trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

NHỮNG TỶ PHÚ KHÔNG XE HƠI

Tiến sĩ Sahin và Tiến sĩ Türeci bán Ganymed với giá 1,4 tỷ USD vào năm 2016. Năm ngoái, BioNTech đã IPO. Trong những tháng gần đây, giá trị thị trường của công ty đã tăng vọt lên 81 tỷ USD, biến cặp đôi này trở thành một trong những người giàu nhất nước Đức.

Hiện hai tỷ phú sống cùng con gái tuổi teen trong một căn hộ khiêm tốn gần văn phòng của họ. Họ đi xe đạp để đi làm và không sở hữu một chiếc xe hơi nào.

"Ugur là một cá nhân rất, rất độc đáo", ông Bourla, giám đốc điều hành của Pfizer cho biết trong cuộc phỏng vấn. "Anh ấy chỉ quan tâm đến khoa học. Thảo luận về kinh doanh không phải là mối quan tâm của anh ta. Anh ấy không thích vấn đề này một chút nào. Anh ấy là một nhà khoa học và một người có nguyên tắc. Tôi tin tưởng anh ấy 100%".

Tiến sĩ Sahin quá bận rộn với việc phát triển một vắc-xin đến nỗi công ty đến mức thời điểm cuối năm 2020, ông vẫn chưa hoàn thiện các chi tiết tài chính trong thỏa thuận hợp tác với Pfizer.

Theo Vân Đàm (DoanH Nghiệp & Tiếp Thị)