12 ngày bão táp trước cuộc thanh trừng ở Bộ An ninh Nội địa Mỹ

Dòng di dân ở biên giới phía Nam đang tăng cao. Một đoàn caravan khác dường như đang hình thành. Hết chỗ giam giữ, chính phủ của ông Trump buộc phải thả hàng chục nghìn gia đình bị bắt ở biên giới.

Trong cuộc họp với các phụ tá cấp cao hôm 28/3, Tổng thống Trump đã yêu cầu phải có những hành động quyết liệt để hiện thực hóa đe dọa ông mới đưa ra sáng cùng ngày trên Twitter: Hãy đóng cửa biên giới phía nam.

Bộ trưởng An ninh Nội địa lúc đó - bà Kirstjen Nielsen, kêu gọi tổng thống xem xét lại. Cơ quan của bà đã điều động hàng trăm sĩ quan biên giới từ một số cửa khẩu ở những nơi khác tới để xử lý các gia đình di cư. Điều này có thể sớm tạo ra những "nút thắt cổ chai" đáng kể. 

Bà lập luận rằng việc đóng hoàn toàn các cửa khẩu sẽ chỉ khuyến khích người di cư vượt biên trái phép ở những địa điểm khác. Ông Trump không nghe. Ông ra lệnh đóng các cửa khẩu tại El Paso, Texas, ngay trong trưa hôm sau, rồi kết thúc cuộc họp.

Sau lệnh này, đội ngũ ở hậu trường lao vào nỗ lực để thuyết phục ông Trump đổi ý. Cuối cùng, tổng thống Mỹ đã thay đổi lập trường.

Tuy nhiên, theo AP, đây cũng là giai đoạn bắt đầu 12 ngày biến động dẫn đến sự từ chức của Nielsen, sa thải nhiều lãnh đạo cấp cao trong cơ quan của bà và mở ra một giai đoạn mới, trong đó những người có quan điểm nhập cư cứng rắn tại Nhà Trắng quyết tạo ảnh hưởng nhiều hơn đối với Bộ An ninh Nội địa.

Giai đoạn sống còn

Mối quan hệ giữa Tổng thống Trump và bà Nielsen chưa bao giờ thực sự thân thiết. Nielsen được chọn cho vị trí đứng đầu Bộ An ninh Nội địa với sự thúc giục của người tiền nhiệm John Kelly, người rời đi để trở thành Chánh văn phòng Nhà Trắng của Tổng thống Trump.

Ông Trump luôn nghi ngờ Nielsen, một phần vì bà từng làm việc cho cựu Tổng thống George W. Bush. Bà từng có kế hoạch rời khỏi bộ vào mùa thu năm ngoái sau khi ông Kelly rời khỏi Nhà Trắng.

Tuy nhiên, Nielsen dường như đã giành lại được cảm tình của ông Trump trong thời gian chính phủ đóng cửa, khi bà đóng vai trò một trong những người bảo vệ hàng đầu cho nỗ lực xây dựng bức tường biên giới phía nam của ông.

Mặc dù vậy, Nielsen phải gánh chịu cơn thịnh nộ của người đứng đầu Nhà Trắng vì số lượng người vượt biên tăng mạnh và tình hình đang trở nên tồi tệ hơn. Các trợ lý đã mất nhiều tháng cố gắng đưa ra các giải pháp mới.

Một số tìm cách dẫn dắt ông Trump tránh khỏi các biện pháp quyết liệt hơn, bao gồm ý định của ông về việc khôi phục chính sách chia tách các gia đình từng khiến quốc tế phẫn nộ.

Dù đôi khi cảm thấy nghi ngờ, bà Nielsen vẫn thực hiện một cách thận trọng các mệnh lệnh của ông Trump, bao gồm các chính sách gây chia rẽ nhất của ông như chia tách các gia đình và thương lượng với các nước Trung Mỹ và Mexico.

Bà Nielsen cũng lãnh trách nhiệm giải thích cho tổng thống về giới hạn pháp lý của những điều ông muốn làm. Và ông Trump không thích điều đó.

Việc ông Kelly công khai chỉ trích Tổng thống Trump kể từ khi rời Nhà Trắng cũng khiến tổng thống càng thêm ác cảm với bà Nielsen. Ngoài ra, Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton được cho là đã thúc đẩy sự ra đi của bà Nielsen từ mùa thu năm ngoái. Ông nói với tổng thống rằng ông không nghĩ sự lãnh đạo hoặc chính sách của "nữ tướng" Bộ An ninh Nội địa có hiệu quả.

Chuyến đi bị cắt ngắn

Vừa đáp xuống châu Âu lần đầu tiên trên cương vị bộ trưởng vào tuần trước, bà Nielsen đã phải vội vã trở lại Washington để có mặt vào sáng 3/4.

Mặc dù các trợ lý đã thuyết phục ông Trump từ bỏ lời đe dọa đóng cửa biên giới vào tuần trước, tổng thống vẫn tiếp tục đề cao quan điểm. Ông cảnh báo trên Twitter rằng nếu Mexico không “ngay lập tức ngăn chặn tất cả việc nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ qua biên giới phía nam của chúng tôi”, ông sẽ “đóng cửa” biên giới, hoặc một phần lớn của nó trong vòng một tuần.

Ngày 3/4, bà Nielsen đã có mặt ở biên giới, giám sát các nỗ lực kiểm soát những người xin tị nạn ở Mexico và chuẩn bị cho chuyến viếng thăm của tổng thống đến Calexico, California, vào ngày 5/4.

Tuy nhiên, đêm trước chuyến thăm của ông Trump, một thông báo khó hiểu đã xuất hiện tại Tòa nhà Quốc hội. Ông Trump đã rút đề cử Ron Vitiello cho vị trí lãnh đạo Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ. Các nhân viên cho rằng đây là một sai lầm. Tại sao ông Trump lại vùi dập chính người mà mình đề cử, một quan chức biên giới lâu năm và được kính trọng, người dường như chỉ còn chờ ngày nhậm chức?

Tối hôm đó, Vitiello nhận được một cuộc gọi từ Stephen Miller, trợ lý cấp cao của ông Trump, thông báo rằng ông sẽ không tháp tùng tổng thống trong chuyến đi tới biên giới vào sáng hôm sau, mà không đưa ra lời giải thích.

Bà Nielsen không hề được báo trước. Tuy nhiên, tin tức về việc người được ông Trump đề cử đột ngột bị loại bỏ đã được lan truyền.

“Chúng tôi muốn đi theo hướng cứng rắn hơn” là tất cả những gì ông Trump nói với các phóng viên khi ông rời Nhà Trắng vào sáng 5/4.

Đó là bước đầu trong kế hoạch thanh trừng lãnh đạo của Bộ An ninh Nội địa.

Bà Nielsen tháp tùng Tổng thống Trump tại biên giới, nhắc lại lời của tổng thống tại một hội nghị bàn tròn với các sĩ quan biên giới và cơ quan hành pháp địa phương. Bà theo sát ông Trump khi họ đi thăm một phần hàng rào biên giới mới được xây dựng lại và giới thiệu ông với các quan chức địa phương. Cùng lúc đó, bà cảm thấy như đang ngồi trên đống lửa.

Lá thư cất giấu

Bà Nielsen trở lại Washington trên máy bay tuần duyên Gulfstream khi ông Trump tiếp tục đến California và Nevada để thực hiện một số hoạt động gây quỹ. Tối hôm đó, người ta xì xào bàn tán rằng việc loại bỏ Vitiello chỉ là khởi đầu và ông Miller đang xem xét việc sắp xếp lại toàn bộ đội ngũ lãnh đạo trong cơ quan của bà Nielsen.

Mệt mỏi vì đơn thương độc mã và nhận thấy những dấu hiệu rõ ràng về sự nổi lên của nhóm diều hâu ở Nhà Trắng, bà Nielsen lấy ra lá thư từ chức mà bà đã viết vài tháng trước, chỉ để đề phòng.

Bà tham gia cuộc họp tại Nhà Trắng với ông Trump vào ngày 7/4 mà băn khoăn tự hỏi không biết mình sẽ bị sa thải, từ chức hay ở lại để chiến đấu tiếp.

Các nguồn tin mà AP phỏng vấn cho biết một cuộc trò chuyện thân mật trong Phòng Bầu dục của Nhà Trắng đã diễn ra với sự tham dự của quyền chánh văn phòng Mick Mulvaney.

Bà Nielsen đã chuẩn bị sẵn danh sách ý tưởng để chia sẻ với tổng thống nhưng hai người nhanh chóng đồng ý rằng các kế hoạch không còn hiệu quả. Ông Trump muốn đi theo hướng khác.

Bà Nielsen từ chức ngay tại chỗ. Ông Trump lập tức thông báo trên Twitter trước khi bà kịp nộp thư từ chức.

Cuộc thanh trừng

Phát biểu bên ngoài nhà riêng ở Alexandria, Virginia, hôm 8/4, bà Nielsen vẫn tỏ ra trung thành với ông Trump như khi bà tháp tùng tổng thống ở biên giới.

“Tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ tất cả nỗ lực để giải quyết cuộc khủng hoảng an ninh và nhân đạo”, bà nói và cảm ơn tổng thống “vì cơ hội to lớn để phục vụ đất nước”.

Đến cuối ngày, cơ quan mà bà từng lãnh đạo dường như đang trong cuộc thanh trừng. Người đứng đầu Sở Nhập tịch và Di trú cùng một số cố vấn của bộ nằm trong số những người dự kiến bị điều chuyển.

“Đã đến lúc làm mọi thứ khác đi một chút. Vậy nên tổng thống đang tìm cách định hình lại đội ngũ của mình để đặt đúng người đúng chỗ nhằm thực hiện chương trình nghị sự của ông ấy”, người phát ngôn của Nhà Trắng Hogan Gidley nói trên Fox News Channel.

Theo Tuyết Mai (Tri Thức Trực Tuyến)