Từng nổi đình nổi đám với các vai phản diện trên màn ảnh Việt, ít ai dám tin rằng cuộc đời cố diễn viên ngoại quốc Robert Hải lại lận đận và cơ hàn đến vậy.
Bên cạnh tuyến nhân vật chính diện do Chánh Tín, Thương Tín đảm nhiệm, nhân vật phản diện do Robert Hải thủ vai ấn tượng với người xem bởi ngoại hình đẹp, vạm vỡ của một người ngoại quốc cùng cách lột tả cái ác đầy tự nhiên.
5 tuổi mất cha mẹ và cuộc sống hôn nhân lận đận
Diễn viên Robert Hải tên thật là Trần Hữu Hải, sinh năm 1940 tại cảng Hải Phòng. Cha ông là người Pháp, mẹ người Italy. Cha và mẹ ông đều mất trong cuộc đảo chính Pháp - Nhật năm 1945. Ông được người vú nuôi đem vào phương Nam năm 6 tuổi.
Robert Hải và NSND Như Quỳnh trong "Mối tình đầu" |
Theo hồi ức của con trai nam diễn viên, thời kỳ gia đình khó khăn, Robert Hải từng được nhiều người muốn ra nước ngoài định cư ngỏ lời thuê lý lịch của anh với giá cao để được xuất cảnh theo diện con lai nhưng nam diễn viên không chịu. "Bố tôi thà sống cuộc đời thanh đạm, nhất định không chịu xa Việt Nam, dù chỉ trong vài ba năm. Sau đó, ông đốt hết giấy tờ liên quan đến thân nhân bên Pháp và Italy để tránh những lời mời xuất cảnh từ phía chính phủ Mỹ. Tên Việt của bố được đặt theo họ của ông nội và bố chỉ sử dụng giấy tờ mang tên đó" - Robert Trân, con trai ông kể lại.
Trong một bài viết trên Tạp chí Thế giới điện ảnh cách đây 20 năm, nhà biên kịch Hồng Ngát đã miêu tả về ngôi nhà của Robert Hải: "Mặc dù đã được thông báo trước là anh sống rất nghèo, đạm bạc nhưng quả thật, tôi vẫn không thể hình dung ra ngôi nhà của anh lại có thể nghèo đến thế. Nó chẳng khác gì những ngôi nhà của bà con nghèo trong lối xóm. Mái lợp là dừa, cột nhà đóng xuống nước, sàn nhà nổi trên mặt nước. Trong nhà, đồ đạc chẳng có gì. Thậm chí, đến giường phản cũng không (mà cũng chả cần vì cả nhà vợ chồng con cái nằm ngay trên sàn vừa mát vừa thoáng)."
Nhớ trong phim Mối tình đầu của đạo diễn Hải Ninh, Robert Hải vào vai một ông Tây lịch lãm, giàu có, phong lưu. Vậy mà ở đời thường, anh sống quá thanh bạch và giản dị, nếu không nói là quá nghèo. Mọi sinh hoạt ăn ở ngủ nghỉ, tiếp khách đều diễn ra trên cái sàn gỗ nhỏ lau sạch bóng".
Robert Hải (giữa) - trong phim "Biệt động Sài Gòn". Ông chuyên đóng vai sĩ quan Mỹ tàn ác |
Con đường đến với nghệ thuật thứ 7 của ông cũng hết sức tình cờ. Năm 1973, khi đang là huấn luyện viên thể thao tại Đà Lạt, trong một lần lên Sài Gòn chơi, ông gặp và kết hôn với bà Thùy Dung - một phụ nữ đơn thân nuôi hai con nhỏ. Trước đó, Robert Hải có hai đời vợ với 11 người con. Trong đó, một người vợ là gốc Pháp, một người là gốc Trung Quốc. Cả hai cuộc tình không trọn vẹn khiến nam diễn viên mang nhiều u uẩn khi không thể chăm sóc con cái với khả năng tài chính hạn hẹp. Sau khi chia tay vợ, các con đều theo vợ cũ sang nước ngoài sinh sống và không liên lạc với ông.
Kết hôn với bà Thùy Dung năm 1973, tới năm 1975, hai vợ chồng cùng ba con nhỏ (gồm hai con riêng của bà Dung và một con chung) dựng một căn chòi nhỏ dưới chân cầu Bình Lợi, quận Bình Thạnh (TP. HCM) làm nơi sinh sống. Trong một lần kiếm diễn viên đóng vai cố vấn Mỹ cho phim Mối tình đầu, nhà quay phim Đường Tuấn Ba đã phát hiện Robert Hải khi ông đang ngồi câu cá trước nhà. Nghiệp diễn của người chuyên đóng vai phản diện bắt đầu từ cơ duyên đó.
Nhưng ngoài đời ông lại là một con người hiền lành, nhân hậu |
Robert Hải có thú vui câu cá cả ngày, mọi chi tiêu sinh hoạt trong nhà đến từ nghề bán bánh bông lan, móc len... của người vợ. Nam diễn viên thay vợ chăm sóc, dạy bảo ba người con trai. "Bố đối với chúng tôi như những người bạn. Ông dạy con trai những kỹ năng sống tối thiểu. Ông không ngại nói về giới tính khi chúng tôi bước vào tuổi mới lớn. Cách phân biệt người tốt, người xấu cũng được ông truyền dạy", anh Robert Trân - con trai nam diễn viên kể.
Sự nghiệp nghệ thuật vẻ vang và phận đời khốn khó
Trong ký ức người thân và đồng nghiệp, Robert Hải là một người yêu Việt Nam tha thiết. Mang trong mình hai dòng máu Pháp và Italy, Robert Hải lại đậm chất Việt từ cách sinh hoạt đến hành xử. Tình cảm này xuất phát từ lòng kính yêu ông dành cho bố mẹ nuôi - người cưu mang, nuôi dưỡng khi bố mẹ ruột qua đời. "Những ngày mẹ chồng tôi bị bệnh nằm liệt giường, anh Hải tự tay chăm sóc, vệ sinh cho mẹ cho đến khi bà mất. Anh coi ông bà như người tái sinh cuộc đời mình, do vậy anh nhận mình là người Việt Nam chứ không phải người ngoại quốc. Anh cũng không cần được bảo lãnh qua nước ngoài sau năm 1975", vợ cố nghệ sĩ kể lại.
Cố nghệ sĩ Robert Hải và vợ trong căn nhà gỗ dưới chân cầu Bình Lợi |
Hơn 20 năm sống trong cảnh nghèo khó nhưng Robert Hải không màng tiền bạc, danh vọng. Ông chọn lối sống thanh đạm, giản dị, cư xử nhân ái với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và bất cứ ai nghèo khổ mà ông gặp. Robert Hải tuy đóng nhiều vai nhưng không nhận mình là diễn viên chuyên nghiệp. Các đạo diễn mỗi khi trong kịch bản có vai Tây là lại nhớ đến ông, mời ông tham gia. Hồi còn trẻ thì vào vai Tây trẻ, khi đã già thì vào vai Tây già. Xong mỗi vai, nhận thù lao, chấm hết, ông lại trở về với cuộc đời thường, mưu sinh nhọc nhằn bằng các công việc khác. Ông chẳng có danh hiệu gì, cũng chưa bao giờ được ở trong biên chế, được làm công chức Nhà nước, được hưởng lương và các chế độ khác như các diễn viên cùng thời. Mọi mến mộ của khán giả mỗi khi họ gặp ông, nhìn thấy ông - ông biết vậy. Và ông vui, ông sống với những niềm vui ấy.
Năm 1998, Robert Hải phát hiện mình bị bệnh ung thư gan. Nghe tin xấu, ông lạc quan động viên vợ và các con giữ vững tinh thần. Gia cảnh nghèo khó, mọi chi phí điều trị đều được sự giúp đỡ từ bạn bè và các bác sĩ bệnh viện Chợ Rẫy. "Tôi nhớ mãi khoảnh khắc một người bạn của anh Hải đến đưa tôi chiếc phong bao trong đó có hai triệu. Tôi phải nhận và giấu vì nếu biết, chắc anh không đồng ý tôi làm vậy. Tính anh Hải khẳng khái lắm", vợ nghệ sĩ nói.
Bà Thùy Dung (trái) - vợ nghệ sĩ Robert Hải và con trai Robert Trân |
Sau khi hóa trị đợt đầu, sức khỏe tốt hơn, nghệ sĩ về Đà Lạt thăm mộ bố mẹ nuôi, sau đó thăm thú bạn bè khắp nơi. Nửa năm trước khi mất, ông gần như nằm liệt giường. Nghệ sĩ trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng ngày 26/9/2000. Trước khi mất, Robert Hải nói lời cuối với vợ: "Bà có ba đứa con trai, thêm tôi nữa là bốn". Ông ra đi ở tuổi 60, kết thúc một phận đời vẻ vang và cơ cực.
Theo Mr Ngao (Giadinhvietnam.com)